Το μυθιστόρημα του κου Πουλημένου είναι ένα εντυπωσιακό ιστορικό μυθιστόρημα για τα παιχνίδια της ιστορίας με την ανθρώπινη μοίρα. Ένα υπέροχο βιβλίο γεμάτο από χρώματα και αρώματα της Σμύρνης. Μας ξεναγεί στη Σμύρνη και στην ευρύτερη περιοχή της Μικρά Ασίας, σε μια εποχή που ξεκίνησε γεμάτη υποσχέσεις για τους ελληνικούς πληθυσμούς και όμως τελείωσε τόσο καταστροφικά. Ο αναγνώστης ακολουθώντας τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος, θα απολαύσει το ουζάκι του στου Φώτη, θα πάρει το βαποράκι της Χαμιντιέ, θα χορέψει στον αποκριάτικο μπάλο της Λέσχης των Κυνηγών, θα χειροκροτήσει την απόβαση των Ελλήνων και θα νιώσει την απόγνωση των προσφύγων στο Και μετά την είσοδο των Τούρκων στη Σμύρνη, παίρνοντας μια γεύση από τα γεγονότα εκείνης της εποχής… Και μέσα σε όλα αυτά, μια ερωτική ιστορία. Ο Λέων και η Εμινέ δοκιμάζουν τον απαγορευμένο έρωτα ανάμεσα σε έναν χριστιανό και μια μουσουλμάνα. Τελικά είναι δύσκολο να «ζήσει» ένας έρωτας ανάμεσα σε έναν Έλληνα και μία Τουρκάλα? Το κουβάρι μιας ιστορίας αρχίζει να ξετυλίγεται έπειτα από πολλά χρόνια, και αποκαλύπτει τα μυστικά του……

Γιώργος Πουλημένος-Λέων και Εμινέ-Εκδόσεις Ωκεανός

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ο συγγραφέας Γιώργος Πουλημένος έρχεται με το βιβλίο «Λέων και Εμινέ» από τις εκδόσεις Ωκεανός με 707 σελίδες μαζί με το κατατοπιστικό και απαραίτητο γλωσσάρι για να μας «ταξιδέψει» νοερά στη Σμύρνη και γενικότερα στην χερσόνησο της Ερυθραίας και να μας ξεναγήσει σ’ αυτή την όμορφη περιοχή. Ακόμη ένα βιβλίο για την Σμύρνη μπορεί να πει κάποιος. Έχουν γραφεί τόσα πολλά. Ο συγγραφέας όμως φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή. Τους δρόμους, τα σπίτια, τα ήθη και τα έθιμα, τους χαρακτήρες και τον τρόπο ζωής τους. Ξεδιπλώνει το χάρτη της περιοχής και ο αναγνώστης νιώθει πώς περπατά στην προκυμαία, τα στενά, τους δρόμους μαζί του.

Μέσα από τους ήρωες του, τον Λέοντα και την Εμινέ, ξετυλίγεται το κουβάρι της ζωής τους. Άλλοτε όμορφο κι άλλοτε με ανυπέρβλητες δυσκολίες. Οι οικογένειες των ηρώων μας ζουν μονιασμένα. Μεγαλώνουν μαζί, χωρίς να αφήνουν από έξω τις θρησκευτικές τους συνήθειες. Όσο και να ζουν γειτονικά, οι έρωτες μεταξύ τους είναι απαγορευμένοι. Μπορεί η αγάπη και ο έρωτας να εμποδίζονται από την θρησκεία; Το ερωτικό πάθος μπορεί να βρει παράθυρο ανοιχτό όταν η θρησκεία της Εμινέ κόβει τον δρόμο; Όταν ο θρησκευτικός φανατισμός του αδελφού της Νουρί για τους γκιαούρηδες γίνεται αιτία να δυστυχήσει η αδελφή του; Θα καταφέρει ο Λέων να την κερδίσει; Ο Στρατής, η Ευγενία, ο Πολ, η κερά-Μαρία, η Γιολάντ και άλλοι δευτεραγωνιστές κινούνται δίπλα τους άλλοτε βοηθώντας να ευοδώσει και να καταλήξει ο έρωτας και άλλοτε δυσκολεύοντας τον. Ποιος είναι ο ρόλος τους και ποιες είναι οι συνέπειες τους μέσα στο μυθιστόρημα, οι αναγνώστες θα τις ζήσουν έντονα.

Τι ρόλο θα παίξουν όμως τα ιστορικά γεγονότα στη ζωή του ερωτευμένου ζευγαριού; Ο αναγνώστης διαβάζει ένα λογοτεχνικό βιβλίο που τον κρατά σε αγωνία. Τι γνωρίζουμε για τη Σμύρνη, τα Βουρλά του 1918; Πώς κυλούσε η ζωή τους; Ένα βιβλίο γεμάτο περιγραφές, εικόνες από εκείνα τα μέρη που θα συγκινήσουν, θα θυμίσουν και θα αναβιώσει το μεγάλο γιατί περισσότερο στους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Για τα τσιφλίκια τους, τις παραγωγές τους, την παιδεία τους, τις όπερες και πολλές άλλες στιγμές που άφησαν πίσω. Πού ήρθαν στην Ελλάδα κυνηγημένοι, μόνο με τα ρούχα τους και τους έλεγαν Τουρκόσπορους. Κουβάλησαν όμως μαζί τους τις γεύσεις, τη μόρφωση, τις γλώσσες, τη φινέτσα. Όσοι μεγαλώσαμε μαζί τους και τους γνωρίσαμε, νιώσαμε τη γύμνια μας.

Στο βιβλίο ο αναγνώστης θα δει τις συνωμοσίες, τα μίση που δημιουργήθηκαν πριν την μικρασιατική καταστροφή. Πισώπλατα μαχαιρώματα αλλά και πολύ ερωτισμό. Ο έρωτας, η σεξουαλικότητα, διαχέεται στις περισσότερες σελίδες του. Έντονη και φλογερή. Πώς εκφράζονται οι Τούρκοι στον έρωτα; Ποια είναι η θέση της γυναίκας στην Οθωμανική κοινωνία της τότε εποχής; Πώς ο μπέης ήταν αφέντης των σωμάτων και ψυχών; Πόσο εύκολο ήταν να διώξει ο αφέντης τη γυναίκα από το κονάκι του; Θα αρέσει πολύ σε όσους αρέσκονται σε τέτοια θεματογραφία ενώ οι αναγνώστριες θα δουν σε πολλά σημεία μια ακραία ερωτική συμπεριφορά που δεν θα ήθελαν να ζήσουν. Όμως ήταν γεγονός, στην καθημερινότητα τους, στη θρησκεία τους και δεν θα μπορούσε να απουσιάζει στην πλοκή του μυθιστορήματος.

Βλέπουμε όμως και όλο το πολιτικό παρασκήνιο μεταξύ Βενιζέλου, βασιλιά Κωνσταντίνου, Γούναρη, Ύπατης Αρμοστείας αλλά και τη πίστη των Ελλήνων πώς θα γλιτώσουν την καταστροφή.

Αν και είναι αρκετά ογκώδες, ο αναγνώστης θα δει να περνά όλη η ζωή τους ως παραμύθι ζώντας τις ανατροπές των ιστορικών γεγονότων αλλά και της καθημερινότητας Ελλήνων, Τούρκων, Αρμένων, Λεβαντίνων και όλων των φυλών που ανάσαιναν τον ίδιο αέρα της Σμύρνης. Καλοτάξιδο να είναι και καλή ανάγνωση!

Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα. Κυρίαρχη ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος ο κοσμοπολιτισμός, η συνύπαρξη εθνοτήτων, η μεταξύ τους ανοχή και συμβίωση, αλλά η σταδιακή άμβλυνση των αντιθέσεων. Ο συγγραφέας παρουσιάζει, όσο κανείς νομίζω μέχρι τώρα, την κοινωνική ζωή στη Σμύρνη, την γεωγραφία της, λαογραφικά στοιχεία, καθώς και τα γεγονότα που οδήγησαν στην καταστροφή της. Από το βιογραφικό του συγγραφέως και από συνεντεύξεις προκύπτει ότι είναι ένας από τους καλύτερους γνώστες της Σμύρνης.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται διάφοροι συμβολισμοί, δύο από αυτούς είναι οι πρωταγωνιστές…. Η Εμινέ συμβολίζει τη Σμύρνη, έρμαιο των ανθρώπων που την πολιορκούν (πολιτικών καταστάσεων, ξένων δυνάμεων… κ.τ.λ.), κάνει λάθος επιλογές και παίρνει ανάλογες αποφάσεις… Ο Λέων συμβολίζει τους Έλληνες που άλλοι ενθουσιώδεις, άλλοι νωθροί, άλλοι ένθερμοι, άλλοι διχασμένοι κ.τ.λ., … συμβάλλουν και αυτοί ώστε να οδηγηθεί η πατρίδα τους στη καταστροφή.

Το βιβλίο χωρίζεται σε 3 μεγάλες ενότητες: ΑΘΩΟΤΗΤΑ-ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ-ΤΙΜΩΡΙΑ, στα οποία η Σμύρνη, η κοινωνία, η ιστορία (οι πολιτικές και στρατιωτικές κινήσεις και αποφάσεις), ο έρωτας έχουν παράλληλη πορεία.

Βεβαίως η έκπληξη είναι ο διάχυτος ο ερωτισμός…

Η καταστροφή της Σμύρνης αναφέρεται λίγο στο τέλος του βιβλίου…. Δεν είναι αυτός ο κεντρικός πυρήνας του έργου.

Οι λάτρεις του ερωτικού, του ιστορικού ή κοινωνικού μυθιστορήματος σίγουρα θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ μυθιστόρημα και να μάθουν μέσα από τη δράση των πρωταγωνιστών (μυθικών ή και πραγματικών προσώπων) τα αληθινά γεγονότα που εξελίχτηκαν εκείνη την περίοδο.

Το διάβασα δύο φορές μέσα σε τέσσερις μήνες, την πρώτη φορά σε τρεις ημέρες γιατί με συνεπήραν τα γεγονότα, τη δεύτερη πιο αργά γιατί μέσα στις 700 σελίδες υπάρχουν απίστευτες ιστορικές, γεωγραφικές, λαογραφικές πληροφορίες….

Σίγουρα δεν είναι απλώς ένα ακόμη μυθιστόρημα για τη Σμύρνη…. !

Το μυθιστόρημα είναι κυρίως ιστορικό, αλλά με έντονο το ερωτικό στοιχείο. Παρουσιάζει την ζωή στη Σμύρνη κατά την περίοδο των τεσσάρων χρόνων της ελληνικής παρουσίας εκεί (1919-22). Η ιστορία παρουσιάζεται αμερόληπτα. Οι εικόνες από τη Σμύρνη απίστευτες (λογικό αφού ο συγγραφέας είναι ένας από τους γνώστες της πόλης - έχει γράψει δοκιμιακά έργα). Η σμυρναϊκή διάλεκτος κατακλύζει τους διαλόγους. Περιγραφές της πόλης, της εξοχής, του πολέμου υπέροχες. Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα ερωτικό για τα ελληνικά δεδομένα, και γιαυτό κάποια στιγμή μπερδεύτηκα. Κατάλαβα όμως ότι το βιβλίο παρουσιάζει απίστευτους συμβολισμούς που αντικατοπτρίζονται στο πρόσωπο των πρωταγωνιστών και στην ερωτική πράξη. Σε βάζει σε σκέψεις.....Κατέληξα στο συμπέρασμα, πως ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον ρεαλισμό για να χαρακτηρίσει την εποχή. Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί... Είναι αρκετά ''προχωρημένο'' βιβλίο για τα ελληνικά δεδομένα. Συγχαρητήρια στο συγγραφέα που δεν φοβήθηκε να τολμήσει!