Ένα όμορφο βιβλίο, που περίμενα να παίξει πιο ουσιαστικό ρόλο η μητέρα ή τουλάχιστον να εξηγήσει γιατί ήταν έτσι. Σε βάζει πολύ στο κλίμα του εμφυλίου και έχει ωραίο γράψιμο.

Έχοντας διαβάσει αρκετά ιστορικά βιβλία, έχω διαπιστώσει πως λίγα είναι αυτά που ασχολούνται με τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο και ειδικά την ιστορική περίοδο του Εθνικού Διχασμού που έλαβε Εμφυλιακές διαστάσεις χωρίζοντας για άλλη μια φορά την χώρα σε δύο στρατόπεδα. Σε αυτή την περίοδο δεν έχουμε Αριστερούς ή Δεξιούς. Έχουμε Βασιλικούς και Βενιζελικούς. Να σφάζονται στον βωμό μιας πατρίδας που έψαχνε να βρει τον προσανατολισμό της για να κερδίσει ξανά τα εδάφη που δικαιωματικά της ανήκαν. Επίκαιρο όσο ποτέ λοιπόν το μυθιστόρημα της Σόφης Θεοδωρίδου " Η Αγαπητικιά " αναφέρεται στις άγνωστες πτυχές ενός πολέμου που άφησε ισχυρά τα χνάρια του στην ιστορική πορεία της χώρας μας. Αλλάζοντας σύνορα, χαρακτήρες και νοοτροπία σε έναν λαό που φαίνεται πως χρόνια πολλά μετά δεν έχει βάλει μυαλό.Η μυθοπλασία που κομμάτια της αποτελούν ατόφια ιστορία έχει για κεντρική ηρωίδα την Ρόσα, που προέρχεται από μια αριστοκρατική και ευκατάστατη Αθηναϊκή οικογένεια. Καλοαναθρεμενη, αποτελεί της αδυναμία του πατέρα της, που την υπεραγαπά και δεν της χαλά κανένα χατήρι. Το αγκάθι της η απόμακρη μητέρα της. Μια γυναίκα που έχει χαθεί στην θλίψη και στην αδιαφορία για τους δικούς της άγνωστους προσωπικούς λόγους. Η συνάντηση της Ρόσας με τον Χάρη. Φοιτητή Ιατρικής,, με καταγωγή από την Μακεδονία, θα της αλλάξει όλη την πορεία της ζωής της. Από διαφορετικές τάξεις οι δυό τους. Εκείνη πλούσια και Αριστοκράτισσα, εκείνος φτωχός φερμένος από ένα χωριό της Μακεδονίας. θα ακούει για πολύ καιρό το παρατσούκλι " Ο Τουρκομερίτης ". Εκείνος μπολιασμένος γερά στον Βενιζελισμό, Εκείνη δεμένη στο άρμα της οικογένειας της, που είναι παραδοσιακά ενταγμένη στο παλάτι. Θα βρουν τον τρόπο να σβήσουν τις διαφορές τους και να έρθουν κοντά. Για τόσο λίγο όμως, Ο πόλεμος, η ένταση των στιγμών, οι καθοριστικές παρεμβάσεις τρίτων, οι εύθραυστες πολιτικές ισορροπίες, οι πολιτικές έριδες θα δοκιμάσουν την σχέση των δυο νέων. Οι δρόμοι τους θα χωρίσουν, Εκείνος θα ακολουθήσει την πορεία για το μέτωπο και την προσπάθεια απελευθέρωσης των Ελληνικών εδαφών στην Μακεδονία και εκείνη αφού παλέψει λίγο με τον εαυτό της. Θα βγάλει από μέσα της το τολμηρό ταμπεραμέντο της και την ασυμβίβαστη φύση της. Θα δοκιμάσει την ανθεκτική κράση της και θα ορίσει την ανυπότακτη δύναμη της ψυχής της. Θα έρθει σε ρήξη με το οικογενειακό της περιβάλλον και θα ακολουθήσει την δικιά της αυτόνομη πορεία. Ο έρωτας της για τον Χάρη και η αγάπη της για την πατρίδα θα σπάσουν γύρω της και μέσα της όλα τα κατεστημένα που όριζαν την θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. Θα φύγει από το σπίτι της και θα χαράξει την δικιά της πορεία στο κυνήγι του έρωτα, αλλά και των μεγάλων εθνικών ιδεών.

Έτσι καθώς παρακολουθούμε τους Έλληνες να οδηγούνται στο μαύρο και γλιστερό μονοπάτι του Εθνικού διχασμού. Ακολουθούμε παράλληλα την πορεία της Ρόσας προς έναν δρόμο απαγορευμένο και επικίνδυνο, Κόντρα σε όλους και σε όλα, Μόνη σε μια άγνωστη πορεία, εθελοντικά να μάχεται στα μετόπισθεν, για την ελευθερία Ελληνικών περιοχών και Ελληνικών πληθυσμών. Ψάχνοντας ταυτόχρονα να βρει μέσα στις φλόγες του πολέμου τον Χάρη, τον άντρα που ξύπνησε μέσα της τον έρωτα.Και είναι αυτή η παράλληλη πορεία της Ελλάδας και των πρωταγωνιστών που συγκλονίζει και δίνει έμφαση στην δύναμη της ψυχής, Στο μεγαλείο της καρδιάς κάποιων ανθρώπων που έδωσαν και την ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας. Αλλά ταυτόχρονα βγάζει και έναν θυμό για την νοοτροπία των Ελλήνων να τσακώνονται τις πιο κρίσιμες στιγμές του έθνους, χαράζοντας δυο διαφορετικές εθνικές πολιτικές βάζοντας σε κίνδυνο τα κεκτημένα που κερδίσαμε με αίμα στο μέτωπο ή με κόπο δια μέσου της διπλωματικής οδού. Είναι τραγικό ενώ θα έπρεπε να είναι ελπιδοφόρο, να βλέπεις την απελευθέρωση της σκλαβωμένης πατρίδας. Τον διπλασιασμός της χώρας στους Βαλκανικούς πολέμους, που αντί να αποτελεί παράσημο όλων όσων αγωνίστηκαν για αυτό τον σκοπό. Να αποτελεί πολιτικό έρισμα ανάμεσα στον Βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, Είναι εξωφρενικό και παράλογο να βλέπεις τον εξωτερικό παράγοντα να επεμβαίνει και να σε αναγκάζει να πάρεις θέση προς μια συγκεκριμένη πλευρά, με την βία και τον οικονομικό αποκλεισμό. Άραγε τελικά σε αυτή την χώρα έχουμε επιλέξει ποτέ αυτόβουλα την μοίρα μας;

Με την δύναμη του λόγου, Με την σωστή τοποθέτηση των γεγονότων, αλλά και την αμερόληπτη στάση ανάμεσα στις δυο πολιτικές θέσεις. Εστιάζει στα ιστορικά γεγονότα, αλλά κυρίως ενδοσκοπεί στο πως αυτά τα γεγονότα επέδρασαν στην ψυχολογία των ηρώων. Οι απανωτές εκστρατείες, ο διχασμός. Ο Πολιτικός και ο Συναισθηματικός Διχασμός. Η φτώχεια. Οι Κοινωνικοπολιτικές αποστάσεις και οι αποκλεισμοί που όριζαν τότε τις ανθρώπινες σχέσεις. Και είναι εξαιρετικός ο τρόπος που αφήνει η συγγραφέας την ηρωίδα της να ορίσει την ζωή της αυτόνομα και επαναστατικά μπροστά σε μια Κοινωνία που αντιδρά σε κάθε αυτόβουλη δράση μιας γυναίκας. Η Ρόσα Βρίσκει πολλά εμπόδια μπροστά της, Οι ρετσινιές δεν βγαίνουν από πάνω της, Είναι η γυναίκα που πήγε κόντρα στην οικογένεια της, κόντρα στην φύση της. Είναι η αγαπητικιά του Τουρκομερίτη ή η αγαπητικιά του γιατρού, Είναι η γυναίκα που έκανε επιλογές που δίχασαν και προκάλεσαν, Είναι εκείνη που έφτιαξε για την ζωή της όσα ονειρεύτηκε και όσα θέλησε πραγματικά. Αλλά είναι και εκείνη που πλήγωσε ανεπανόρθωτα με την στάση της και την επιλογή της. Πραγματικά αυτή η ηρωίδα είναι από εκείνες που δεν ξεχνιούνται εύκολα, στα τόσα βιβλία που διαβάσαμε ή που θα διαβάσουμε.Η ιδιαίτερη στάση της απέναντι στην ζωή την κάνουν να παλεύει ως το τέλος με τον έρωτα, το καθήκον, την αγάπη για την πατρίδα. Να δίνει την Ψυχή της σε ότι πολύ αγαπάει ανταλλάσσοντας το με ένα ισχυρό τίμημα που θα την καταδιώκει ως το τέλος της ζωής της.Το βιβλίο αυτό δεν είναι μια απλή καταγραφή ιστορικών γεγονότων και καταστάσεων, Είναι ένα σύμπλεγμα ιστορίας και μυθοπλασίας που κεντράρει στην δύναμη του έρωτα. Την νοοτροπία του Έλληνα, αλλά και στην αξία που έχει το παρελθόν, για το μέλλον μας σαν λαό.. Με τεράστια και ενδελεχή έρευνα. Με εξαιρετική αποτύπωση της εποχής και της ζοφερής ατμόσφαιρας στα έκτροπα, του διχασμού. Με εικόνες που εισχωρούν στην ψυχή και στις συνέπειες του οικονομικού αποκλεισμού απο τους Αγγλογάλλους σε μια προσπάθεια πίεσης ώστε η χώρα να μπει στον πόλεμο με τις δυνάμεις της Αντάντ. Με περιγραφές έντονες και ρεαλιστικές που μας βάζουν κατευθείαν στον αληθινό πόλεμο των χαρακωμάτων, εκεί όπου μένονταν οι μάχες σώμα με σώμα. Βλέπεις την απελπισία στο βλέμμα των στρατιωτών από την απώλεια των συντρόφων τους. Ζεις τις ελάχιστες στιγμές χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς στα διαλείμματα του πολέμου, Αισθάνεσαι την λαχτάρα των στρατιωτών να ξαναγυρίσουν στο μέτωπο και την απόγνωση όταν η επανένταξη τους σε αυτό είναι αδύνατη, Με λίγα λόγια κάθε σκηνή και κάθε διάλογος. Κάθε περιγραφή και κάθε διαπίστωση μεταφέρει τον αναγνώστη κατευθείαν στο κέντρο των γεγονότων και των συναισθημάτων μιας άλλης εποχής. Με όμορφες πινελιές που ξεθωριάζουν στον ανόσιο και θλιβερό χορό του διχασμού.

Δυνατοί παραλληλισμοί, γερές αντιφάσεις και λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στα γεγονότα, στις αποφάσεις και τις πράξεις των ηρώων. Με καθήλωσε η σύγκριση και ο παραλληλισμός στο σβήσιμο του βλέμματος του Ηρακλή ενός λιονταριού στον ζωολογικό κήπο στο Δέλτα Φαλήρου. Που πέφτει θύμα του ναυτικού και οικονομικού αποκλεισμού παραπαίοντας από την πείνα. Και του έρωτα της Ρόσας και του Χάρη που βρίσκεται ανάμεσα στην φθορά και στην αφθαρσία του πολιτικού και κοινωνικού χάσματος. Πολλές και δυνατές ανατροπές. Μεγάλα διλήμματα και δυνατά συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Μεγάλες εκπλήξεις που φέρνουν απότομα τους ήρωες μπροστά στις συνέπειες των επιλογών τους ή της ισχυρής πλάνης τους. Αποφάσεις που είναι αναγκασμένοι να πάρουν μέσα σε λίγες στιγμές, Αποφάσεις που θα τους δικάζουν και θα τους καταδικάζουν για μια ολόκληρη ζωή.

https://vivlionerga.blogspot.com/2018/12/blog-post_23.html

Για αλλη μια φορα με μαγεψε η. η Θεοδωρίδου με την γραφη της.Θα εδινα 5 αστερακια,αλλα δεν εγινε σαφες γιατι η μητερα της Ροσας ειχε αυτη τη συμπεριφορα και μου εμεινε η απορια!

Η Ρόσα, «Η Αγαπητικιά» της Σόφης Θεοδωρίδου, οδηγεί τον αναγνώστη στα δύσκολα μονοπάτια του Α’ Παγκόσμιου πολέμου και του Εθνικού Διχασμού κάνοντας μάλιστα τον τελευταίο βίωμα του, αφού μέσα από τις περιγραφές της συγγραφέως κατορθώνει αυτή η έκφραση, όπως εύστοχα παρατηρεί στις τελευταίες σελίδες του μία από τις ηρωίδες, να μην λειτουργεί απλώς ως έκφραση αλλά να αποκτήσει την διάσταση στην οποία τα γεγονότα και το κλίμα κάνουν κατανοητή μια από τις πιο μαύρες σελίδες της Ιστορίας μας αυτή του Διχασμού, οι συνέπειες του οποίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για πολλές δεκαετίες στην μοίρα του λαού μας.

Η σφιχτοδεμένη αφήγηση ξεκινά με την νεαρή φίλη της ενενηντάχρονης Ρόσας, την Μέλι, να διαβάζει το χειρόγραφο με την αυτοβιογραφία της υπερήλικης φίλη της. Η Μέλι γυρίζει τις σελίδες και ταυτόχρονα γυρίζει δεκαετίες πίσω στην Ιστορία... εκεί που ο έρωτας της για τον φοιτητή ιατρικής Χάρη βρίσκει τροχοπέδη τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες του Εθνικού Διχασμού...

Η Ρόσα είναι κόρη μιας αστικής φιλοβασιλικής οικογένειας. Η μητέρα της εγκαταλείπει την ανατροφή της στο προσωπικό του αρχοντικού και στον μποέμ πατέρα της μικρής. Έτσι η Ρόσα μεγαλώνει απολαμβάνοντας ελευθερία κινήσεων που κοπέλες της εποχής δεν διανοούνταν. Τα καλοκαίρια της τα περνά στην Κηφισιά όπου απολαμβάνει την φύση και την ιππασία με το αγαπημένο της άλογο. Διαφέρει λοιπόν πολύ από τις νεαρές της εποχής της αφού ενώ θα έπρεπε να ασχολούταν μόνο με τον καλλωπισμό και την ανεύρεση συζύγου εκείνη έχει άποψη για την πολιτική ζωή, κοινωνικές ευαισθησίες και ενδιαφέροντα που πολλές φορές σοκάρουν.

Η ίδια ως αφετηρία για την συγγραφή της αυτοβιογραφίας της χρησιμοποιεί την μέρα που ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και η κυβέρνηση Βενιζέλου αποβιβάζονται στο Φάληρο μετά την νικηφόρα για την Ελλάδα λήξη του Β’Βαλκανικού πολέμου και την κατάκτηση της Σαλονίκης και της Μακεδονίας. Αυτή είναι για την Ρόσα η απαρχή όλων καθώς ανάμεσα στο πλήθος που υποδέχεται τον βασιλιά έχουν τρυπώσει ο Έρωτας μα και η Διχόνοια, τα δυο στοιχεία ή και στοιχειά που θα την πάρουν στο κατόπι...

Ο Χάρης με καταγωγή από την Μακεδονία σπεύδει να υποδεχθεί τους δύο άντρες που απελευθέρωσαν τα πατρώα εδάφη. Ανάμεσα στον κόσμο που ακολουθεί τους άντρες που θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ιστορία της Ελλάδος είναι και ο επιχειρηματίας Λευτέρης Καλογερόπουλος με την κόρη του Ρόσα. Για μια απειροελάχιστη στιγμή η ματιά του Χάρη θα πέσει επάνω στην κοκκινομάλλα κοπέλα αιχμαλωτίζοντας υποσυνείδητα την ξεχωριστή της όψη, γεγονός που στο νέο τους αντάμωμα, κάμποσους μήνες αργότερα στην Κηφισιά, θα αναδυθεί απ’ αυτό και θα βοηθήσει στο να καταπολεμήσει τους όποιους ενδοιασμούς λόγω της διαφορετικής κοινωνικής τάξης όπου ανήκει και να ‘ρθει ο ένας όλο και πιο κοντά στον άλλο. Η Ρόσα τότε θα ανταποκριθεί ή καλύτερα με τις ενέργειες της θα ανοίξει το έδαφος για τον Έρωτα ο οποίος όλο και ανθίσει. Οι συναντήσεις θα πυκνώσουν σε μια χώρα που ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος και η ουδετερότητα που θέλει να κρατήσει ο Βασιλιάς θα διχάσει την κοινωνία και θα χωρίσει ακόμα και τα μέλη οικογενειών σε δύο στρατόπεδα: στους βενιζελκούς και τους κωνσταντινικούς. Η οικογένεια της Ρόσας όμως όταν θα μάθει την σχέση της με τον Χάρη, τον Τουρκομερίτη, όπως τον αποκαλούν, που έχει επιλέξει μάλιστα και το στρατόπεδο του Βενιζέλου, θα επέμβη αποφασιστηκα με τον πατέρα της να την φυλακίζει στην Κηφισιά...

Οι σελίδες προχωρούν... το ζευγάρι χωρίζει... η διχόνοια σπέρνει θύελλες... η Αθήνα βράζει... ο Βενιζέλος αποχωρεί από την Αθήνα μαζί με τους οπαδούς του και ιδρύει το κράτος της Θεσσαλονίκης... ανάμεσα σ’αυτούς ως απλός στρατιώτης και ο Χάρης... Η Αθήνα μέσα σ’αυτό το σκηνικό πληγώνει την Ρόσα η οποία και φεύγει από την πρωτεύουσα... Οι σελίδες της αυτοβιογραφίας της όλο και γυρνούν..., μιας αυτοβιογραφίας που γράφτηκε για να διαβαστεί μόνο από ένα συγκεκριμένο άτομο. Ποιο είναι αυτό; Θα σας αφήσω να το ανακαλύψετε μόνοι σας!

Διαβάζοντας την Αγαπητικιά έπιασα τον εαυτό μου να αναφωνεί -και μάλιστα πριν το πει η Μέλι! Ναι κι όμως!- πως έχουμε μάθει να αναφερόμαστε σε γεγονότα που αφορούν την Ιστορία του τόπου μας χρησιμοποιώντας εκφράσεις αγνοώντας τις συνθήκες που επικρατούσαν όταν λάμβαναν χώρα. Λέμε Χούντα, Εμφύλιος, Εθνικός Διχασμός και σκεφτόμαστε ημερομηνίες ίσως κάποια πρόσωπα. Τι είναι όμως Εθνικός Διχασμός; Ποιες συνθήκες επικρατούσαν κατά την διάρκεια του; Πόσο και ως πότε επηρέασε την χώρα; Και με ποιον τρόπο; «Η Αγαπητικιά» λοιπόν με έκανε όχι απλώς να πληροφορηθώ αυτή την μαύρη σελίδα της Ιστορίας μας αλλά να την κάνω βίωμα, να νιώσω την ένταση, τον θυμό και την παράνοια που καιροφυλακτούσαν στην χώρα τότε. Η αγαπημένη συγγραφέας Σόφη Θεοδωρίδου με τις ρεαλιστικές σκηνές των Νοεμβριανών με έμπασε στην Ιστορία με τρόπο τόσο δοτικό που θεωρώ πως έγινα κοινωνός της με όλη την σημασία της έννοιας.

Η πλοκή με τις ίντρικες, τα ήθη της εποχής, μαζί με την άψογη σκιαγράφηση του δυναμικού χαρακτήρα της Ρόσας, του σεμνού του Χάρη, του αλέγκρο της Μάγδας, του καταθλιπτικού της Μαρκέλλας και του τρυφερού μα και μποέμικου του Λευτέρη μου κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον της ανάγνωσης συντελώντας σε μεγάλο βαθμό στο νοερό μου ταξίδι, ένα ταξιδι γεμάτο συναισθήματα και Ιστορία.

Συγχαρητήρια στην συγγραφέα για το νέο της άρτιο πόνημα!

Διαβάστε το! Θα σας ανταμείψει η γραφή της!

1913

Λήξη του Βαλκανικού πολέμου στην Αθήνα και όχι μόνο εκεί, αμέσως μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.

Εποχή του εθνικού διχασμού με τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Ελευθέριο Βενιζέλο να συγρούονται.

Η ζωή της Ρόσα με τα κόκκινα μαλιά και τον ανεξάρτητο χαρακτήρα, αλλάζει δραματικά...

Ερωτεύεται έναν Τουρκομερίτη και η οικογένειά της στρέφεται εναντίον της.

Όμως εκείνη....ξέρει να αγαπά, να πολεμά και δεν φοβάται...

Είναι ανατρεπτική, ελεύθερη, επαναστατική, παθασμένη, αντισυμβατική και θαρραλέα.

Η υπέροχη γραφή της κ.Θεοδωρίδου μας ταξιδεύει σε μια εποχή που για πολλούς είναι σχεδόν άγνωστη. Μας παρασύρει και μας αφομιώνει εκεί ακριβώς που ζουν, κινούνται και ανασαίνουν οι ήρωές της, μέσα στο σώμα τους, μέσα στην ψυχή τους, μέσα στο μυαλό τους....

Αληθινοί χαρακτήρες, αληθινοί έρωτες, ανατροπές, ανθρώπινα λάθη, πάθος για την πατρίδα και αγωνία για το τέλος της ιστοριας κρατάνε το ενδιαφέρον αμείωτο μέχρι και την τελευταία παράγραφο.

Τα τραγικά γεγονότα, που για μια ακόμα φορά αιματοκυλούν την ταλαίπωρη πατρίδα μας είναι δοσμένα με συνέπεια, είναι εμπεριστατωμένα και χωρίς πολλές και κουραστικές λεπτομέρειες.

Η ιστορία απο μόνη της είναι δυνατή, γεννά συναισθήματα,είναι δεμένη με τον απόλυτο έρωτα, τη διχόνοια, τον πόλεμο των ιδεών και το θάνατο.

Ο λόγος της ρέει ομαλά και στολίζεται εντυπωσιακά με υπέροχες παρομοιώσεις και περιγραφές που διανθίζουν την έτσι κι’ αλλιώς την εξαιρετική γραφή της.

Άλλο ένα μυθιστόρημα απο την κ.Θεοδωρίδου, που αξίζει να το διαβάσετε!!!!

Ελλάδα, 1914. Λήξη των Βαλκανικών πολέμων και έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου. Άρτι απελευθερωμένες περιοχές έχουν ενσωματωθεί στον κορμό της Ελλάδας, χωρίζοντας τον κοινωνικό ιστό στα δύο. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι δύο ηγετικές φυσιογνωμίες με τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους. Είναι το δίπολο που θα οδηγήσει την Ελλάδα στον Εθνικό Διχασμό του 1916, στα αιματηρά Νοεμβριανά, σ’ έναν από τους χειρότερους εμφυλίους του 20ού αιώνα. Σε αυτό το πλαίσιο γεννιέται και αναπτύσσεται ένας απαγορευμένος έρωτας ανάμεσα στη Ρόσα και τον Χάρη, την πανέμορφη κοκκινομάλλα κόρη πλούσιου εργοστασιάρχη και τον φτωχό μα φέρελπι φοιτητή Ιατρικής. Θα νικήσει η αγάπη τα κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα που θα τους χωρίζουν και θα τους ξανασμίγουν; Πόσο θα αδιαφορήσει η Ρόσα για τα κουτσομπολιά που τη χαρακτηρίζουν «αγαπητικιά του Τουρκομερίτη»; Αξίζει να πολεμήσει κανείς για τον έναν και μοναδικό έρωτα που θα έρθει στη ζωή του;

Το νέο μυθιστόρημα της κυρίας Σόφης Θεοδωρίδου ασχολείται με μια περίοδο δύσκολη για την ελληνική ιστοριογραφία, με τα σκληρά και ντροπιαστικά χρόνια που οδήγησαν την Ελλάδα σε διχόνοια και αιματηρές αδελφοκτόνες συγκρούσεις, ξέχωρες από αυτές στην πολεμική κονίστρα. Η πένα της και η ματιά της με βοήθησαν να καταλάβω πολλά σημεία δυσνόητα ή με κρυφές λεπτομέρειες για την πορεία των γεγονότων και τις εσωτερικές και διεθνείς εξελίξεις. Χάρη σ’ εκείνη ανέτρεξα τουλάχιστον τρεις φορές σε εγκυκλοπαίδειες και βιβλία που γράφουν για την εποχή ώστε να μάθω ακόμη περισσότερα, να γνωρίσω βαθύτερα τα πρώτα χρόνια του ελληνικού 20ού αιώνα. Για άλλη μια φορά καταπιάνεται με μια εποχή που απαιτεί μελέτη, προσοχή, ευαισθησία και ουδετερότητα και με μια ερωτική ιστορία, της οποίας κρατά το γενικό κλισέ περίγραμμα μόνο και μόνο για να ανατρέψει κάθε στερεότυπο πλοκής και εξελίξεων. Η ερωτική ιστορία της Ρόσας και του Χάρη διαδραματίζεται στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, αναπτύσσεται επαρκώς, αναπαρίσταται στέρεα και ρεαλιστικά, ακολουθεί μονοπάτια πρωτόγνωρα και γεμάτα εκπλήξεις!

Αγαπώ τη γραφή της κυρίας Θεοδωρίδου γιατί ξέρω πως έχει τη δύναμη να με παρασύρει στην εποχή που αναπλάθει και να με κάνει κοινωνό των ιστοριών που θα μου αφηγηθούν οι χαρακτήρες της με πρωτόφαντη αμεσότητα και κινηματογραφικές τεχνικές είτε στην περιγραφή των σκηνών είτε στους διαλόγους. Ξέρω πως οι ερωτικές σκηνές που θα περιγράψει είναι ένα μικρό μόνο κομμάτι του δεσμού των πρωταγωνιστών, μόνο και μόνο για να ολοκληρώσει μια ιστορία τεκμηριωμένη, που δρα ως υποχείριο των ιστορικών και πολιτικών ανακατατάξεων της εποχής που επιλέγεται. Δε δίνει έμφαση στον έρωτα απλώς για να προσφέρει εφήμερη τέρψη στον νου του αναγνώστη που θα την εμπιστευτεί αλλά τον κάνει ταιριαστό και αναπόσπαστο κομμάτι των δρώμενων και της συνολικής πλοκής. Ειδικά στο παρόν μυθιστόρημα, η συγγραφέας αφιέρωσε πάμπολλες σελίδες στη σχέση των δύο νέων, δημιουργώντας μου την ψευδαίσθηση πως αυτή είναι και η κεντρική ιδέα. Έκανα λάθος, μιας και η αφηγηματική τεχνική της και η συγγραφική της ματιά έκοψαν την ιστορία στα δύο, στρέφοντας την πλοκή στη ζωή της Ρόσας μετά το τέλος του πολέμου, μόνο και μόνο για να δημιουργήσει ένα εξαιρετικό, καλογραμμένο, μελετημένο, σφιχτοδεμένο πορτρέτο μιας γυναίκας ελεύθερης, επαναστάτριας, αντίθετης στην εποχή της και τα κούφια στερεότυπα. Ώσπου στο τέλος έρχεται η μεγάλη ανατροπή που μου δημιούργησε εντελώς διαφορετικά συναισθήματα και με άφησε άφωνο με την πληρότητα του μυθιστορήματος!

Η Ρόσα Καλογεροπούλου λοιπόν, κόρη πλούσιου εργοστασιάρχη, με χαρακτηριστικά κόκκινα μαλλιά, με εξοχική έπαυλη στην Κηφισιά και κύρια κατοικία στη λεωφόρο Κηφισίας, είναι ατίθαση, ανυπότακτη, δεν της αρέσουν τα φτιασίδια και οι καλλωπισμοί, αντιτίθεται στη φυσιολογική πορεία της γυναίκας που είναι ο γάμος και το νοικοκυριό, έχει σκοπό να μην επιτρέψει σε κανέναν να της στερήσει την προσωπική και ατομική ελευθερία της, στέκεται αδιάφορη απέναντι στα κουτσομπολιά που ίσως της προσάπτουν διάφοροι. Προέρχεται από οικογένεια βασιλική, όμως δεν εθελοτυφλεί ούτε παρασύρεται από προπαγάνδα. Διαβάζει εφημερίδες (σκάνδαλο!), σχηματίζει άποψη, καταλαβαίνει και διαβλέπει τα προτερήματα και τα ελαττώματα των συνθηκών. Μάλιστα, όταν ξεσπάει ο παγκόσμιος πόλεμος, θέλοντας να προσφέρει στην πατρίδα της, αρχίζει να παρακολουθεί μαθήματα νοσηλευτικής, προκαλώντας με αυτήν την επιλογή τον κύκλο της. Επιπλέον, η Πηνελόπη Δέλτα άσκησε μεγάλη επιρροή στη Ρόσα, που θέλει να γίνει συγγραφέας και γι’ αυτό κρατάει ημερολόγιο της ζωής της.

Αυτή η γυναίκα γνωρίζει τον απαγορευμένο έρωτα, δε χάνει όμως τον έλεγχο και δεν παρατάει τα πάντα γι’ αυτόν. Είναι εγκρατής και εξισορροπημένη, συγκρατείται όχι για την τιμή του ονόματός της αλλά γιατί προέχουν άλλα. Ειδικά όταν επιτέλους η Ελλάδα βγαίνει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ δε διστάζει να εγκαταλείψει κρυφά την οικογένειά της και να πάει στο μέτωπο της Μακεδονίας όπου έρχεται αντιμέτωπη με το αίμα, τον πόνο, τους ακρωτηριασμούς, τον ίδιο τον θάνατο! Έχει άποψη και την υποστηρίζει, αν θυμώνει από ασυναρτησίες που ακούει δε διστάζει να παρέμβει ακόμη και σε συζητήσεις μεταξύ αντρών! Φυσικά η μοίρα τα φέρνει να συναντηθεί με τον Χάρη στο μέτωπο υπό δύσκολες συνθήκες όμως αυτό είναι η αρχή πολλών ανατροπών και εκπλήξεων! Με το τέλος του πολέμου επιστρέφει στην οικογένειά της, όπου τίποτα δεν έμεινε ίδιο κι αναλαμβάνει τα πάντα για την επιβίωση των δικών της ανθρώπων. Μόνο που τότε θα έρθει αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο δίλημμα, τις συνέπειες του οποίου θα ζήσει κάποια χρόνια αργότερα, όταν όλα έχουν μπει σε μια πορεία. Προς τιμήν της, η συγγραφέας περιγράφει την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης του 1916 και την καταστροφή της Σμύρνης σε δύο το πολύ παραγράφους, ενώ οι συνέπειές τους αλλάζουν άρδην τη μετέπειτα πορεία των γεγονότων.

Το αντίθετο της Ρόσας είναι η εξαδέλφη Μάγδα, που χήρεψε πολύ νωρίς και στη συνέχεια ήταν ελεύθερη να κάνει ό,τι ήθελε στη ζωή της, υλοποιώντας μια ανομολόγητη και σκανδαλώδη ελευθερία! Οι συζητήσεις των δύο γυναικών είναι απολαυστικές και αποκρυσταλλώνουν ακριβώς το εθιμικό και κοινωνικό δίπολο της εποχής: συγκράτηση και τυπικότητες, ελευθερία και ισχυρή προσωπικότητα. Επίσης αγάπησα τον πατέρα, Λευτέρη Καλογερόπουλο, που ανήκει στον κύκλο του Παλατιού κι έχει ξεκοκαλίσει μεγάλο μέρος της γονεϊκής περιουσίας στα χαρτιά, με τα οποία διασκεδάζει μιας και ο γάμος του δεν είναι ευτυχισμένος. Η Μαρκέλλα Καλογεροπούλου, όμορφη αλλά κλειστή και ψυχρή, αποτραβήχτηκε ακόμη περισσότερο όταν γέννησε τη Ρόσα, την οποία εγκατέλειψε σε παραμάνα και γιαγιά. Αυτός ο άνθρωπος αποδείχτηκε δειλός και ανίκανος, φέρνοντας την οικογένειά του στο χείλος της καταστροφής. Οι πράξεις του, οι αντιδράσεις του, το σκεπτικό του, τα λανθασμένα επαναλαμβανόμενα βήματα ήταν άκρως προβλέψιμα, υπό την έννοια πως η συγγραφέας δημιούργησε άλλο ένα ρεαλιστικότατο πρόσωπο, με σάρκα και οστά, χωρίς περιττές κινήσεις ή παράλογες αντιδράσεις.

Από την άλλη, έχουμε τον 17χρονο Χάρη (από το Χαρμόλαος) Παπανικολάου, γεννημένο σε ένα χωριό κοντά στα Βοδενά (σημερινή Έδεσσα), που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χήρα μητέρα του όταν σκότωσε έναν Τούρκο που της επιτέθηκε. Θεόφτωχος και μόνος κατέφυγε στην Αθήνα, όπου τον περιμάζεψε ένας μεσήλικας νερουλάς, ο Ευθύμης, που τον έβαλε βοηθό στο κτήμα του στην Κηφισιά. Ο Χάρης, με παρότρυνση του Ευθύμη, έδωσε εξετάσεις και πέτυχε στο γυμνάσιο, οπότε αναγκάστηκε να μείνει στην Αθήνα, σε σπίτι έμπιστης φίλης του Ευθύμη. Ο Χάρης σπουδάζει πλέον Ιατρική όταν γνωρίζει τη Ρόσα κι έχει μετακομίσει στου Ψυρρή, σ’ ένα φτωχό διαμέρισμα με κοινή κουζίνα και μπάνιο. Ο νεαρός λοιπόν είναι φιλόπατρις, ξέρει τι σημαίνει υποδούλωση, αντιπαθεί τον βασιλιά, βλέπει πως η πατρίδα του ακροβατεί ανάμεσα στην ουδετερότητα και την έξοδο στο πλευρό της Αντάντ γι’ αυτό δε διστάζει στιγμή όταν στρατολογείται στο Κίνημα που θα σχηματίσει την προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης και τρέχει να πολεμήσει τους Βούλγαρους, που έχουν εκμεταλλευτεί τα γεγονότα για να επιτεθούν εκ νέου στη Μακεδονία.

Η ιστορία ξεκινάει τον Ιούλιο του 1913, οπότε και υπεγράφη η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, που σήμανε τη λήξη του δεύτερου Βαλκανικού πολέμου. Μετά την ομόψυχη και ενιαία υποδοχή του ελευθερωτή Βασιλιά στο Φάληρο τον Αύγουστο του ίδιου έτους, όλα άλλαξαν όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και ο μεν Κωνσταντίνος ήθελε να βγει η Ελλάδα στο πλευρό της Γερμανίας, ο δε Βενιζέλος ήθελε την Αντάντ. Ο Κωνσταντίνος, παρά τη θετική ανταπόκριση του Βενιζέλου στο διπλωματικό πεδίο, εξακολουθούσε ν’ αρνείται τη συμμαχική εμπλοκή, με αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις, για ν’ ασκήσουν πίεση, να καταλάβουν με τον στόλο τους αρχικά τη Θεσσαλονίκη και μετά τον Πειραιά. Η Ελλάδα τελούσε υπό συμμαχική κατάληψη, η πείνα θέριζε, οι ξένοι στρατιώτες έκαναν του κεφαλιού τους, οι Έλληνες είχαν επιστρατευτεί αλλά δεν πολεμούσαν και ο Κωνσταντίνος άκαμπτος και αμετάπειστος, με μια γερή προπαγάνδα που έκανε τον λαό να πεινά αλλά να τον προσκυνάει. Υπό αυτές τις συνθήκες έγινε το κίνημα που συγκρότησε την Προσωρινή Κυβέρνηση υπό τον Βενιζέλο κι άρχισε η Ελλάδα να συμμετέχει στον πόλεμο!

Αυτό το σκληρό ιστορικό πλαίσιο καταγράφεται στρωτά και εύληπτα, ζωηρά και τεκμηριωμένα ενώ οι χαρακτήρες ζουν και ασχολούνται με πράγματα που δίνουν αρκετή αληθοφάνεια στο μυθιστόρημα. Οι δρόμοι ακόμη καταβρέχονταν, οι Αθηναίοι έτρωγαν γλυκά στου Ζαχαράτου, γραφικοί τύποι έβγαζαν δημόσια λόγους ή απήγγελλαν αυτοσχέδια ποιήματα υπό την χλεύη των θεατών, η πόλη ήταν γεμάτη βρύσες που δρόσιζαν τους περαστικούς και εφοδίαζαν τα σπίτια, το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είχε σταθερή ροή κι έτσι οι διακοπές ήταν συχνές, το Πανεπιστήμιο ήταν ακόμη διαιρεμένο σε Εθνικό και σε Καποδιστριακό!

Η γραφή της κυρίας Θεοδωρίδου φωτίζει ακριβοδίκαια τα γεγονότα, χωρίς να καταφεύγει σε πολλές ιστορικές λεπτομέρειες, που θα βάραιναν το κείμενο, μιας και η περίοδος εκείνη είχε πολλές και απανωτές ανατροπές, ούσα κυριευμένη από ανθρώπινα λάθη και πάθη. Οι πορείες του πρωταγωνιστικού ζευγαριού είναι άκρως συνυφασμένες με τα τραγικά γεγονότα, μιας και στην αρχή απλώς τα παρακολουθούν ή συμμετέχουν σε αυτά αλλά όσο η δράση κορυφώνεται και η Ιστορία μαυροντυνόταν αυτοί οι άνθρωποι παρασύρονται από το ποτάμι του χρόνου. Με πρωτόφαντη ευφυία, η συγγραφέας εντάσσει τη Θεσσαλονίκη στο κείμενο, περιγράφοντάς την εξονυχιστικά και συγκροτώντας μια μαγευτική ατμόσφαιρα. Με τη Ρόσα νοσοκόμα και τον Χάρη στρατιώτη ο αναγνώστης επίσης βιώνει από κοντά τα γεγονότα της κατάληψης του Ρούπελ, της μάχης του Σκρα και όλης της βορειομακεδονικής μεθορίου, ζει τον πόνο και την αδικία του πολέμου, εξοργίζεται με την κατάρα του ελληνισμού κάθε τρεις και λίγο να αδελφοσκοτώνεται. «Κρίμα στους Έλληνες και σε τούτη δω τη χώρα να λες καλύτερα…» (σελ. 159).

Το κείμενο αυτό καθαυτό είναι λεπτοκεντημένο σαν ακριβό υφαντό. Έχει παρομοιώσεις: «Δε βοηθούσε κι η καυτή ανάσα της μέρας, η οποία φάνταζε να συνδαυλίζει ακόμη περισσότερο τον θυμό τους για την προκλητική στάση των Αγγλογάλλων» (σελ. 181). Ή: «Ο ουρανός είχε κατεβεί ν’ ανταμώσει το πούσι μέσα σ’ ένα σύθαμπο που βάραινε την ατμόσφαιρα σαν πένθιμη κουβέρτα» (σελ. 267). Έχει χιούμορ που βοηθάει να ελαφραίνει λίγο η κατάσταση: «Περίεργη κατάσταση μα την αλήθεια αυτή η ξαφνική επιθυμία της τελευταία για ξεπόρτισμα, η οποία είχε βάλει εξαρχής, όχι ψύλλους μα βόδια στ’ αυτιά της παραμάνας» (σελ. 189). Εξισορροπεί τα γεγονότα και τα παρουσιάζει όπως έγιναν (εξίσου ανθρωποφάγα αντέδρασαν οι κωνσταντινικοί όταν κέρδισαν έδαφος λίγο πριν τον αποκλεισμό, εξίσου και οι βενιζελικοί όταν κέρδισε η Ελλάδα τον πόλεμο, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη), όμως η πασιφιστική κεντρική ιδέα είναι διάχυτη. «Γιατί τότε αρχίζει και νιώθει την ανάσα του πολέμου στον σβέρκο του. Κι είναι βαριά αυτή η ανάσα. Κουβαλάει μαζί της την κραυγή των σκοτωμένων, το μπαγιάτικο αίμα που ανακατεύεται με το φρέσκο μες στο χώμα του αμπριού, την υγρή σαπίλα της βιασμένης γης που έχει ανοίξει τα σωθικά της να δεχτεί νεκρά και ζώντα νεανικά κορμιά…» (σελ. 273).

«Η αγαπητικιά» είναι ένα μεστό, πολυεπίπεδο, τεκμηριωμένο μυθιστόρημα, γεμάτο ανατροπές, καλολογικά στοιχεία και εκπλήξεις. Το σύνθετο ιστορικό υπόβαθρο, με το οποίο η κυρία Θεοδωρίδου καταφέρνει να εξοικειώσει τον αναγνώστη, η κλιμάκωση της ιστορίας, οι ρεαλιστικοί και άκρως ανθρώπινοι χαρακτήρες, τα ολοκληρωμένα και σωστά σχεδιασμένα κεφάλαια, η δύναμη του έρωτα που ξεχειλίζει από κάθε σελίδα και παράγραφο, η ωριμότητα του ύφους και της γραφής, είναι ελάχιστα μόνο από τα θετικά χαρακτηριστικά του μυθιστορήματος που με κράτησε σε αγωνία ως το τέλος, με έμαθε πράγματα, μου γέννησε πρωτόφαντης έντασης συναισθήματα και με κέρδισε ολοκληρωτικά, έχοντάς το στο μυαλό μου αρκετές μέρες μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης.