Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει το πώς μεσα απτη βεντέτα, την εκδίκηση και την άδικη τιμωρία ανθρωπων, έρχεται στο τέλος η λύτρωση, η συμφιλιωση.. ο ΣΑΣΜΟΣ.

Μία πτυχή της Κρήτης άγνωστη στον περισσότερο κόσμο για το πώς ακριβώς λειτουργεί, για το πόσο ηθικη σημασία έχει για τους ανθρώπους αυτού του νησιού και για το ποσό καταστροφικές συνέπειες επιφέρει.

Μου κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Εξαιρετικό, καθηλωτικο.. ανατρεπτικό. Αξίζει να το διαβάσετε!!

Βεντέτα. Μια λέξη που κρύβει μέσα της πόνο, μίσος, φθόνο. Ένας παράλογος θεσμός που ποτίζει με αίμα τα κρητικά και όχι μόνο χώματα, ξεκληρίζοντας ολόκληρες οικογένειες και αφήνοντας πίσω μόνο ανείπωτο πόνο, άσβεστο μίσος και δίψα για εκδίκηση και αντεκδίκηση.

Επτά πυροβολισμοί. Επτά σφαίρες που κόβουν το νήμα της ζωής του Στέφανου. Ο ήχος τους όμως ωχριά μπροστά στην εκκωφαντική κραυγή του παιδιού, μόλις αντικρίζει τον νεκρό του πατέρα…

Λίγες μέρες αργότερα, διαπράττεται και δεύτερος φόνος. Αυτή τη φορά το θύμα είναι γυναίκα. Στην Κρήτη όμως υπάρχει ο άγραφος νόμος ότι τις γυναίκες και τα παιδιά δεν τα σκοτώνουν. Ποιος καταπάτησε αυτό τον νόμο; Και γιατί; Τι είχε κάνει εκείνη η γυναίκα και όπλισε το χέρι του φονιά;

Η κρητική βεντέτα παίρνει σάρκα και οστά, ξυπνά από την λήθη της και γυρεύει νέο αίμα για να τραφεί. Δυο χωριά ξαναζούν τον εφιάλτη. Φόβος, τρόμος… Μαυροφορεμένες μάνες, μάτια δακρυσμένα, πρόσωπα σκαμμένα από τον πόνο. Παντού υπάρχει αίμα. Παντού υπάρχουν απώλειες.

Το κακό αυτό θα πρέπει να λάβει ένα οριστικό τέλος. Αλλά πώς; Το αντίδοτο της βεντέτας είναι ο Σασμός, το σιάξιμο, η συμφιλίωση, ο συμβιβασμός. Ποιο γεγονός ή ποια πράξη θα μπορούσε να γίνει η αιτία για να επέλθει ο πολυπόθητος Σασμός;

Το βιβλίο αυτό είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με γρήγορη ροή, σφιχτοδεμένη πλοκή, δυνατές σκηνές, καλοχτισμένους χαρακτήρες, συνεχείς ανατροπές και εξελίξεις που σου κόβουν την ανάσα. Ένα βιβλίο που σε καθηλώνει, πλούσιο σε συναισθήματα και γεμάτο χρώματα, εικόνες, γεύσεις και αρώματα από Κρήτη. Ο κ. Πετρουλάκης δεν γράφει απλά ένα βιβλίο. Ο αναγνώστης δεν διαβάζει απλά μια ακόμη ιστορία. Σε παίρνει από το χέρι και σε κάνει συνοδοιπόρο στο ταξίδι αυτό. Βλέπεις, νιώθεις, αγγίζεις, μυρίζεις, αισθάνεσαι. Απλά καταπληκτικός!! Τα θερμά μου συγχαρητήρια κ. Πετρουλάκη!! Για μια ακόμη φορά μεγαλουργήσατε!!!

Σασμός είναι το σιάξιμο, το φτιάξιμο. Είναι το τέλος μιας βεντέτας, είναι η στιγμή που οι δύο πλευρές συγχωρούν, δίνουν τα χέρια και φιλιώνουν. Ο Σασμός του Σπύρου Πετρουλάκη είναι ένα μυθιστόρημα με άρωμα Κρήτης. Θυμίζει μαντινάδα, που κλείνει μέσα της αγάπη, μίσος, φόβο, φευγιό, συγχώρεση, λύτρωση. Μια βεντέτα, ένα φευγιό μέσα στη νύχτα, μια νέα αρχή μακριά από την Κρήτη και μια ανατροπή, που οδηγεί στη λύτρωση και στην επιστροφή. Και μετά ο σασμός, που δίνει τέλος στον κύκλο της εκδίκησης. "Ο σασμός είναι θετικό.", μας λέει η ηρωίδα. "Και τα θετικά δεν τα παλεύεις. Τα καλωσορίζεις, γιατί τα θετικά στη ζωή μας είναι λίγα... Μα ακόμα κι ένα καλό είναι αρκετό για να νικήσει...". Ο Σπύρος Πετρουλάκης ξεδιπλώνει αριστοτεχνικά την ιστορία, με τα συναισθήματα να διαδέχονται το ένα το άλλο. Η γραφή του είναι άμεση και αβίαστη και οι περιγραφές του παραστατικές. Το παρελθόν και το παρόν εναλλάσσονται με τρόπο αριστοτεχνικό και οι εξελίξεις παρασύρουν τον αναγνώστη, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του μέχρι την τελευταία σελίδα.

Ένα μυθιστόρημα που σου απαγορεύει να το διαβάσεις γρήγορα!Ενω αγωνίας να πας παρακάτω να μάθεις τη συνέχεια,ο λέξεις σε κρατούν αιχμάλωτο, δε θέλουν βιασύνη, θέλουν αργή ανάγνωση,λέξη-λέξη,και καθώς διαβαζεις έτσι αργά νιωθεις πως βρίσκεις ένα ρυθμό λυρικό σαν ν’απαγγελεις ποίημα!Ή μια ατελείωτη κριτική μαντινάδα που μιλά για αγάπη,για θάνατο,για φευγιό,για πόνο,για συγχώρεση,για λυτρωμό.Κι όλα αυτά μαζί τα κουβαλάς οσο μακριά κι αν φυγεις από το κακό,γιατί σαν γραφτούν μέσα σου,δε φεύγουν ποτέ και δεν τα διώχνει τίποτα απ’οπου κι αν ριζώσουν. Οι ηρωες παλεύουν να ζήσουν παρέα με αναμνησεις αλλα και με τα ονειρα που φοβούνται να κάνουν.Παρεα με τους νεκρους τους προσπαθούν να ανταποκριθούν στη ζωή που είναι εκεί και περιμένει να τη ζήσουν!Ξεπληρωνουν τις αμαρτιες τους μια-μια,ποτέ γρήγορα και άγρια,ποτέ αργά και βασανιστικά,γιατί παντα θα υπάρχει στον κόσμο η θεια δίκη για να ισόρροπει η ψυχή και η ζωή. Διαβαζοντας το βιβλίο ανακάλυψα ποσό σκληρη μπορεί να είναι μερικες στιγμες η κρητική κουλτούρα,ποσό ακατανοητη κι ακραία πολλες φορες στα μάτια τα δικά δικά μας...όπως ακριβώς και η βεντέτα!Κι όμως στο τέλος ο σασμος σε αφήνει με μια γλυκιά ζεστασιά στην καρδιά.Σταζει μέλι στην ψυχή που κόλλα κάθε σπασμένο κομμάτι σου και σε αφήνει να ονειρεύεσαι ένα πιο όμορφο μέλλον!Παντα μου άρεσαν οι μαντινάδες για το νόημα τους και κλείνοντας τον Σασμο με γεματη καρδιά κράτω μονάχα αυτό: «Στάλα τη στάλα το νερό,το μάρμαρο τρυπά το.Το πράμα που μισεί κανεις,γυρίζει κι αγαπά το.» Ένα τεράστιο ευχαριστω στο συγγραφεα για όλα τα παραπάνω που μου χάρισε με αυτό το υπεροχο αναγνωστικό ταξίδι,γεμάτο από ανατροπές,συγκινήσεις και δύναμη ψυχής!

Σασμός το νέο μυθιστόρημα του συγγραφέα Σπύρου Πετρουλάκη. Συμβιβασμός, συμφιλίωση η ερμηνεία κατά το κρητικό λεξικό.Στην Κρήτη, τα παλαιότερα κυρίως χρόνια υπήρχε ο διαμεσολαβητής, ο συμβιβαστής ο οποίος μεσολαβούσε για να "σάσει τα πράματα" όπως έλεγαν ανάμεσα σε οικογένειες που διαφωνούσαν για το μοίρασμα των περιουσιών, τσακωμούς αδερφιών κλπ. Οι άνθρωποι αυτοί που αναλάμβαναν αυτό το χρέος έπρεπε να έχουν κάποιο κύρος και ευφράδεια για να μπορέσουν να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα προς αποφυγήν τις περισσότερες φορές τραγικού αποτελέσματος.

Κάτι ανάλογο πραγματεύεται και το συγκεκριμένο βιβλίο στο οποίο το μίσος και η ζήλεια όπλισαν το χέρι του δολοφόνου του Στεφανή Σταματάκη. Μια παλιά βεντέτα ανάμεσα σε δυο χωριά της Κρήτης ξαναζωντανεύει απειλώντας με ένα νέο κύκλο αίματος.Ακολουθεί δεύτερος θάνατος - αυτήν τη φορά μια γυναίκα. "Τις γυναίκες και τα κοπέλια δεν τα σκοτώνουν. Αλλού να ψάξετε για τον φονιά. Όχι στη βεντέτα..." γράφει στο οπισθόφυλλο.

Έντονα συναισθήματα που παρασέρνουν και κατακλύζουν τη ψυχή του αναγνώστη σε συνδυασμό με τις αναπάντεχες ανατροπές εκεί που δεν το περιμένεις δρουν ανεπανόρθωτα εξελικτικά στην πλοκή της ιστορίας. Σ'αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας διακρίνουμε να έχει δώσει κάτι παραπάνω από τον εσωτερικό του κόσμο ένεκα της γενέτειράς του της Κρήτης περιγράφοντας ποιητικά τον τόπο και τη φύση. Χρησιμοποιώντας τη ντοπιολαλιά με άνεση μοναδική και καταγράφοντας ρεαλιστικά τα ήθη και έθιμα του τόπου του προσφέροντας στον αναγνώστη εξαιρετική εναρμόνιση του πως εξελίσσεται η πλοκή της ιστορίας.Ο αναγνώστης διαβάζοντας διαπιστώνει πως τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Και αυτό οφείλεται στον έντεχνο τρόπο γραφής του συγγραφέα.

Πιάνω τον εαυτό μου να θέλει να πει περισσότερα αλλά δε θα το κάνω για να σας αφήσω να ανακαλύψετε μόνοι σας το αξιόλογο αυτό μυθιστόρημα!

ΜΕΣΟ... ΤΕΧΝΗΣ!! Λίτσα Κοντογιάννη

Για να πω την αλήθεια, δεν είχα ιδέα πως υπήρχε ο Σασμός στη Κρήτη. Μόνο η στυγνή και αιματηρή βεντέτα. Και τι είναι τελικά αυτό; Ακριβώς το αντίθετο της βεντέτας, η άγνωστη παράδοση των Κρητικών που επιβιώνει μέχρι τις ημέρες μας και υπαγορεύει την μεσολάβηση σε συμβιβασμούς για να μην κλιμακωθεί η βία στα χωριά του Ψηλορείτη. Κάποια επιφανή και αξιόπιστα άτομα της κρητικής κοινωνίας αναλαμβάνουν εδώ και μισό αιώνα περίπου τον ρόλο του «ειρηνοποιού» και μεσολαβούν και συμφιλιώνουν, να «σάσουν» δηλαδή τις αντιμαχόμενες πλευρές για να μη μιλήσουν τα όπλα.

Θεωρείται ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να σταματήσει αυτή η αιματηρή γραμμή της αυτοδικίας.

Με αυτό το κοινωνικό θέμα καταπιάνεται ο συγγραφέας μας αυτή τη φορά.

Και ό,τι και να πούμε για αυτό το βιβλίο είναι πραγματικά λίγο.

Μια ολοζώντανη γραφή που κυριολεκτικά τα «σπάει». Τόσο η υπόθεση-που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα-όσο και η αφήγηση είναι συγκλονιστικά. Από τις πρώτες γραμμές του βιβλίου συν-βιώνουμε όλες τις καταστάσεις μαζί με τους ήρωες, που πολλές φορές είναι γροθιές στο στομάχι και μας κόβει την ανάσα.

Ένα βιβλίο που τα έχει όλα, συναίσθημα, γρήγορη και δυναμική πλοκή που ξεκινά από τις πρώτες κιόλας γραμμές του, ανατροπές, αγωνία, που χτυπάει κόκκινο, παραστατική περιγραφή, με έντονες εικόνες και γεμάτες από το άρωμα της Κρήτης και όχι μόνο, ολοζώντανους διαλόγους και χαρακτήρες.

Είναι τόσο μεγάλη η ένταση της γραφής του συγγραφέα που κάποιες φορές ο αναγνώστης θα βρεθεί σε σημείο να μην αντέχει να διαβάσει αμέσως παρακάτω.

Η αιτία της βεντέτας αλλά και το ποιος είναι ο δολοφόνος αποκαλύπτονται στο τέλος και η δύναμη της συγχώρεσης καταφέρνει και μετατρέπει αυτή την αιματηρή αντιπαράθεση γεμάτη θάνατο σε δρόμο που οδηγεί μόνο στη ζωή.

Τολμώ να πω πως θα μου άρεσε η ιδέα να το έβλεπα να παίρνει σάρκα και οστά σαν εβδομαδιαία μίνι-σειρά με ξένη συμπαραγωγή φυσικά.

Σε αυτό το μυθιστόρημα ο Σπύρος Πετρουλάκης ξετυλίγει με μαεστρία, ξεχωριστή ευγλωττία και μεθοδική προσέγγιση το θέμα της Βεντέτας. Αυτής της αιματηρής πράξης που έχει γίνει θεσμός, θερίζοντας ζωές και καταστρέφοντας ολόκληρες οικογένειες, είτε ξεκληρίζοντας τες, είτε εξορίζοντας τες.Τόπος της εξέλιξης της ιστορίας η Κρήτη, Τόπος της φυγής τα Ιωάννινα. Ανάμεσα σε αυτές τις δυο άκρες συντελείται μια συγκλονιστική διεργασία ραγδαίων εξελίξεων, αναπότρεπτων καταστάσεων, βίαιων ξεριζωμών.αναγκαστικών επιλογών. Δυο θάνατοι, ένας μάρτυρας που αρνείται να αποκαλύψει τα όσα είδε. Ένα παιδί που θα χάσει από την μια στιγμή στην άλλη τις ρίζες του. Ο άγραφος νόμος του αίματος αρχίζει ξανά και ορίζει κάθε συνείδηση. Κινεί τα βήματα σε έναν ατέρμονο χορό εκδίκησης και αντεκδίκησης. Καθορίζει την μοίρα μιας οικογένειας που αφανίζεται και μιας οικογένειας μισής, που στιγματίζεται βάναυσα εξαναγκασμένη σε άτακτον φυγήν.Σε αυτό το βιβλίο δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για την υπόθεση, Η μαγεία βρίσκεται καλά κρυμμένη μέσα στις πράξεις των ηρώων που ελέγχουν τις εξελίξεις εκούσια ή ακούσια. Που καθορίζουν με την παρεμβατικότητα τους και την ορμή του θυμικού τους το σενάριο μιας ιστορίας που τα έχει όλα. Αγωνία, ανατροπές, συναίσθημα, εναλλαγές επάνω σε αυτά που αισθάνονται οι ήρωες και σε αυτά που αισθάνεται ο αναγνώστης καθώς σιγά σιγά φανερώνεται το μέγεθος και η διάσταση που μπορεί να πάρει μια βεντέτα. Το μέγεθος και την διάσταση που μπορεί να αγγίξει η εμμονή στην αποσιώπηση των πραγματικών γεγονότων. Το πως μπορεί εύκολα να φανερωθεί κάτι μπροστά μας διαφορετικό κάτω απο το πρίσμα του θυμού και της τυφλής εμπιστοσύνης στα γεγονότα που κρύβονται στην σιωπή και στο εικονικό μέγεθος που ορίζει το θλιβερό και αιματηρό παρελθόν.Το δυνατό σημείο του συγγραφέα πάντα ήταν οι δυνατές περιγραφές των τοπίων και των συναισθημάτων, Με αυτό το δυνατό του λοιπόν όπλο μας καταγράφει τα σημεία και τα χαρακτηριστικά μιας βεντέτας που συνεχώς αλλάζει χαρακτηριστικά. Που παίρνει άλλες διαστάσεις και άλλες προεκτάσεις, μέσα από τα άγρια ένστικτα και τα παράφορα εγκλωβισμένα συναισθήματα των ηρώων. Και εδώ είναι το σπουδαίο σημείο του Βιβλίου. Ο συγγραφέας δεν μένει μόνο στην εξιστόρηση της αλληλουχίας των θανάτων μέσα σε μια βεντέτα, Δεν μένει μόνο στις διαστάσεις τις ψυχολογικές και τις ηθικές, Δεν αναλώνεται απλά στην κατακραυγή, στην φυγή και στην απομόνωση των πρωταγωνιστών του. Δεν ακολουθεί μια απλή και μονόδρομη πορεία προς τον Σασμό και την συμφιλίωση. Αλλά καταγράφει την άλογη και καταχρηστική πολλές φορές χειραγώγηση μιας εικόνας και μιας ιστορίας. Την παραπλανητική εκδοχή που μπορεί να αλλάξει την μοίρα, τους συσχετισμούς και την ουσία μιας κατάστασης συμπαρασύροντας τους πάντες σε μια εντελώς άλλη πραγματικότητα από την αληθινή.Επίσης ενώ το βιβλίο είναι σκοτεινό, μιλάει για θάνατο, για αίμα, μιλάει για φυγή, για ντροπή, για ενοχή. Ενώ το διακατέχει μια έντονη μελαγχολία, και το διατρέχει ένας έντονος φόβος. Μέσα από τις λέξεις, μέσα από την δύναμη και την αντίσταση κάποιων ανθρώπων. Μέσα από την μνήμη και μέσα από την πίστη ξεπετάγεται διαρκώς η δύναμη της αγάπης, η δύναμη της ζωής, η ένταση της δικαίωσης που θα έρθει όχι μέσα από την εκδίκηση, αλλά μέσα από την συμφιλίωση.Σε ένα διαρκές τεντωμένο σκοινί οι σχέσεις των ηρώων. Το άσβεστο μίσος, ο εγωισμός, η προστασία της τιμής και της υπόληψης, Από την άλλη το φιλότιμο, η εξιλέωση, η συγνώμη. Ο συγγραφέας φτιάχνει με τέτοιο τρόπο τα γεγονότα ώστε να τονίσει και να υπερτονίσει την δύναμη που έχει ταυτόχρονα η Εκδίκηση και η Συμφιλίωση, Το Μίσος και η Αγάπη. Φόβος, ανείπωτος πόνος, οδυνηρός αποχωρισμός νεκρών και ζωντανών. Η επανένωση μιας οικογένειας με τους δικούς της ανθρώπους και ο επαναπατρισμός. Η αποκατάσταση της τιμής και της χαμένης ελπίδας. Τα όσα χάθηκαν και τα όσα κερδήθηκαν μέσα από μια πορεία γεμάτη αίμα και θρήνο, Μέσα από μια πορεία που από το μίσος είναι εφικτό να μεγαλώσει η αγάπη. Που μέσα από τον θάνατο είναι δυνατό να ισχυροποιηθεί η Ζωή.

Οι αρετές του βιβλίου ξεδιπλώνονται μαγικά. Μέσα από την σφιχτή πλοκή που ακολουθεί τον δικό της διαφωτιστικό δρόμο, καθώς τα κομμάτια του παζλ ενώνονται ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Με ιδανικές περιγραφές των συναισθημάτων που κυκλώνουν τους ήρωες γεμίζοντας τους αντίφαση σε μια θυελλώδη ψυχολογική κατάσταση γεμάτη μεταπτώσεις. Από την μια οργή, μίσος και αχόρταγη διάθεση για εκδίκηση. Η τιμωρία του δράστη γίνεται αυτοσκοπός που μετατρέπει σε ελάχιστο χρόνο τον θύτη σε θύμα και το θύμα σε θύτη, προστάτη μιας προσβεβλημένης τιμής. Με απαράμιλλο τρόπο μας παρουσιάζεται η δύναμη του εγωισμού και η αξία της εκδίκησης. Με τον ίδιο εξιλεωτικό τρόπο απο την άλλη πλευρά μας δίδεται το μέγεθος της συγνώμης και η αγωνιώδης ανάγκη της συμφιλίωσης.Πολύ δυνατό σημείο του βιβλίου που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να δοθούν απαντήσεις και να ξεκλειδώσουν ερωτηματικά τα Αποσπάσματα απο την Ερωφίλη του Χορτάτση. Και η συμβολική εξιστόρηση της ιστορίας του Πανάρετου και της Ερωφίλης που φωτίζει το άγνωστο παρελθόν και δίνει ουσία στα πραγματικά γεγονότα.Οι περιγραφές για τον σχηματισμό της παιδικής ψυχολογίας. Στο βιβλίο έχουμε δυο παιδιά που οι ψυχές τους χαράζονται, Ένα παιδί που χάνει και τους δυο του γονείς και ένα παιδί που κρατάει το στόμα του κλειστό. Γνωρίζει τα γεγονότα αλλά ο φόβος και η απειλή τον κρατά δέσμιο σε μια σιωπή που γίνεται ο καταλύτης των εξελίξεων.Και ένα κορίτσι μεγαλύτερο μεν αλλά στην καλύτερη της ηλικία φεύγει, κρύβεται, απομονώνεται. Δεν κάνει φίλους δεν μπορεί να ερωτευθεί δεν μπορεί να ζήσει. Δεν μπορεί να φωνάξει πως αυτό που ζει δεν της αξίζει, Εστιάστε στον κάθε ήρωα ξεχωριστά γιατί το ξεδίπλωμα της ψυχοσύνθεσης του είναι μοναδικό και δίνει φως σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δύναμης αλλά και της ανθρώπινης αδυναμίας,Τραγικές φιγούρες όλοι οι ήρωες. Άδικοι θύτες, άδικα θύματα. Έρμαια μιας δύναμης που ωθεί ανέκαθεν τα πιο μεγαλειώδη,συναισθήματα αλλά και ξυπνά τα πιο θλιβερά ένστικτα της ανθρώπινης ψυχής. Διαβάστε ένα μυθιστόρημα που έχει δυο άκρες, δυο αλήθειες. Φανερά και κρυφά γεγονότα. Αλήθειες που υπάρχουν και αλήθειες που κρύβονται. Αναζητήστε τα πολλά μηνύματα για τις επιπτώσεις και τις συνέπειες μιας συνεχιζόμενης αιματοχυσίας. Οι έντονοι προβληματισμοί μπροστά στον άκρατο παρορμητισμό που βάζει μπροστά τον θυμό απο την λογική. Που βάζει σε δοκιμασία ακόμα και τρίτους που δεν έχουν άμεση σχέση με την βεντέτα. Οι κλειστές κοινωνίες που αναγκάζονται να πάρουν αποφάσεις που και αυτές έχουν τον δικό τους καθοριστικό ρόλο.Ένα ακόμα μυθιστόρημα του Σπύρου Πετρουλάκη, πλούσιο σε συναισθήματα, γεμάτο με ανατροπές δυνατό σε εξελίξεις, απολαυστικό και ουσιώδες στις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων που άλλες φορές εξυψώνονται και άλλες φορές καταβαραθρώνονται από τις ίδιες τις αποφάσεις τους και τις ίδιες τις πράξεις τους.

vivlionerga.blogspot.com/2019/08/blog-post.html

Ο Σπύρος Πετρούλακης έχει κατακτήσει εδώ και χρόνια το αναγνωστικό κοινό, μέσα από τα μυθιστορήματα του, που αγαπήθηκαν πολύ. Ο συγγραφέας έχει έναν μοναδικό τρόπο να αγγίζει τον αναγνώστη, προσφέροντας του πάντα, ξεχωριστά ταξίδια μέσα από την μοναδική του πένα και την ξεχωριστή του γραφή.

Μέσα στις σελίδες των βιβλίων του συναντάμε πάντα άφθονο το συναίσθημα, την αγωνιά, την χαρά, την λύπη, την αγάπη,τον προβληματισμό, τον έρωτα, την κοινωνία, τον άνθρωπο.

Αυτή την φορά, στο νέο του μυθιστόρημα, δίνει την σκυτάλη, σε κάτι διαφορετικό και σχετικά άγνωστο για το ευρύ κοινό θέμα. Αυτό φυσικά δεν ισχύει για την μυροβόλο Κρήτη. Εκεί η λέξη ”Σασμός”, έχει τον πρώτο λόγο στο όμορφο νησί, εδώ και χιλιάδες χρόνια και είναι ένα ακόμη γνώρισμα, που κάνει την μεγαλόνησο να ξεχωρίζει για την αρχοντιά και το φιλότιμο της!

Η “Βεντέτα” ρίζωσε για τα καλά στην Κρήτη από την αρχαιότητα, μέχρι τα σύγχρονα χρόνια, γράφοντας πολλές μαύρες σελίδες στην ιστορία του νησιού.

Για χάρη αυτού του άγραφου νόμου, που για τους συμμετέχοντες εκτός από αντεκδίκηση για το κακό που μπορεί κάποιος να τους προκάλεσε, σήμαινε και την διαφύλαξη της τιμής αυτών και της οικογενείας τους, χάθηκαν πολλές ψυχές.

Οι ίδιες οι κοινωνίες εμφάνιζαν ανθρώπους που αναλάμβαναν, να μεσολαβήσουν σε διαφορές τους, τους λεγόμενους ”Σασμούς”

Ο συμβιβαστής κατόρθωνε να ”σάσει τα πράγματα” και συνήθως ήταν άνθρωπος με ισχυρή προσωπικότητα και με σέβας, αποδεκτό σε όλους.

” Σασμός” λοιπόν, είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου του Σπύρου Πετρουλάκη. Ένα μυθιστόρημα που ξεφεύγει εντελώς από τα συνηθισμένα και που από την πρώτη του σελίδα, βουτάει τον αναγνώστη, σε έναν μοναδικό κόσμο, κάνοντας τον να βιώσει έντονα, μια άκρως ενδιαφέρουσα και δυνατή ιστορία!

Χωρίς να κουράζει ο Σπύρος Πετρουλακης, υφαίνει έναν πολύχρωμο καμβά πρωταγωνιστών, εικόνων και ζωντανών διαλόγων, ακροβατώντας με επιτυχία, ανάμεσα στην μυθοπλασία και την πραγματικότητα.

Συναίσθημα, αγωνιά και οδύνη σε μια “βεντέτα”, που ξυπνά μετά από χρόνια και καλπάζει με ολέθριες συνέπειες. Ανάμεσα της, ένα ερωτικό πάθος, εγκλωβισμένο στο παρελθόν, στήνει το εφιαλτικό του σκηνικό και οπλίζει την σκανδάλη του θανάτου, χωρίς έλεος. Ένα αιματηρό γαϊτανάκι ξεκινά τον ξέφρενο χορό του, ψάχνοντας την δική του δικαίωση.

Λυρικές περιγραφές που συγκλονίζουν με την παραστατικότητα τους, αναδύονται σαν αρχαία τραγωδία μέσα από τις σελίδες του βιβλίου.

Η πλοκή εξελίσσεται γοργά μέσα από περιστατικά γεμάτα αγωνία, καταιγιστικές εξελίξεις, αληθινή συγκίνηση και ανατροπές που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, σε όλη την διάρκειά του βιβλίου.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου, ήρωες αυθεντικοί και οικείοι, σκιαγραφούνται ανάγλυφα από τον συγγραφέα, σε απολυτή αρμονία με το φιλοτεχνημένο από ήχους, χρώματα, μυρωδιές και ακούσματα τοπίο της Κρητικής γης.

Καθώς το δράμα στις ζωές των ηρώων κορυφώνεται, ο αναγνώστης ζει έντονα βήμα-βήμα, την κάθε τους στιγμή.Βιώνει διπλά τους την αγωνία,τους φόβους, την απόγνωση τους. Συμπάσχει και πορεύεται μαζί τους, τον δρόμο προς την πολυπόθητη λύτρωση τους.

Ο “Σασμός” του Σπύρου Πετρουλάκη, είναι ένα βαθιά κοινωνικό και συναιθηματικο βιβλίο, με αστυνομικές πινελιές, κινηματογραφική δράση και δυνατές σκηνές, που κρατούν δέσμιο τον αναγνώστη που το διαβάζει, μέχρι να γυρίσει και την τελευταία του σελίδα.

Παράλληλα, φωτίζει την ανθρωπινή ύπαρξη και το πως μπορεί να διαμορφωθεί, μέσα από ιδιότυπους κοινωνικούς κώδικες και άγραφους κανόνες, ικανούς να παραμερίσουν τους ηθικούς φραγμούς και να προσδιορίσουν την μοίρα των ανθρώπων, πέρα από τους νομούς και την κάθε λογική.

Μα ο μεγάλος νικητής μέσα από το βιβλίο αυτό, ανακηρρύσεται, ο ίδιος του ο τίτλος ”Σασμός”…

Μια λέξη διαποτισμένη και γεμάτη από ευγενικά ιδανικά,λεβεντιά και περηφάνια, που ξέρει να μετατρέπει την πίκρα σε γιορτή και την θύελλα σε γαλήνη, αποδίδοντας την δίκη της δικαιοσύνη, μετουσιώνοντας το μίσος σε αγάπη για την ζωή!

Ακόμη μια φορά ο Σπύρος Πετρουλάκης, μας παρέδωσε, ένα αξιόλογο ανάγνωσμα, με έντονο το άρωμα της Κρήτης, που είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα του.

Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, αυτό το βιβλίο, μπορεί να σας παρασύρει αβίαστα στην δίνη ενός εξαιρετικού ταξιδιού, αφήνοντας ανεξίτηλα τα σημάδια του στην ψυχή σας.

Σπύρος Πετρουλάκης- Σασμός-Εκδόσεις Μίνωας

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Τα φαράγγια, τα βουνά και η αλμύρα της θάλασσας είναι τα στοιχεία που σφυρηλατούν τους χαρακτήρες των ανθρώπων στη Κρήτη με αντιθέσεις της φωτιάς. Αγριάδα και μουσική, χαράδρες και κάμποι, πέτρα και χάδι, μαχαίρι και μετάξι. Αντιφάσεις που κυριαρχούν αιώνες ολόκληρους και διαμορφώνουν τον χαρακτήρα του Κρητικού»

Ο Σπύρος Πετρουλάκης στο νέο του βιβλίο «Σασμός» από τις εκδόσεις Μίνωας μας γνωρίζει μια άλλη Κρήτη. Οι περισσότεροι αγαπούμε την Κρήτη μα αν δεν ζήσουμε εκεί και δεν συμβιώσουμε με τους ανθρώπους της, δεν γνωρίζουμε τίποτε από αυτή. Όπως την Κρήτη της βεντέτας και του Σασμού. Του άγραφου νόμου του αίματος και της σιωπής. Όλοι γνωρίζουμε τις Κρητικές βεντέτες από τα πολύ παλιά χρόνια που εξακολουθούν μέχρι σήμερα να κυριαρχούν στη Κρητική γη. Η βεντέτα είναι ένας κοινωνικός κώδικας της τιμής, της προστασίας και της οικογενειακής υπόληψης. Για χάρη αυτού του άγραφου νόμου, που εκτός από την εκδίκηση για το κακό που μπορεί κάποιος να προκάλεσε, σήμαινε και την διαφύλαξη της τιμής αυτών και της οικογένειας τους. Με τις βεντέτες χάθηκαν πολλές ψυχές. Πολλοί μαυροφορέθηκαν κι άλλοι τόσοι χάθηκαν στα πέρατα της γης για να γλιτώσουν τη ζωή τους από την εκδίκηση που κοχλάζει στις Κρητικές καρδιές είτε είναι η αιτία ο έρωτας είτε οι κτηματικές διαφορές.

Ο Σπύρος Πετρουλάκης μας γνωρίζει μέσα από αυτό το δυνατό μυθιστόρημα που σου κόβει την ανάσα, που σου καίει τα χέρια μέχρι να φτάσεις στη τελευταία του σελίδα, τη κρυφή κρητική ψυχή. Αυτή που δεν θωρείς αμέσως αλλά πρέπει να τη ψάξεις στα φαράγγια και τα ορεινά χωριά της. Των Χανίων περισσότερο και του Ρεθύμνου. Μας γνωρίζει τους μεσίτες. Αυτούς δηλαδή που επιδιώκουν τον «σασμό», όπως λέγεται στην κρητική διάλεκτο, τους συμφιλιωτές. Πρόσωπα κύρους στην τοπική κοινωνία της Κρήτης που λειτουργούν και λειτουργούσαν πάντα ως πυροσβέστες για να σβήσουν την αιώνια φωτιά βάζοντας το αντίδοτο για να λήξει η βιαιότητα.

Ο αναγνώστης θα νιώσει την καρδιά του να πάλλεται διαβάζοντας το και θα τον γνωρίσει καλύτερα. Θα διακρίνει στον συγγραφέα τον συμφιλιωτή των ηρώων του που γνωρίζει καλά να διαχειρίζεται ως γνήσιος Κρητικός. Παρ’ όλα αυτά όμως σίγουρα η έρευνα ήταν απαραίτητη για να γράψει τούτο το βιβλίο. Αληθινές οι περισσότερες ιστορίες αφού η Κρήτη δεν σταμάτησε τόσα χρόνια να βιώνει τέτοιες συγκλονιστικές ιστορίες. Γεμάτο συναισθηματικά το βιβλίο με σκληρές και όμορφες σκηνές όπου η αγάπη και η θέληση για τη συνέχεια για τη ζωή, σου δίνει ελπίδα. Θα διαβάσει μαντινάδες και στίχους του Χορτάτση από την «Ερωφίλη» σε πολλά σημεία του βιβλίου. Θα μας πισωγυρίσει στον χρόνο και θα μας ταξιδέψει στο Ρέθυμνο, στα Χανιά, στην Αγιά της Λάρισας και θα μας συστήσει καθημερινούς ήρωες, ανθρώπους απλούς της διπλανής πόρτας που τους συναντάς στα χωριά της λεβεντογέννας όπως η Μαρίνα, η Αργυρώ, ο Αστέρης, ο Μαθιός, η Βασιλική, ο Μανώλης, ο Νικηφόρος, η Θεοδώρα και άλλοι πλέκουν τον ιστό του μυθιστορήματος και μας οδηγούν σε άγνωστα μονοπάτια. Με συγκίνησαν οι ήρωες του, άλλοι με θύμωσαν και αλλά μου μαλάκωσαν την ψυχή. Περηφανεύτηκα για τη Κρητική ψυχή μα και ταυτίστηκα μαζί τους. Συμπόνεσα, λυπήθηκα αλλά έδωσα συχαρίκια στην Αργυρώ και τη Μαρίνα για τη δύναμη της ψυχής τους. Σφίχτηκε η καρδιά μου με την πορεία του Νικηφόρου και τον δικαιολόγησα. Μαζεύεται το μίσος στην καρδιά κι αν κοχλάσει το καζάνι, η λάβα χύνεται και δεν μπορείς να τη κρατήσεις. Λυτρώθηκα μαζί τους και είδα τις ανθρώπινες αντοχές μέχρι που μπορεί να φτάσει η ψυχή. Μέσα από τους χαρακτήρες του Σπύρου Πετρουλάκη ανακάλυψα πιότερο τη Κρήτη που πάντα αγαπούσα.

Η γραφή του είναι γνωστή για όποιον έχει διαβάσει και τα προηγούμενα βιβλία του. Γνωρίζει πολύ καλά πού θα ταξιδέψει τον αναγνώστη με τις περιγραφές του, πού θα τον ταρακουνήσει με τη κρητική σκέψη και τη σοφία των απλών ανθρώπων και πώς θα τον λυτρώσει στο τέλος αφήνοντας πάντα ένα παράθυρο για προβληματισμό. Μέσα από τις 495 σελίδες του μας δείχνει το φως αλλά σταλαγματιά-σταλαγματιά και μας κρατά σε μια διαρκεί αγωνία. Ο συγγραφέας έχει βρει το μυστικό ανοίγοντας το σεντούκι της μνήμης του να μας ξεδιπλώνει κάθε φορά ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα.

«…Έμεινα ακίνητος να κοιτώ την τραγωδία, νικημένος από ένα πελώριο «γιατί». «Βεντέτα, αλλιώς: οικογενειακά» έμαθα την ίδια μέρα το βράδυ. «Η βεντετα συνεχίζεται …» «Πώς τελειώνει αυτή η κατάρα;» ρώτησα. «Πρέπει να γίνει σασμός [σιαξίματα]» ήταν η απάντηση…»

Δεν θέλω να αποκαλύψω περισσότερα και δεν πρέπει. Το ταξίδι της ανάγνωσης είναι μοναχικό και ο καθένας αγγίζει τους ήρωες με τα δικά του συναισθήματα.

Καλοτάξιδο να είναι Σπύρο Πετρουλάκη και καλή ανάγνωση!

«Πού βρίσκουν όλα αυτά τα απάτητα και άγνωρα μονοπάτια μέσα τους οι άνθρωποι ώστε να μπορούν να ξεκολλάνε από πάνω τους συνήθειες που γίνονται δεύτερο δέρμα τους;»

«Ήθελε να κάνει κακό, να σκοτώσει για να λυτρωθεί. Έπρεπε να ξεπλύνει το αίμα με αίμα ώστε να καθαρίσει τη τιμή του, όπως πρόσταζε το άγραφο πρωτόκολλο που χρόνια ολόκληρα διδασκόταν δίχως λόγια, δίχως δάσκαλο και βιβλία»

Ένα εξαιρετικά καλογραμμένο μυθιστόρημα που περιγράφει ένα σκληρό θέμα, τη βεντέτα.

Δύσκολο το κλίμα της ιστορίας όμως η γραφή του συγγραφέα, δεν βαραίνει την ατμόσφαιρα. Οι εναλλαγές στο χθες και στο σήμερα, κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον, ξεπηδώντας απρόσμενα μια μια πολλές εκπλήξεις.

Μας μεταφέρει ομαλά και με πολύ ωραίες περιγραφές, από το γλυκό συναίσθημα στην σκληρότητα, από το αίμα στο χάδι, από τον πόνο στην απρόσμενη χαρά, από το μίσος, στη μετάνοια τη συγχώρεση, την αγάπη….

Δίνει πολύ παραστατικά την εξήγηση για το τι σημαίνει βεντέτα και πόσο δύσκολο είναι να γίνει ο πολυπόθητος σασμός.

Εξαιρετικό βιβλίο, με έντονα συναισθήματα, πολύ ωραίες περιγραφές και λυρική γραφή! Το καλύτερο που έχω διαβάσει με θέμα τις κρητικές βεντέτες. Περνάει πολλά μηνύματα κι η πλοκή του κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο ως το τέλος. Μετά την Εξομολόγηση, θεωρώ ότι είναι το καλύτερο του συγγραφέα!

Ένα ακόμα υπέροχο βιβλίο από το Σπύρο Πετρουλάκη! Σε ταξιδεύει στην Κρήτη, όχι εκείνη που βλέπεις στους τουριστικούς οδηγούς, την άλλη, την πιό σκοτεινή. Σε παραδόσεις και βεντέτες που ισχύουν ακόμα και σήμερα. Καλογραμμένο, με όμορφες εναλλαγές στο παρόν και το παρελθόν σου κρατά το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία σελίδα. "Μελωδικό" καθώς η κρητική διάλεκτος είναι έντονο στοιχείο χωρίς να κουράζει στην ανάγνωση. Η αξία της τιμής, η αξία της οικογένειας και η δύναμη της μάνας μπλέκονται αρμονικά στις σελίδες του.

Εφτά σφαίρες κόβουν το νήμα της ζωής του Στεφανή Σταματάκη και μια λεπίδα σκοτώνει τη γυναίκα του πάνω από τον φρεσκοσκαμμένο τάφο. Όλα δείχνουν πως άνοιξε ξανά ο κύκλος του αίματος που είχε κλείσει λίγα χρόνια πριν. Απελπισμένες, δυο γυναίκες εξαφανίζονται εν μια νυκτί από το νησί της Κρήτης, αφήνοντας πίσω τους αναμμένα καντήλια και σβησμένες ψυχές. Ένας νεαρός άντρας ανταποδίδει και φυλακίζεται γι’ αυτό, τι θα συμβεί όμως αν ευσταθούν οι υποψίες πως κάποιος εκμεταλλεύτηκε τη βεντέτα για να εκδικηθεί κι ο άντρας αυτός σκότωσε λάθος άνθρωπο; Πόσο δύσκολο είναι να φύγεις μακριά απ’ τον τόπο σου και να κάνεις μια νέα αρχή; Πώς να εμπιστευτείς, να ανοίξεις τα φτερά σου, ν’ αγαπήσεις; Ποιοι είναι ο Πανάρετος και η Ερωφίλη, που στις 24 Ιούνη, μαζί με το λαγήνι του Κλήδονα, άνοιξαν και τον ασκό του Αιόλου;

Το νέο μυθιστόρημα του Σπύρου Πετρουλάκη αναφέρεται στον ματωμένο κύκλο της εκδίκησης που επιβιώνει μέχρι και σήμερα στην Κρήτη κι αναμιγνύει αρμονικά την καταιγιστική δράση με τα έντονα συναισθήματα, τις αναπάντεχες εξελίξεις με τη ρεαλιστική καταγραφή ηθών κι εθίμων, τις αδρές σκιαγραφίες ολοζώντανων χαρακτήρων με τις λυρικές περιγραφές των τόπων και της γύρω φύσης. Με μεγάλη μου χαρά διαπίστωσα πως το βιβλίο, αν και διαπραγματεύεται ένα θέμα που υπάρχει και σε άλλα μυθιστορήματα, χαράζει εντελώς δικό του και πρωτότυπο δρόμο, αποφεύγοντας τα κακοτράχαλα μονοπάτια των στερεοτύπων και της επανάληψης.

Πρώτ’ απ’ όλα, δεν κατονομάζεται ο δολοφόνος κι έτσι υπάρχει μια αγωνία για το αν άνοιξε επί ματαίω η βεντέτα ή όχι, για το αν κάποιος κατέστρωσε ύπουλα σχέδια για δική του ευχαρίστηση ή αν όντως τα αλλεπάλληλα φονικά ήταν αποτέλεσμα γδικιωμού. Επίσης, δεν έχουμε τον έρωτα να μπλέκει στα γρανάζια της ιστορίας ή να είναι κάτι απαγορευμένο ανάμεσα στις αντίπαλες οικογένειες, αντίθετα, η όλη ιστορία είναι ακριβώς τα απόνερα μιας τρυφερής ερωτικής ιστορίας που γεννήθηκε λίγα χρόνια πριν ξεκινήσουν οι σημαντικές μέρες των ηρώων του βιβλίου.

Τρίτον, υπάρχουν πολλοί πρωταγωνιστές, των οποίων φωτίζεται η ψυχοσύνθεση και οι πράξεις τους είναι απότοκες συγκεκριμένων γεγονότων που επηρεάζουν τις επιθυμίες και τη βούλησή τους, επομένως δεν επικεντρωνόμαστε ούτε περιοριζόμαστε μόνο στα μέλη των αντίπαλων οικογενειών. Τέταρτον, έχουμε έναν ξεκάθαρα κακό χαρακτήρα, εξαιτίας του οποίου γίνονται πολλές παρεξηγήσεις, επομένως ήμουν σίγουρος πως αυτός θα είναι και ο ένοχος. Έλα όμως που έχουμε να κάνουμε με μια δοκιμασμένη και στιβαρή γραφή, αυτήν του Σπύρου Πετρουλάκη, κι έτσι, σχετικά αργά, κατάλαβα πως ο σκοπός αυτής της προσωπικότητας είναι να δείξει πως το κακό πάντα τιμωρείται και στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε μια άσχημη αλλά σωστή Θεία Δίκη. Τέλος, η ιστορία είναι πολυεπίπεδη και με συνεχή πρωθύστερα, επομένως ο αναγνώστης δεν έχει να παλέψει μόνο με την απορία για την ταυτότητα του ενόχου αλλά και για τις τύχες όσων γνώρισε στις πρώτες σελίδες: πού τους έστειλε η μοίρα, τι κάνουν, τι σκέφτονται, τι προετοιμάζουν;

Οι υπέροχες και παραστατικές λυρικές περιγραφές της φύσης του Ρεθύμνου και των Ιωαννίνων δημιουργούν ολοζώντανες εικόνες και με βοήθησαν να γευτώ και να μυρίσω ό,τι φωτίζει και υποδεικνύει ο συγγραφέας στις σκηνές που στολίζει με αυτές. Μεταφορές και παρομοιώσεις ρίχνουν επιπλέον φως στις χαρές και τα ευχάριστα γεγονότα ή καθοδηγούν ευκολότερα το δάκρυ ν’ αναβλύσει μέσα από τα σωθικά: «Τα Λευκά Όρη άστραφταν κάτω από τον χειμωνιάτικο ήλιο και η Κρήτη θαρρείς πως καθρεφτιζόταν σαν όμορφη κοπέλα στο αντιφέγγισμά τους. Το χιόνι σαν στιβαρό πέπλο είχε αγκαλιάσει στοργικά τις κορφές και απλωνόταν ως χαμηλά στις πλαγιές, αξιώνοντας να αγγίξει την αλμύρα της θάλασσας» (σελ. 153). Όλο το μυθιστόρημα είναι μια Κρήτη: «Τα φαράγγια, τα βουνά και η αλμύρα της θάλασσας είναι τα στοιχεία που σφυρηλατούν τους χαρακτήρες των ανθρώπων στην Κρήτη με αντιθέσεις της φωτιάς. Αγριάδα και μουσική, χαράδρες και κάμποι, πέτρα και χάδι, μαχαίρι και μετάξι» (σελ. 132). Κι όλα αυτά θα ήταν απλώς άψυχες λέξεις αν δε συντρόφευαν τους ιδιωματισμούς και την ντοπιολαλιά των εξίσου παραστατικών διαλόγων, που δίνουν το απαραίτητο ηχόχρωμα στην ιστορία (οι άγνωστες λέξεις επεξηγούνται με υποσημειώσεις στο κάτω μέρος της κάθε σελίδας).

Το μυθιστόρημα ξεκινάει δυναμικά, με τις περιγραφές των φονικών και των αντεκδικήσεων που είναι λες κινηματογραφικά γραμμένες και παραστατικές. Ο πόνος, οι κατάρες, το χυμένο αίμα, ο αδόκητος «ψυχικός θάνατος» των γυναικών (οι μάνες, αυτές οι μάνες, πάντα οι μάνες) που επιβίωσαν σε μια κοινωνία που με τα ίδια χέρια που θα τους «χαρίσει», με τα ίδια και θα τους δείξει, είναι γραμμένα με μεράκι και δε στοχεύουν στον συναισθηματικό εκβιασμό. Έτσι γίνονται τα γεγονότα, έτσι επηρεάζουν ψυχές και πεπρωμένα.

Η δυναμική αυτή αρχή παίζει με μια άλλη τραγική ιστορία, την ανάγκη μιας νέας κοπέλας να βρει συμβατό νεφρό και ν’ απαλλαγεί από το βάσανο της αιμοκάθαρσης. Σιγά σιγά διαπιστώνουμε ποια είναι αυτή η κοπέλα και ακολουθούμε τα χνάρια της πίσω στην ημέρα που ξεκίνησε η βεντέτα αλλά και τι έκανε όσο τα χρόνια περνούσαν μέχρι να έρθουμε στο σήμερα. Με τον ίδιο τρόπο ο συγγραφέας καταγράφει τις ζωές όλων των βασικών χαρακτήρων, πηγαίνοντάς με πότε στο μακρινό ή κοντινό παρελθόν και πότε στο παρόν, χωρίς να με αφήνει αβοήθητο ν’ αναρωτιέμαι για ποιους και σε τι χρονική περίοδο διαβάζω κάθε φορά. Οι τίτλοι των κεφαλαίων πάντα έχουν μια βοηθητική επεξήγηση χωροχρόνου, όπως και οι μεσότιτλοι στην παρένθετη ιστορία του Πανάρετου και της Ερωφίλης. Αυτό που μου άρεσε όμως πάνω απ’ όλα ήταν το γεγονός πως τα πάντα ολοκληρώνονται χωρίς υπερβολές, οι ερωτήσεις απαντώνται, η αφήγηση κλείνει μ’ έναν συγκινητικό κύκλο και ο πολυπόθητος «σασμός» (=συμβιβασμός, εξομάλυνση των σχέσεων) επέρχεται στην κυριολεκτικά τελευταία παράγραφο του μυθιστορήματος μ’ έναν τρόπο που μου έφερε ξανά δάκρυα στα μάτια.

Τα γεγονότα λοιπόν είναι καταιγιστικά, η δράση δε σταματά στιγμή κι όσο η ιστορία πλησιάζει προς το τέλος τόσο κορυφώνεται η αγωνία για την αλήθεια που τόσο έντεχνα κρύβεται πίσω από τις παραγράφους. Ο συγγραφέας δεν το κάνει εύκολο, μιας και ακόμη κι όταν ανοίγουν στόματα και γίνονται αποκαλύψεις, η πλοκή προχωράει παρακάτω με το όνομα να αποκρύπτεται και την αγωνία να φτάνει στα ύψη. Το δε γεγονός της μεγάλης αποκάλυψης περί του διπλού φονικού με το οποίο ξεκινάει το μυθιστόρημα ήταν κάτι ευφάνταστο και ρεαλιστικό ενώ η τίσις για κάποιους επήλθε όχι με καταγραφή γεγονότων και πράξεων αλλά με μια υπέροχη συμβολική περιγραφή, που πρέπει κάποιος να έχει διαβάσει καλά το κείμενο για να συνδυάσει κάποια πράγματα.

Ο «Σασμός» είναι ένα δυνατό, ανατρεπτικό και πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που μου χάρισε δυνατές στιγμές. Λυρικό και ρεαλιστικό, δυνατό και γερά ριζωμένο, πολυεπίπεδο, έχει πολλούς διαφορετικούς ήρωες και πολλές ιστορίες, ατμόσφαιρα Κρήτης, όλα φροντισμένα σωστά και καλογραμμένα. Άλλο ένα σημαντικό συγγραφικό βήμα για τον Σπύρο Πετρουλάκη που διαβάζεται με κομμένη ανάσα.