Η Δανάη ασχολείται με μεταφράσεις τουρκικής λογοτεχνίας και συγκεκριμένα αστυνομικής. Αγαπώντας αυτό το είδος, πηγαίνει στο γνωστό κατάστημα «Ιανός» για να παρακολουθήσει μια διάλεξη γύρω από αυτήν χωρίς να ξέρει πως σε λίγα λεπτά μια ηλικιωμένη γυναίκα που καθόταν μπροστά της θα πέθαινε από πνιγμό. Χωρίς να ξέρει κι η ίδια το γιατί, διαισθάνεται πως αυτό ήταν δολοφονία και όχι τυχαίο γεγονός κι έτσι μπλέκεται σε μια σειρά ερευνών γύρω από μια υπόθεση που κατά την Αστυνομία θεωρείται ξεκάθαρη και αρχειοθετημένη! Έχει δίκιο η Δανάη ή μήπως τα κείμενα που μεταφράζει επηρεάζουν τις σκέψεις της και αλλοιώνουν την πραγματικότητα; Ποιος ωφελείται από τον θάνατο της ηλικιωμένης; Πώς μπορεί να βοηθήσει σε όλα αυτά ένας φέρελπις και φιλόδοξος νέος αστυνομικός;

Το «Έγκλημα στον Ιανό» είναι μια αξιόλογη πρώτη προσπάθεια της εξαιρετικής μεταφράστριας Ιούς Τσοκώνα, που γεννήθηκε κι εκείνη, όπως η ηρωίδα της, στην Κωνσταντινούπολη, εξ ου και τα αποσπάσματα από το κείμενο που μεταφράζει η Δανάη αλλά και οι αναμνήσεις της ίδιας της πρωταγωνίστριας, είναι τόσο καλογραμμένα, πηγαία και αυθεντικά. Η μετάφραση αφορά ένα αστυνομικό μυθιστόρημα γύρω από ένα έγκλημα που διαπράττεται στην Πρίγκηπο και ξεδιπλώνεται παράλληλα με την κυρίως περιπέτεια. Επομένως ο αναγνώστης έχει δύο εγκλήματα να λύσει! Το θετικό είναι πως το κείμενο που επεξεργάζεται η Δανάη παρατίθεται αποσπασματικά κι έτσι το κέντρο βάρους παραμένει το έγκλημα στον Ιανό, όμως αυτό δε δίνει τη γοητεία που χρειάζεται η επίλυση ενός προβλήματος. Εκεί που ακολουθούσα τα χνάρια της δολοφονημένης γιαγιάς του Εκίν και αναρωτιόμουν πώς θα καταφέρει να λύσει το μυστήριο ο εγγονός της, με τη βοήθεια του φτωχού παιδικού του φίλου και αμαξά Κεμάλ, πάνω που γίνεται ένα ατύχημα και τα κομμάτια ενώνονται τυχαία, η λύση και το τέλος του βιβλίου δίνεται εν τάχει και περιληπτικά από τη Δανάη, μιας και η ίδια πλησιάζει στις δικές της απαντήσεις.

Ποια είναι λοιπόν η Δανάη; Μητέρα δύο κοριτσιών, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Πρίγκηπο κι εγκατεστημένη πλέον στην Αθήνα, αγαπά την κλασική και την αστυνομική λογοτεχνία και βιοπορίζεται μεταφράζοντας. Προς τιμήν της η κυρία Τσοκώνα διάλεξε να μας συστήσει μια απλή γυναίκα, έξυπνη και πνευματώδη, που τη γνωρίζουμε κυρίως μέσα από την καθημερινότητά της, χωρίς πολλές περιγραφές. Έτσι λοιπόν, αυτή η απλή γυναίκα αγωνίζεται να λύσει μια υπόθεση κάνοντας ακριβώς τις γκάφες που θα έκανε κάποιος εκτός του αστυνομικού και εγκληματολογικού χώρου. Με τον θάνατο της ηλικιωμένης να της έχει γίνει έμμονη ιδέα, αγωνίζεται να συγκεντρωθεί στη μετάφρασή της, να εξακολουθήσει να είναι μια καλή και προκομμένη μάνα, να κρατήσει επαφές με τις φίλες και συμμαθήτριές της, να παραμείνει ο εαυτός της. Δεν τα καταφέρνει. Καταφεύγει σε πράξεις που δεν περίμενε πως θα έκανε, ψεύδεται, ψαχουλεύει, ανοίγει ξένα σπίτια, γίνεται φορτική σε γιατρούς, νοσοκόμες και αστυνομικούς και μπράβο της που δεν την έχει μπαγλαρώσει κανείς πριν τελειώσει το μυθιστόρημα!

Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα κουραστικό κείμενο, μιας και πόσο εύκολα μπορεί να κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη ένας συμπαγής τοίχος πάνω στον οποίο πέφτει συνέχεια η Δανάη, όμως κάτι η ευρηματικότητά της για να πετύχει αυτό που θέλει, κάτι ο γλυκός χαρακτήρας του αστυνόμου Νικηφόρου, κάτι η παράλληλη εξιχνίαση του φόνου στην Πρίγκηπο, οι σελίδες κυλάνε αβίαστα. Επίσης, παρ’ όλο που μια μέση νοικοκυρούλα, αδαής περί εξιχνιάσεων φόνων, θα μπορούσε να γίνει καρικατούρα, με χιουμοριστικά στιγμιότυπα ή παρατραβηγμένα περιστατικά, δεν υπάρχει πουθενά έστω και μία αχρείαστη κωμική νότα, επομένως ξέρει η κυρία Τσοκώνα τις ισορροπίες που οφείλει να κρατήσει σε αυτήν τη διαφορετική από τις συνηθισμένες αστυνομική ιστορία που επέλεξε να ξεδιπλώσει.

Από την άλλη έχουμε τον νεαρό Νικηφόρο, έναν αστυνομικό που ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους συναδέλφους του, μακριά από κόλπα ή άλλες δραστηριότητες. Θέλει να κάνει μόνο τη δουλειά του και ας μην τον έχουν σε υπόληψη οι ανώτεροί του. Η Δανάη, με τις εμμονές της, του δίνει το έναυσμα να ξεψαχνίσει μια υπόθεση παρατημένη από την επίσημη Αστυνομία, μήπως και καταφέρει ν’ ακουστεί το όνομά του και μαζέψει κάνα παράσημο ή πάρει προαγωγή. Η ηρωίδα, ακολουθώντας τα χνάρια του πτώματος και τις διαδικασίες που απαιτούνται πριν ταφεί φτάνει στο αστυνομικό τμήμα Ομονοίας, όπου και συναντά τον ανωτέρω νεαρό, ένα παιδί που κάλλιστα θα μπορούσε να είναι γιος της, όπως λέει και η ίδια. Μαζί κάνουν ένα καλό ντουέτο, αρκετά ιδιαίτερο και ξεχωριστό, με τον Νικηφόρο να της μιλάει στον πληθυντικό, με εκείνη να του διορθώνει τους σολοικισμούς του, η σχέση τους να περνάει από διάφορες φάσεις (αγαστή συνεργασία, αρμονική φιλία, τσακωμούς κλπ.), γενικώς πέρασα καλά μαζί τους. Μάλιστα, η κυρία Τσοκώνα δε δίστασε να αφιερώσει και στον Νικηφόρο κάποιες σελίδες με τα αισθήματά του, τις σκέψεις του, τα σχέδιά του, ώστε να δει ο αναγνώστης και αυτήν την προσωπικότητα και να ενταχθεί καλύτερα στο πλαίσιο δράσης του.

Σε γενικές γραμμές, το μυθιστόρημα είναι μια στρωτή, καλή προσπάθεια, ρεαλιστικό, με ανατροπές, όμως ένιωσα πως υπήρχαν πολλά κενά, στα οποία θα ήθελα κάποιες απαντήσεις, εκτός κι αν υπάρχει στα σκαριά κάποια συνέχειά του. Δεν αναφέρεται πουθενά ο πατέρας των κοριτσιών της Δανάης, δε μου άρεσε που η αστυνομία φάνηκε τόσο αδύναμη και δεν έκανε σωστά τη δουλειά της (για παράδειγμα, η λύση του μυστηρίου προκύπτει από ένα μέρος γεμάτο κόσμο, επομένως νομίζω πως αν κάποιος διάβαζε τις καταθέσεις των αυτοπτών μαρτύρων ίσως καταλάβαινε αμέσως τι συνέβη) αλλά πάνω απ’ όλα δεν ήθελα αυτό το κοφτό και απότομο, εκκρεμές τέλος, μιας και η ιστορία σταματά ακριβώς τη στιγμή που η Δανάη μαντεύει τον ένοχο. Ούτε οι συνέπειες αυτής της αποκάλυψης καταγράφηκαν ούτε παρακολουθούμε τις αναμενόμενες εξελίξεις (είναι αυτός ο ένοχος τελικά ή μήπως έκανε λάθος η Δανάη;) που απαιτούνται για την ουσιαστική λύση του μυστηρίου, λείπει δηλαδή αυτό που λέμε «κάθαρση». Επίσης, πιστεύω ακράδαντα πως αν η Δανάη δεν είχε οικογενειακές υποχρεώσεις θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξαιρετικό ζευγάρι με τον Νικηφόρο. Η πνευματική τους διαφορά, το ανισοβαρές των ηλικιών τους, το γεγονός πως μαθαίνει ο ένας από τον άλλον είναι πολύ καλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας σχέσης που θα μπορούσε να εξελιχθεί (αργά ελπίζω) σε ερωτική, με χιλιάδες ψηφίδες ψυχολογικού ρεαλισμού.

Το «Έγκλημα στον Ιανό» είναι μια σύνθετη αστυνομική ιστορία που προσπαθεί να εξιχνιάσει μια απλή γυναίκα, χωρίς ιδιαίτερες (έως καθόλου) γνώσεις και εμπειρία πάνω σε τέτοιες υποθέσεις. Οι περιπέτειες που ζει λόγω της εμμονής της ότι η γυναίκα στην εκδήλωση του «Ιανού» δολοφονήθηκε είναι γεμάτες αγωνία και ένταση ενώ τα εμπόδια που συναντάει απλώς ατσαλώνουν το πείσμα της. Ταυτόχρονα, εξιχνιάζεται και η υπόθεση μυστηρίου που έχει αναλάβει η Δανάη να μεταφράσει από τα τουρκικά στα ελληνικά κι έτσι τρέχουν δυο παράλληλες ενδιαφέρουσες αστυνομικής υφής περιπέτειες. Το συνιστώ για όσους πιστεύουν στις ικανότητες ενός μέσου ανθρώπου ή δε θέλουν άλλους υπερ-ήρωες ή ντετέκτιβ στο βιβλίο που διάλεξαν να διαβάσουν.