Η Ηλέκτρα και ο Δημήτρης ερωτεύονται.

Η αγάπη τους θα δοκιμαστεί σκληρά. Η ιστορία διαδραματίζεται στην Θεσσαλονίκη το 1935. Εκτός ότι προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους, ήρθε και ο πόλεμος και μετά ο εμφύλιος για να σημαδέψει τις ζωές τους. Πόσο εύκολο είναι να ξεκινήσουν την ζωή τους πάλι από την αρχή; Το δεύτερο υπέροχο βιβλίο της συγγραφέως που διάβασα.

Οι Άλικες Σιωπές είναι η πρώτη μου γνωριμία με τη συγγραφέα. Από την αρχή ακόμη, από τις πρώτες σελίδες κατάλαβα πως αυτή δεν θα είναι και η τελευταία. Γιατί … Ήταν πρόκληση για μένα να περιηγηθώ σε μια ιστορία που εκτυλίσσεται στα πιο ταραγμένα χρόνια της Ελλάδας. Ήταν τόλμη από την πλευρά της Κλαίρης Θεοδώρου. Μια ιδιαίτερα ευαίσθητη, ακόμη, εποχή, η εποχή του εμφυλίου πολέμου, ήταν ένα στοίχημα δυνατό για τη συγγραφέα, γιατί είναι δύσκολο να την αγγίξει κάποιος χωρίς να περαστούν οι διαχωριστικές γραμμές, μεταξύ αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας, αλλά να την αφήσει στην κρίση του αναγνώστη.

Η ιστορία ξεκινά το 1935, περνά από τη δικτατορία του Μεταξά, λίγο από τον πόλεμο του 1940, από την Ιταλική και Γερμανική κατοχή και κορυφώνεται στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Από την αρχή παρακολουθούμε έναν έρωτα να ανθίζει κόντρα σε ηλικιακές, κοινωνικές, και ταξικές διαφορές. Η Ηλέκτρα και ο Δημήτρης προσπαθούν να προσπεράσουν τα εμπόδια, να κρατήσουν την ελπίδα τους για ένα καλύτερο αύριο γι΄ αυτούς και την πατρίδα τους, να κρατήσουν την πίστη τους στην ιδεολογία τους καθαρή και αγνή, να κρατήσουν αλώβητη τη μεγάλη αγάπη τους. Η διαδρομή τους δεν μένει ανεπηρέαστη από προδοσίες, από απογοητεύσεις, από γκρέμισμα των ιδεών τους. Ζούμε μαζί τους την πορεία τους και «γνωρίζουμε» τα πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο εκείνα τα χρόνια. Ο Ζαχαριάδης, ο Θανάσης Κλάρας, ο Μεταξάς παίρνουν μέρος σαν άλλοι ήρωες του βιβλίου.

Οι Άλικες Σιωπές, νοητά, χωρίζονται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος οι ήρωες ζουν κάτω από τη σκιά των ιστορικών γεγονότων. Είναι απαραίτητο αυτό για να μπορέσει ο αναγνώστης να μπει στο κλίμα της εποχής εκείνης. Στο δεύτερο μέρος οι ήρωες χαράζουν τη δική τους ξέχωρη πορεία και ζουν μέσα στο ιστορικό πλαίσιο. Οι Άλικες Σιωπές είναι η πρώτη μου γνωριμία με τη συγγραφέα. Από την αρχή ακόμη, από τις πρώτες σελίδες κατάλαβα πως αυτή δεν θα είναι και η τελευταία. Γιατί … Είναι ο τρόπος της αφηγηματικής ικανότητας της Κλαίρης Θεοδώρου; Είναι η χωρίς βαρύγδουπες εκφράσεις γραφή της, η λιτή, δωρική θα έλεγα, αλλά συνάμα τόσο έντονα συναισθηματική; Είναι ο τρόπος που δένει τους ήρωές της στην ιστορία της χωρίς να αφήνει κανέναν παράμερα, χωρίς να αφήνει ούτε μια πλευρά του ασμίλευτη; Είναι που δεν τους φέρνει στα μέτρα εκείνα τα υπερβολικά, ώστε να φαντάζουν εκείνοι εξωπραγματικοί, αλλά σε κάνει να νιώθεις πως κάτι από αυτούς μπορεί να είναι δικό σου ; Είναι τα ερωτήματα που εγείρονται κατά τη διάρκεια της αφήγησης που σε κάνουν να βαθύνεις τη σκέψη σου και να αναρωτηθείς με ανατριχίλα, πόσο εύκολο είναι τελικά να αλλάξουν τα πάντα, πόσο εύκολο είναι να αλλάξεις ακόμη κι εσύ, όταν βρεθείς κάτω από σκληρές συνθήκες της ζωής ή όταν χρειαστεί να διαλέξεις ανάμεσα σε δύο σκληρούς δρόμους την πορεία σου;

Και μπορεί μεν να μην βρεθούμε ποτέ, το ευχόμαστε, σε τέτοιους δύσβατους δρόμους όπως οι ήρωες της ιστορίας, αλλά πόσα άραγε διλήμματα που έχουν να κάνουν με τις ιδέες μας, με τη στάση μας στην κοινωνία, με τη στάση μας σαν πολίτες αυτής της χώρας δεν βγαίνουν καθημερινά στον δρόμο μας ;

Η ιστορία διδάσκει και εμείς πρέπει να διδαχτούμε.

Διαβάζοντας ένα βιβλίο εκτός από την απόλαυση που θεωρείται δεδομένη, όταν η γραφή του συγγραφέα είναι καλή, εκτός από μηνύματα που θεωρώ πως πρέπει να υπάρχουν σε ένα μυθιστόρημα για να μπορούμε να καλύπτουμε την πλευρά εκείνη του εαυτού μας που ζει μέσα σε μια κοινωνία, σε μια σκεπτόμενη κοινωνία, βασικό είναι ο αφηγηματικός τρόπος να είναι αυτός που θα εγείρει μέσα σου συναισθήματα δυνατά.

Οι άλικες σιωπές πληρούν όλα τα παραπάνω.

Τα συναισθήματα που με συνόδευαν καθ΄όλη τη διάρκεια της εξέλιξης της ιστορίας ήταν ποικίλα και αντικρουόμενα. Αποδοχή, θαυμασμός, θυμός, οργή, θλίψη, πόνος, αισιοδοξία. Τα αρνητικά συναισθήματα ήταν κυκλωμένα από πολλά γιατί. Από πολλά ερωτήματα, σαν αυτά των ηρώων, που απαντήσεις δεν υπήρχαν. «Που αποτελούσαν την απαρχή κάθε ματαίωσης, του κάθε ακυρωμένου στόχου, οποιουδήποτε βουλιαγμένου ονείρου.» Οι Άλικες σιωπές, αλλού είναι εκκωφαντικές και αλλού σιγανές, πάντα είναι όμως εκεί που δεν χρειάζονται λόγια για να περιγράψουν το συναίσθημα, παρά μόνο εικόνες. Και όταν οι εικόνες είναι δυνατές, εσύ το μόνο που κάνεις σαν αναγνώστης είναι να καθίσεις να τις αφουκραστείς και να τις νιώσεις.

Θετικά στοιχεία : ☑️Αφηγηματικός λόγος πολύ καλός. ☑️Στήσιμο χαρακτήρων δυνατό. ☑️Ιστορικό πλαίσιο δοσμένο με μεγάλη προσοχή. ☑️Επιμέλεια κειμένου πολύ καλή.

Ένας αταίριαστος όσο και μοιραίος έρωτας αυτός της Ηλέκτρας και του Δημήτρη στα δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα της δικτατορίας, της Κατοχής και του Εμφυλίου. Ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει το αισθηματικό στοιχείο μαζί με την ιστορία και την πολιτική κατάσταση εκείνης της περιόδου στη χώρα.Ο Δημήτρης και η Ηλέκτρα δυο νέοι άνθρωποι που τους χωρίζουν τόσα πολλά, όμως αρκεί μια ματιά για να λάμψει μες τις καρδιές τους η αγάπη. Είναι όμως αρκετή η αγάπη τους για να υπερπηδήσει τα εμπόδια που βρίσκουν στο διάβα τους; Θα αντέξει στο χρόνο παρά τις δυσκολίες, τις αντιρρήσεις και τις αντιξοότητες από τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν, τις καταστάσεις, τις ίδιες τους τις πεποιθήσεις για την πολιτική κατάσταση της χώρας; Δίπλα στους δυο νέους και οι άλλοι χαρακτήρες του βιβλίου τόσο ο οικογενειακός τους όσο και ο φιλικός τους περίγυρος μας δίνουν ο καθένας με την στάση του και τον χαρακτήρα του μια ευρεία εικόνα της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης στην Θεσσαλονίκη, όπου διαδραματίζεται η ιστορία μας στα χρόνια, εκείνης της εποχής. Η ιστορία δεν σε κουράζει παρά τα πολλά πολιτικά στοιχεία της, μέσα από αυτά βλέπουμε τα πάθη των πρωταγωνιστών και συμπάσχουμε μαζί τους νιώθοντας το δράμα που περνάνε γνωρίζοντας πως ο πόλεμος, η πείνα, το μίσος ισοπεδώνουν την ψυχή των ανθρώπων, την κρίση τους αλλά και την αγάπη τους προς τον συνάνθρωπο. Μέσα από έναν λόγο που ρέει η συγγραφέας, σκιαγραφεί με έναν τρόπο μοναδικό τους χαρακτήρες του μυθιστορήματος και η πλοκή της μας κρατάει σε αγωνία για την συνέχεια και την κατάληξη αυτής της όμορφης ιστορίας.

Κλαίρη Θεοδώρου- Άλικες σιωπές- Ψυχογιός

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Οι άνθρωποι δημιουργούν την ίδια τους την ιστορία, τη δημιουργούν όμως όχι όπως τους αρέσει, όχι μέσα σε συνθήκες που οι ίδιοι διαλέγουν, μα μέσα σε συνθήκες που υπάρχουν άμεσα, που είναι δοσμένες και που κληροδοτήθηκαν από το παρελθόν. Η παράδοση όλων των νεκρών γενεών βαραίνει σα βραχνάς στο μυαλό των ζωντανών»

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ Η 18η ΜΠΡΥΜΑΙΡ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ ΒΟΝΑΠΑΡΤΗ

Η Κλαίρη Θεοδώρου, η συγγραφέας του τρίτου αυτού μυθιστορήματος από τις εκδόσεις Ψυχογιός, κάνει στροφή από το κοινωνικό στο ιστορικό μυθιστόρημα. Δεν ξέρω αν είναι παροδική αυτή η στροφή ή μόνιμη. Τα κατάφερε όμως πολύ όμορφα. Το εξώφυλλο και ο τίτλος παρομοίως μέσα στο κόκκινο και τις σιωπές. Αντικατοπτρίζουν την ιστορία. Βουτηγμένη στο κόκκινο του μίσους, του αίματος, των φόνων, του διχασμού και ότι άλλο ακολουθεί. Σε προκαλεί να το ξεφυλλίσεις και να ακολουθήσεις.

Αρχίζοντας με δυο γνωμικά, ένα του Καρλ Μάρξ κι ένα από την Ιλιάδα του Ομήρου, οριοθετεί και «βάζει» τον αναγνώστη στο πνεύμα της υπόθεσης που θα ακολουθήσει. Δυο ερωτήματα γεννώνται στον αναγνώστη διαβάζοντας τα. Οι άνθρωποι δημιουργούν την ιστορία τους ή έρχονται κληρονομιά από τους προηγούμενους; Έχει η κάθε γενιά ατομική ή συλλογική ευθύνη γι αυτά που δημιουργεί; Το δίστιχο από την Ιλιάδα του Ομήρου δεν σηκώνει καμιά αμφιβολία για σκέψη ή δίλημμα. Σίγουρα όποιος αγαπά τον εμφύλιο, είναι ακοινώνητος, άπατρις και άγριος. Στη χώρα μας υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων. Τον έχουμε μέσα μας τον διχασμό, κουσούρι που έμεινε και διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά. Στη χώρα μας, έχουμε πολλά δυστυχώς παραδείγματα. Από τους αρχαίους φιλοσόφους που τους έστελναν εξορία, τον Καποδίστρια που τον δολοφόνησε ελληνικό χέρι, από τον Κολοκοτρώνη και τόσους άλλους ήρωες που έδωσαν τα πάντα και έφυγαν ξεχασμένοι. Μεγάλη η λίστα των αγωνιστών. Και φτάνουμε στην εποχή που διαδραματίζεται το βιβλίο.

1935 στη Θεσσαλονίκη. Με συνταρακτικά γεγονότα επί εποχής Μεταξά στο ελληνικό προσκήνιο, με βασανιστήρια και εξορίες, προχωρούμε στη Γερμανική κατοχή και τον εμφύλιο. Οι Έλληνες μοιρασμένοι. Γερμανόφιλοι, Αγγλόφιλοι, Ρωσόφιλοι… Με τους Έλληνες τελικά ποιοι ήταν; Οι αγνοί πατριώτες, οι ανώνυμοι που έκαναν τον αγώνα τους σιωπηρά.

Η συγγραφέας μέσα από την ιστορία της, μας γυρνά πίσω στο χρόνο για να δούμε μόνοι μας το τι συνέβη και να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας. Οι χαρακτήρες της, άλλοτε συμπαθητικοί και άλλοτε τελείως αντιπαθητικοί επηρεάζουν τα συναισθήματα μας, μας φορτίζουν, τασσόμαστε νοερά στο στρατόπεδο ανάλογα με την πολιτική μας τοποθέτηση. Αγωνιζόμαστε μαζί τους, χαιρόμαστε και υπερηφανευόμαστε με τα κατορθώματα τους. Δεν νομίζω ότι θα συμπαθήσουν πολλοί αναγνώστες τον Χαρίλαο που θυσιάζει τα πάντα μπροστά στη δόξα, το χρήμα και την οικογένεια στο να υπηρετήσει πιστά και φανατισμένα τον Μεταξά και τον Φύρερ. Θα εκτιμήσουν όμως τη συγγραφέα που τον ψυχογράφησε τόσο καλά ώστε να οργιστούμε μαζί του. Θα λυπηθούμε την Αναστασία, τη γυναίκα του αλλά δεν θα τη συγχωρέσουμε που άφησε τους φόβους της να κυριαρχήσουν και να υποταχτεί στον άντρα της. Θα μας γοητεύσει η Ηλέκτρα που αντιστάθηκε, για τη δύναμη και την αποφασιστικότητα της που δεν λογάριασε τίποτε μπροστά στον έρωτα της. Ζούσε το τώρα η Ηλέκτρα. «Θέλει τόλμη και αρετή η ελευθερία» έλεγε και παθιαζόταν. Συγκίνηση θα μας γεμίσει ο Δημήτρης που παθιάστηκε για τις ιδέες του, που αγωνίστηκε γι αυτές μέχρι τέλους. Μας προβλημάτισε σκεφτόμενοι αν αξίζει τελικά να θυσιάσεις τα πάντα για χάρη της ιδέας. Όπως μας προβλημάτισε και ο Ορέστης, ο Τάσος, η Κατερίνα. «Δεν φταίνε οι καταστάσεις Δημήτρη, εμείς φταίμε και το κτήνος που κρύβουμε σχεδόν όλοι μέσα μας, έτοιμο να χιμήξει και να κατασπαράξει τα πάντα στη πρώτη ευκαιρία» Μας έδωσε κι άγνωστα ιστορικά στοιχεία προβάλλοντας τη κόντρα Ζαχαριάδη και Βελουχιώτη. Δυστυχώς όμως στην ιστορία δεν έχουμε μόνο τον εμφύλιο μεταξύ ακροδεξιών και κομμουνιστών αλλά και μεγάλη κόντρα ανάμεσα στις αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ. Πώς να μην απογοητευτείς όταν δίνεις τη ζωή σου, τους ανθρώπους που αγαπάς για μια ιδέα;

Η Ηλέκτρα δεν έπρεπε να ερωτευτεί τον Δημήτρη. Ο Δημήτρης δεν έπρεπε να ερωτευτεί την Ηλέκτρα. Κι όμως, σε πείσμα των διαφορετικών κόσμων από τους οποίους προέρχονται, της αδυσώπητης δικτατορίας που ζυγώνει και του πολέμου που απλώνεται σαν μαύρο σύννεφο, ο έρωτας τους είναι κεραυνοβόλος, απόλυτος και συνάμα σαρωτικός. Σε μια εποχή όπου όλα αλλάζουν και το σκοτάδι έχει κυριαρχήσει στο φως, σε μια κοινωνία που αδερφός προδίδει και σκοτώνει αδερφό, σε μια πραγματικότητα που τα πάντα - ακόμα και η ίδια η σιωπή - καθορίζονται από την πολιτική απόχρωση που τους αποδίδεται, εκείνοι δεν διστάζουν να ακολουθήσουν τον μόνο δρόμο που μπορούν, εκείνον που προστάζει η ψυχή τους. Και μάλιστα με όποιο τίμημα, με κάθε κίνδυνο, με μόνη ελπίδα το όνειρο που κάποιοι τους αρνήθηκαν να ζήσουν. Άνθρωποι διχασμένοι, μεταμορφωμένοι σε σαρκοβόρα θεριά σε έναν κόσμο, μια χώρα, μια πόλη, μια οικογένεια που παραπαίει στη δίνη του πολέμου. Όχι μόνο του μεγάλου, αλλά κι εκείνου του άλλου: του πιο βρόμικου και ανίερου, του πιο σπαρακτικού και άδικου, του εμφυλίου.Θελημένα ή αθέλητα μέσα στις αποσκευές μας κουβαλούμε κάτι από τη προηγούμενη γενιά. Στο υποσυνείδητο είναι ακόμη χαραγμένο ένα γιατί ή ένα μίσος που όσο κι αν το κρύβουμε, κάποτε, κάπως θα έρθει στην επιφάνεια. Από τη μια ή την άλλη πλευρά. Το πώς όμως θα το επεξεργαστούμε μέσα μας είναι προσωπική επιλογή. Η ζωή παίζει παράξενα παιχνίδια. Τόσο σκληρά, τόσο ανατρεπτικά που δεν ξέρεις από πού να προφυλαχτείς. Το θέμα είναι αν εμείς ξέρουμε τι θέλουμε, ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές μας κι αν είμαστε διαθέσιμοι να λέμε πάντα ναι. Οι ήρωες είναι κομμάτια από μας. Δεν διαφέρουν. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν διαβάζοντας το, αν έχουμε διάθεση να κλείσουμε τις πληγές μας ή αν θέλουμε να συνεχίσουμε να σπέρνουμε το μίσος και την εκδίκηση; Τι θα κάναμε εμείς αν ήμασταν στη θέση τους; Πώς θα αντιδρούσαμε στη θέση του καθενός; Θα μπορούσαμε ή κρίνουμε εκ του ασφαλούς; Κι αν τα απαντήσουμε τότε πιστεύω πως η συγγραφέας πέτυχε τον σκοπό της.

Πόσες φορές μηδενίζει το ρολόι της ζωής; Πόσες φορές μπορεί να ξεκινήσει κανείς από την αρχή; Και πόσο “άλικο” μπορεί να είναι το παρελθόν, όταν εισβάλλει απρόσκλητο με τη μορφή τετράγωνων, κατακόκκινων φακέλων στο παρόν ανατρέποντας το μέλλον;

Δεν θέλω να προχωρήσω πιο πολύ για να μη μαρτυρήσω. Το τι έγιναν αυτά τα γεγονότα κι από τις δυο πλευρές, κι αν προδοθήκαμε από ιδέες, ας κρατήσουμε μέσα κάποιο φως, κάποια ελπίδα ότι κάτι ωραίο μπορεί να γίνει. Μη παραιτηθούμε γιατί η μόνη που θα βγει χαμένη θα είναι η λευτεριά. Προσωπική και εθνική. Ας γίνει το μυθιστόρημα προβληματισμός. Κι ας είναι καλοτάξιδο….

«Στους ανθρώπους έχω χάσει τη πίστη μου και στη ικανότητα τους να ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος, το κοινό συμφέρον από το προσωπικό…..»





‘