Η Αγκάθα Κρίστι, μετά το διαζύγιό της με τον Άρτσιμπαλντ Κρίστι και την αναστάτωση που προκάλεσε η εξαφάνισή της, αποφασίζει να τ’ αφήσει όλα πίσω και να ταξιδέψει ινκόγκνιτο ως τη Βαγδάτη με το πολυτελές Οριάν Εξπρές. Συνεπιβάτιδές της είναι η έγκυος Νάνσι Νέλσον, που ταξιδεύει προς τον ίδιο προορισμό για να επισκεφθεί την αδελφή της και η χήρα Κάθριν Κίλινγκ, που επιστρέφει στις ανασκαφές της Ουρ για να παντρευτεί τον επικεφαλής διάσημο αρχαιολόγο Λέοναρντ Γούλεϊ. Αυτές οι τρεις διαφορετικές γυναίκες θα γνωριστούν σ’ ένα ταξίδι εντελώς διαφορετικό, απρόσμενο και ανατρεπτικό, όπου μαζί με τις καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες θ’ αλλάζει τακτικά και ο ψυχισμός τους.

Πρόκειται για ένα ρομαντικό και κοινωνικό μυθιστόρημα που δεν εκμεταλλεύεται τον μύθο της πιο σημαντικής συγγραφέως αστυνομικών μυθιστορημάτων για να κερδίσει τους αναγνώστες αλλά στέκεται στα δικά του πόδια, έχει τη δική του δύναμη και αυτάρκεια και καταφέρνει ν’ αναπαραστήσει μοναδικά και με άφθαστο ρεαλισμό μια εποχή δύσκολη και έναν τόπο σκληρό. Η πρώτη σκέψη που θα έκανε ο καθένας βλέποντας ένα μυθιστόρημα ΓΙΑ την Κρίστι, θα ήταν αυτή ακριβώς: θέλει να τραβήξει αναγνώστες ενώ η ιστορία καθαυτή είναι αδύναμη ή κακογραμμένη. Με μεγάλη μου χαρά διαπίστωσα πως η συγγραφέας επέλεξε να καταγράψει με ρεαλισμό, παραστατικότητα και τεκμηριωμένα γεγονότα τις περιπέτειες και τη ζωή τριών γυναικών της δεκαετίας του 1920 που εγκαταλείπουν την οικεία και άνετη Αγγλία για έναν άγονο και αφιλόξενο τόπο, προσπαθώντας να ξεφύγουν από το παρελθόν τους. Τυχαίνει η μία πρωταγωνίστρια να είναι διάσημη, κάτι που όμως δεν την ξεχωρίζει από τις άλλες γυναίκες. Δεν είναι σούπερ ηρωίδα, δεν παίρνει μεγαλύτερη μερίδα από την πίτα του κειμένου, δεν πέφτουν όλα τα φώτα πάνω της. Είναι μία από τις τρεις ολοκληρωμένες προσωπικότητες, που έχει κι αυτή τα δικά της μυστικά, τις κρυφές της ανησυχίες, πάθη και επιθυμίες. Απλώς, κατά καιρούς πετάγονται πραγματολογικά στοιχεία από την προσωπική και την επαγγελματική ζωή της που κλείνουν το μάτι στον αναγνώστη και του χαρίζουν ένα σκανδαλιάρικο χαμόγελο.

Η Νάνσι, η Κάθριν και η Αγκάθα έχουν τα δικά τους μυστικά και γνωρίζονται με έξυπνους συγγραφικά τρόπους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Φίλες γίνονται σταδιακά κι έτσι αρχίζουν να δένουν τα κομμάτια ενός παζλ που δείχνει να τις αφορά και τις τρεις. Η συγγραφέας αφήνει αρκετούς υπαινιγμούς και δημιουργεί μια σειρά από συμπτώσεις που δείχνουν πως υπάρχει ένας κοινός συνεκτικός δεσμός, κάτι που προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη ένταση στην πλοκή. Τώρα, αν αυτό είναι εύρημα που θα μας ακολουθήσει ως το τέλος, το αφήνω στον αναγνώστη να το ανακαλύψει μέσα από τη συναρπαστική και παραστατική γραφή. Οι προσωπικές ζωές των πρωταγωνιστριών δεν είναι μονοδιάστατες και οι χαρακτήρες τους έχουν δουλευτεί καλά και σωστά. Παραμένουν πιστές στις επιθυμίες τους, φοβούνται και ανησυχούν από την αρχή ως το τέλος για τα ίδια πράγματα, η προσωπικότητά τους είναι αληθινή και σωστά δοσμένη και φυσικά μεταξύ τους είναι εντελώς αντίθετες, κάτι που χαρίζει ανατροπές και ποικιλία εκφραστικών μέσων και αντιλήψεων. Σε όλα αυτά βοηθάει και η εναλλακτική ματιά της συγγραφέως που μας μεταφέρει από τη μια προσωπικότητα στην άλλη ώσπου να γνωριστούν καλύτερα και να ενωθούν σε μια περιπέτεια γεμάτη εκπλήξεις και απρόοπτα.

Τις συμπάθησα και τις τρεις. Η Κάθριν έχει ένα συγκλονιστικό μυστικό που την κάνει να φοβάται για τον επερχόμενο γάμο της, η Νάνσι είναι έγκυος με το παιδί ενός παντρεμένου άντρα με τον οποίο είχε μπλέξει ως αντίδραση στην απιστία του δικού της συζύγου και η Αγκάθα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της και να ξεφύγει από τον μύθο του ονόματός της. Υπάρχουν κάποιες ρομαντικές σκηνές, απαραίτητες σε ένα τέτοιο μυθιστόρημα, μου έκανε εντύπωση όμως που η συγγραφέας δεν προχώρησε πουθενά παραπέρα από το πρέπον και δεν εκχυδάισε πουθενά την ιστορία με περιττές πιπεράτες ιστορίες. Έτσι μπόρεσα να παρακολουθήσω απερίσπαστος τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται οι ηρωίδες και δε θέλησα σε κανένα σημείο να προσπεράσω σελίδα ή παράγραφο. Σε αυτό βοήθησε και η γραφή, μιας και οι προτάσεις ήταν σύντομες, οι διάλογοι παραστατικοί και λιτοί και οι περιγραφές τόσο μα τόσο καλογραμμένες!

Από την πολυτέλεια του θρυλικού Οριάν Εξπρές, που περιγράφεται όσο θα έπρεπε, χωρίς υπερβολές, περιττές περιγραφές ή ανούσια στοιχεία, περνάμε στις δυσκολίες και την ταλαιπωρία της Μέσης Ανατολής. Φαίνεται ξεκάθαρα πως το θέμα έχει μελετηθεί εις βάθος από τη συγγραφέα, κι αποδίδεται με υπέροχο ρεαλισμό και σοκαριστική ειλικρίνεια, κυρίως ως προς τις κοινωνικές διαστρωματώσεις των φυλών της ερήμου και τον τρόπο που ζουν. Βαγδάτη και Ουρ είναι κυρίως τα μέρη όπου εκτυλίσσεται η δράση και πέρασαν από μπροστά μου τα πάντα: δηλητηριώδη φίδια, έλλειψη στοιχειωδών ανέσεων και παροχών, συνταγές μαγειρικής, στοιχεία της αραβικής επικοινωνίας, η ιστορία της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας με γλαφυρό τρόπο και τόσα άλλα! Ας μην ξεχνάμε πως μιλάμε για το 1928, όπου η Ανατολή παρέμενε εξωτικός και δύσκολος προορισμός, με χιλιάδες κινδύνους, εμπόδια και εκπλήξεις, έτι περαιτέρω αν ήσουν γυναίκα! Τα πρώτα κεφάλαια έχουν ως τίτλο τους ενδιάμεσους σταθμούς του ταξιδιού με το τρένο και τα επόμενα τους τόπους όπου διαδραματίζεται η κυρίως δράση. Η Νάνσι, η Κάθριν και η Αγκάθα συστήνονται, γνωρίζονται, εξοικειώνονται, γίνονται έμπιστες φίλες, ζουν μαζί αναπάντεχες εξελίξεις, φλερτάρουν, χαλαρώνουν, δυσκολεύονται, φοβούνται, παλεύουν, πεισμώνουν, ερωτεύονται… Δύσκολα λοιπόν να μη δακρύσει κανείς όσο το βιβλίο φτάνει στο τέλος του και οι γυναίκες παίρνουν τις οριστικές τους αποφάσεις, ηθελημένα ή όχι, για το μέλλον τους.

Ας μου επιτραπεί να σταθώ λίγο ακόμη στην Αγκάθα Κρίστι, μιας και σε αυτό το ταξίδι, στην αρχαιολογική αποστολή της Ουρ, γνωρίζει τον μέλλοντα δεύτερο σύζυγό της, Μαξ Μαλόουαν. Τα του χαρακτήρα της, όπως τον παρουσιάζει η συγγραφέας, τα επεσήμανα πριν. Θα ήθελα όμως να εκφράσω τη χαρά μου για το πόσο πιστό παραμένει στον χαρακτήρα της Βασίλισσας του Εγκλήματος το κείμενο και πόσο στρωτά περνάνε μέσα από αυτό περιστατικά και ιδέες από τη ζωή της και τα βιβλία της. Σε αυτό το ταξίδι θα γεννηθούν τα «Άστρα μιλούν για θάνατο», το «Ραντεβού στη Βαγδάτη», το «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές», το «Μια κραυγή αγωνίας» κ. ά. κι αυτό φαίνεται μέσα από περιστατικά και συζητήσεις, που δεν αφήνουν το γόνιμο μυαλό της Κρίστι να ησυχάσει. Ο μεγαλύτερος φόβος της Αγκάθα ήταν το κουτσομπολιό και χάρη στην, ακόμη και σήμερα δυσερμήνευτη, εξαφάνισή της άκουγε πολλές γλώσσες να λένε τα δικά τους εις βάρος της, να την αναλύουν και να την ερμηνεύουν κατά το δοκούν. Έτσι κι εδώ, ο χωρισμός με τον Άρτσιμπαλντ, το σκάνδαλο της εξαφάνισης και η επιτυχία των βιβλίων της είναι συστατικά που εντάσσονται αρμονικά στο σύνολο του βιβλίου και τοποθετούνται σε καίριες θέσεις, προσδίδοντας ρεαλισμό και αποδεικνύοντας τον σεβασμό της συγγραφέως στην Αγκάθα Κρίστι. Επιπλέον, ο ψυχολογικός τραυματισμός της από τη συμπεριφορά του πρώην συζύγου της, οι αντιδράσεις της, ο ψυχισμός της και στη συνέχεια ο τρόπος που αφέθηκε στον έρωτα για τον Μαξ είναι στοιχεία που θα μπορούσαν να δοθούν σχεδόν σκανδαλιστικά, όμως εδώ καταγράφηκαν σωστά, ακριβοδίκαια και χωρίς να κρύβεται ή να εξωραΐζεται κάτι από αυτά. Η παντρεμένη, γεμάτη άγχος και ανασφάλεια Αγκάθα, γίνεται αντικείμενο ερωτικής εξαπάτησης, διαχωρίζει τη θέση της μητέρας από αυτήν της συζύγου, παίρνει τελικά διαζύγιο, αγωνίζεται να πατήσει στα δικά της πόδια (εξ ου και το ταξίδι στη Βαγδάτη) και τελικά αφήνεται σαν πρωτόβγαλτο κοριτσόπουλο (αν και με κάποιες αναστολές) στα χέρια ενός διασκεδαστικού και τόσο διαφορετικού άντρα. Γιατί η Αγκάθα Κρίστι πάνω απ’ όλα ήταν γυναίκα.

«Η Αγκάθα στο Οριάν Εξπρές» είναι ένα υπέροχο, συναρπαστικό μυθιστόρημα που με μετέφερε στη δεκαετία του 1920, με ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή και μου σύστησε τρεις ολοκληρωμένες γυναικείες προσωπικότητες με διαφορετικό παρελθόν, επίπεδο και υπόβαθρο, που ενώθηκαν μπροστά στις δυσκολίες του τόπου όπου κατέλυσαν και στον φόβο για το άγνωστο αύριο και το τρομακτικό χτες. Με σεβασμό στην προσωπικότητα της Αγκάθα Κρίστι και ρεαλισμό, το μυθιστόρημα ξεδιπλώνει μια διαφορετική από τις συνηθισμένες περιπέτεια που δεν μπορούσα ν’ αφήσω από τα χέρια μου, γεμάτη έρωτα, εκπλήξεις και δυσκολίες. Μη διστάσετε να ταξιδέψετε κι εσείς στο Οριάν Εξπρές της Αγκάθα Κρίστι!