Ο Γιώργος Τζιτζικάκης, μετά από μια πετυχημένη πορεία στον χώρο των νεοελληνικών γραμμάτων και έχοντας χαρίσει στους αναγνώστες δύο καλογραμμένα μυθιστορήματα από τις εκδόσεις Ωκεανίδα, τώρα ανοίγει τα συρτάρια του και ταυτόχρονα την ψυχή του στους ανθρώπους αυτούς που τον γνώρισαν, τον διάβασαν, τον στήριξαν. Το νέο του βιβλίο που κυκλοφορεί από τον ανωτέρω εκδοτικό οίκο, είναι μια συλλογή διηγημάτων, «ιστοριών που αντίο δεν είπαν, ακόμη ζουν», μιας και κάποιες είναι γραμμένες πάνω από είκοσι χρόνια πριν, όταν ο συγγραφέας ακόμη έψαχνε και ψαχνόταν, εκτεταμένων, σύντομων, περιεκτικών, ρεαλιστικών, νατουραλιστικών και τόσο σύγχρονων. Τα κείμενα είναι γραμμένα με την αγαπημένη δεξιοτεχνία και τη διακριτική θεματική και περιγραφική προσέγγιση του συγγραφέα, αυτό που εκτίμησα και αγάπησα ακόμη περισσότερο όμως ήταν το γεγονός πως ο μύθος έμπλεκε με την αλήθεια της προσωπικής ζωής του Γιώργου! Εκεί που διάβαζα για χάρτινους ήρωες και δανεικές ζωές, ξεπεταγόταν ένα πετραδάκι από τα δύσκολα εφηβικά και παιδικά χρόνια του συγγραφέα!

Ο Γιώργος Τζιτζικάκης έχει αυτογνωσία και δε σταματάει να εμπνέεται και να πειραματίζεται, επομένως τα διηγήματά του αυτά δεν είναι απόπειρα να κερδίσει χρόνο ώσπου να γράψει το επόμενο σημαντικό μυθιστόρημα αλλά μια άμεση, ανεμπόδιστη επαφή, ένα μεγάλο «ευχαριστώ», με το αναγνωστικό κοινό που το έχει ήδη κερδίσει με την πένα, την αγάπη του και την ντομπροσύνη του. «Οι ιστορίες ετούτου του βιβλίου μιλούν για τον έρωτα και την αγάπη, τη νοσταλγία και την απώλεια, τις πράξεις με τα σωστά και τα λάθη τους», γράφει στην εισαγωγή (σελ. 15) και συνεχίζει: «Ήταν η εκτόνωσή μου, εκείνες έδιναν κάποιο νόημα στη ζωή μου και κατά μια έννοια την έσωσαν γιατί της πρόσφεραν σκοπό» (σελ. 17). Άλλη μια καινοτομία του βιβλίου είναι που στο τέλος υπάρχουν μερικά λόγια για «την ιστορία πίσω από την ιστορία», πώς και πότε και κυρίως γιατί γράφτηκαν τα διηγήματα. Έτσι το νέο βιβλίο του κυρίου Τζιτζικάκη είναι μια σημαντική de profundis εξομολόγηση και ταυτόχρονα μια απολαυστική ανάγνωση!

Στο «Manifesto» ο αφηγητής παρομοιάζει τη ζωή του με την κόκκινη βέσπα που καβαλάει, σταματημένος σε ένα φανάρι της Ομόνοιας, τόσο ζεστής που «…μέχρι κι ο Διάβολος προχθές άφησε την κόλαση για να ξαπλώσει…» (σελ. 22). Είναι ένας άνθρωπος που μιλάει με αγάπη και πίκρα για τη ζωή του και τη δεινή οικονομική και συναισθηματική του κατάσταση: «…κι εμένα τα νεύρα μου σπάνε που δεκαπέντε χρόνια δεν αξιώθηκα να πάρω ένα καλύτερο μηχανάκι -και μια μερίδα όνειρα μαζί του» (σελ. 21). Είναι πολύ στρωτός και ταιριαστός ο παραλληλισμός της ζωής γενικότερα μετά την κρίση με ένα μηχανάκι που αργοσβήνει: «Τρελές καταστάσεις σε μια τρελή, μια βαλτωμένη, κουρασμένη πόλη. Βέσπα κι αυτή εκτός πορείας. Λάδι, ρόμπα, λάμπα, λάστιχο, φρένο, όλα χαρακτηριστικά μιας Ελλάδας ρημάδι» (σελ. 24). Και γιατί τα φωνάζει όλα αυτά ο αναβάτης της βέσπας; «Ο μισός μου κόσμος κάνει κουράγιο στον άλλο μου μισό μην τρελαθεί με όλα αυτά που βλέπει» (σελ. 25). Και τι θα γίνει τελικά η δύσκολη ζωή μας, η ίδια η χώρα; «-Τρίζει δεκαπέντε χρόνια ετούτη η βέσπα! -Δε βαριέσαι, μάνα μ’… θ’ αντέξ’ άλλου ένα!» (σελ. 26).

Στο «La Vie en Rose» μια γυναίκα νιώθει πως πνίγεται σε έναν τελματωμένο γάμο δεκαπέντε χρόνων, όπου ο σύζυγος της φέρεται πάντα καλοπροαίρετα, γλυκά και τρυφερά, υπάκουα, σχεδόν κουταβίσια. Και εκείνη νιώθει πως όλα αυτά την πνίγουν, πως η ζωή περνά χωρίς εκείνη να κάνει αυτά που πραγματικά θέλει, όσα ουσιαστικά ενισχύσουν τη φιλαυτία της. Ζητάει διαζύγιο και ξεκινάει μια περίοδο δημιουργική, χορταστική, προκλητική, με αναγνώριση και φήμη. Είναι όμως αυτά αρκετά; Τη γεμίζουν αυτά που περίμενε να τη σώσουν από έναν κουρασμένο γάμο; Και τότε γιατί επέστρεψε στο Σούνιο δυο χρόνια μετά, κάποια Χριστούγεννα; Τι θα συμβεί εκείνο το μοιραίο βράδυ; Ο πρώην άντρας της θα είναι εκεί να την περιμένει; Κι αν ναι, θα τον έχουν αλλάξει τα χρόνια, η αδιαφορία της, ο εγωισμός της; «…αν αύριο πέθαινες, θα ήσουν χορτασμένη απ’ όσα έκανες;». Μια σημαντική ερώτηση που όλοι πρέπει να κάνουμε στους εαυτούς μας! Μια τρυφερή ιστορία που δείχνει την ικανότητα του συγγραφέα να γράφει ρομαντικές και ταυτόχρονα σκληρές, βαθυστόχαστες ιστορίες, με ένα αδέκαστο βλέμμα απέναντι στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής.

«Το υγρό στοιχείο της» είναι μια ιστορία που ίσως ξενίσει με την περιγραφική φλυαρία όμως το αναπάντεχο τέλος και η σωστή τοποθέτηση στον σκληρό και ρεαλιστικό παρόντα χρόνο των εικόνων που περιγράφονται θα αποζημιώσουν τον αναγνώστη και θα του φέρουν δάκρυα στα μάτια, μιας και ο πόνος μιας σημαντικής απώλειας δε σβήνει ποτέ. Με αυτό το διήγημα ο συγγραφέας αγωνίζεται να τιθασεύσει τους δικούς του δαίμονες και αναπαριστά μια τρυφερή και όμορφη καθημερινή στιγμή, αφήνοντας και μια γεύση πίκρας όσο στερεύουν οι λέξεις του κειμένου.

Το διήγημα «Μια εκδρομή», παρ’ όλο που είναι μόλις οχτώ σελίδες, είναι γεμάτο από εκπλήξεις και συναισθήματα. Πρόκειται για το τσαλαπάτημα μιας ψευδαίσθησης, που θεριεύει με τη φαντασίωση και την απόσταση, όταν έρχεται όμως η ώρα να πληρωθεί αυτό το κενό τότε ίσως τα πράγματα να μη γίνουν όπως τα θέλουμε κι επιπλέον ίσως σέρνουν πίσω τους βαριές συνέπειες για το κοινωνικό και οικογενειακό μας περιβάλλον. Είναι μια ιστορία λιτή, σχεδόν προφορική, που παίζει με το μυαλό του αναγνώστη από την αρχή ως το τέλος με τη μια εκφραστική και περιγραφική ανατροπή μετά την άλλη!

Το «Λεμονιές και άνθη» σε αρπάζει από την αρχή και σε ταξιδεύει στις αναμνήσεις και τη στάση ζωής της ενενηντάχρονης κυρα-Βασιλικής: «…κι οι μέρες περνάνε σαν πέρδικες σε κρότο τουφεκιού» (σελ. 224). Είναι μια υπέροχη, συγκινητική ιστορία που αφορά ένα χιλιοειπωμένο μελό θέμα, γραμμένο όμως με τη στιβαρότητα και τη διεισδυτικότητα του Γιώργου Τζιτζικάκη. Μου έφερε δάκρυα στα μάτια το συναίσθημα που πήγαζε από την ερωτική ιστορία που έζησε στα νιάτα της η χαριτωμένη και κατάμονη γειτόνισσα, η οποία δε χάνει στιγμή να αγγίζει και να μυρίζει τα φύλλα της λεμονιάς έξω από το σπίτι της. Μια πολύ δυνατή ιστορία, γεμάτη αγάπη για το παρόν και την κάθε στιγμή που απαρτίζει το «σήμερα».

Μεγάλη έκπληξη ήταν το τελευταίο διήγημα, «Το φρεσκοβαμμένο ξύλο», μια σωστή και φέρελπις απόπειρα αστυνομικού διηγήματος. Με πάνω από 100 σελίδες, επομένως άνετα αγγίζει την αστυνομική νουβέλα, το κείμενο μας συστήνει έναν ωμό, σκαιό, δίκαιο και έμπειρο αστυνόμο, τον Κυριακόγλου, που αγωνίζεται να λύσει την υπόθεση μιας δολοφονίας σε μια καλύβα σ’ ένα δάσος, βασισμένος στον μοναδικό αυτόπτη μάρτυρα. Η αφήγηση είναι πρωτότυπη, μιας και κατά κύριο λόγο η υπόθεση εκτυλίσσεται μέσα από τις ερωταπαντήσεις της ανάκρισης του μάρτυρα, όχι όμως εν είδει σκέτων διαλόγων αλλά με ενδιάμεσα εκτεταμένες και χρήσιμες περιγραφές του τόπου δράσης και ανάκρισης και μια διορατική σκιαγράφηση των χαρακτήρων. Μέσα από αυτήν τη συζήτηση και με αφορμή πότε ένα στοιχείο πότε μια σκηνή που επαναφέρει ο μάρτυρας στον νου του, πότε μια κίνηση ή κάτι άλλο χαρακτηριστικό, ξεδιπλώνονται οι προσωπικότητες του αστυνόμου και του ηλικιωμένου συνομιλητή του. Εναλλαγή στην εναλλαγή, αποκαλύψεις, μυστικά και ψέματα, πότε φέρνουν σε δύσκολη θέση τον μάρτυρα και πότε τον βοηθάνε να ξεγλιστρήσει. Η υπόλοιπη ιστορία εκτυλίσσεται με τον κλασικό τρόπο, έρχεται όμως η προηγούμενη ανάκριση και κουμπώνει σε κάποιες πολύ σημαντικές παραμέτρους. Παρ’ όλο το ευμέγεθες του κειμένου, ένιωσα πως ο συγγραφέας ακόμη δίσταζε να ξεδιπλώσει αυτήν την πλευρά της γραφής του, κάπου ένιωθα στριμωγμένος στη ροή των γεγονότων ή διέβλεπα πως όσο οδεύουμε στη λύση του μυστηρίου δεν υπάρχει χώρος ή χρόνος οπότε εμφανίζονταν δικαιολογημένα μεν πολλά δε σκηνικά, που δημιουργούν νέα ερωτηματικά και φέρνουν στο φως νέες τροπές της υπόθεσης. Πιστεύω ακράδαντα, ήδη έχοντας κατά νου και το «Ένα δράμι δύναμης» πως το στυλ του Γιώργου Τζιτζικάκη έχει μια εσωτερικότητα και ταυτόχρονα μια οξυδέρκεια και παρατηρητικότητα που θα μπορούσε να επιδοθεί εξίσου καλά και στο αστυνομικό είδος. Με συγκίνησε επίσης, αν και δε θα το προτιμούσα σε ένα εκτεταμένο, «οριστικό» κείμενο, το κρυφό μήνυμα που υπάρχει στις σημειώσεις του δολοφόνου και απευθύνεται μέσα από την καρδιά του συγγραφέα στον ανυποψίαστο αναγνώστη! Ένα μήνυμα που δείχνει το μεγαλείο ψυχής του και αγκαλιάζει με αγάπη όσους εμπιστεύτηκαν και ακολουθούν ακόμη τα γραπτά του!

Το χιουμοριστικό «Φρουτένιο άρωμα» μου έδειξε και ένα άλλο κρυφό ταλέντο του συγγραφέα! Διασκέδασα αφάνταστα με τη μονομανία του πρωταγωνιστή και τον παράδοξο τρόπο με τον οποίο γνωρίστηκε με την πανέμορφη αεροσυνοδό! Το σουρεαλιστικό «Φόβος» είναι ένα ευρηματικό κείμενο που αφορά τη μεταθανάτια ζωή και καταγράφει μια διαφορετική πτήση ενός ανθρώπου που έζησε πολλά, φοβάται αλλά και χαμογελά! «Το χοχλιδάκι της φωτιάς» είναι μια ρομαντική ιστορία για δυο νέους που τους χώρισε το όνειρο των σπουδών στην πόλη, γραμμένη με κρητική ντοπιολαλιά και γεμάτη συναίσθημα κι ελπίδα. Η «Ανάμνηση» είναι ένας αξιόλογος πειραματισμός στο διήγημα τρόμου και φρίκης, με μια συναρπαστική σχεδόν μεταφυσική ιστορία! Τέλος, στον «Εγωισμό» έχουμε ένα υπόδειγμα αντρικού ψυχογραφήματος που πότε με κέρδιζε θετικά και πότε τον απέρριπτα ηθικά!

Έντεκα διηγήματα λοιπόν, γραμμένα στρωτά, πολυποίκιλα, με χιούμορ, σαρκασμό, τραγικότητα, ρομαντισμό, συγκίνηση, ρεαλισμό, ανθρωπιά. Γέλιο, φόβος, συναίσθημα, διαφορετικές αφηγηματικές προσεγγίσεις, ποικίλος και πλούσιος περιγραφικός κόσμος, ένα ολόκληρο ρεαλιστικό σύμπαν περιέχεται σε αυτήν τη συλλογή διηγημάτων. Ιστορίες με απρόσμενο ή αναμενόμενο τέλος, με ανθρώπους οικείους ή «πέραν του κόσμου τούτου», με ένταση και καλογραμμένες, όλες σαν απόπειρες του συγγραφέα για τα διαφορετικά είδη της πεζογραφίας, λες και ψάχνει να βρει ποιο αφηγηματικό στυλ του ταιριάζει ώστε να το επεκτείνει σε ένα ευμέγεθες και βαθύτερο μυθιστόρημα. Και είναι τόσες πολλές και τόσο διαφορετικές που ο αναγνώστης θα ταυτιστεί με αρκετές από αυτές ενώ για άλλη μια φορά θα αφεθεί να ταξιδέψει στο σύμπαν του Γιώργου Τζιτζικάκη και θα βγει κερδισμένος από αυτήν την εμπειρία.

Πάντα έλεγα πως ένα πολύ καλό λογοτεχνικό βιβλίο θέλει τον χρόνο του για να διαβαστεί, να κριθεί και να κατασταλάξει αργά- αργά στο νου του αναγνώστη. Σίγουρα ο χρόνος αυτός δεν ορίζεται στις λίγες ώρες μιας ημέρας. Η πεποίθησή μου αυτή εδραιώθηκε ακόμη περισσότερο διαβάζοντας το βιβλίο '' Αντίο δεν είπα, ακόμη Ζω '' του Γεωργίου Τζιτζικάκη. Αν και το έπιασα στα χέρια μου την πρώτη ημέρα των διακοπών – είχα άπλετο χρόνο στη διάθεσή μου - αν και είχα μπροστά μου δέκα διηγήματα και μία νουβέλα και όχι ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα, εν τούτοις χρειάστηκα άλλη μία ημέρα για να εισχωρήσω στην κάθε λεπτομέρεια, στην κάθε καμπή, στην κάθε στροφή του λόγου του συγγραφέα.Έντεκα μικρά μυθιστορήματα, έχουν συγκεντρωθεί σε μια νέα έκδοση, τελείως διαφορετική από την πρώτη, εκείνη του 2012 από τις εκδόσεις Περίπλους, όπως αναφέρει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου, μια εισαγωγή που αξίζει να διαβαστεί προσεκτικά γιατί περιλαμβάνει μια κατάθεση ψυχής, και μια κατάθεση προσωπικών βιωμάτων του συγγραφέα.Έντεκα μικρά αριστουργήματα άρτια, με δυνατή πλοκή, άριστη ανάπτυξη χαρακτήρων, δοσμένα με μια συνταρακτική, καθηλωτική γραφή και έναν δυνατό αφηγηματικό λόγο, με ιστορίες που εστιάζουν στη νοσταλγία, στην αγάπη, στον έρωτα, στον φόβο, στην απώλεια, στην απόγνωση, στις εμμονές, στον πόνο, στον παραλογισμό, που σου γεννούν έντονα συναισθήματα, πολλές φορές αντιφατικά μεταξύ τους ακόμη κι αν προέρχονται από την ίδια ιστορία, δεν μπορούν παρά να αφήσουν δυνατό το στίγμα τους μέσα μας!Έντεκα ιστορίες που θα σας κάνουν να νιώσετε τον ρομαντισμό να ξυπνά μέσα σας, τη θλίψη να σας διαπερνά, την οργή να σας κατατρέχει, το χαμόγελο να χαράζεται στα χείλη σας, τον φόβο να σας διατρέχει ή τη διαστροφή να σας κάνει να ριγήσετε. Έντεκα ιστορίες που αντίο δεν είπαν, ακόμη ζουν.Έντεκα ιστορίες, ίδια η ζωή ! Δεν είναι η πρώτη φορά που θαυμάζω την τόσο δυναμική και ξέχωρη ικανότητα της γραφής του Γεωργίου Τζιτζικάκη, όμως έκπληκτη διαπίστωσα, διαβάζοντας το ενδέκατο διήγημα -νουβέλα θα το χαρακτήριζα - το ταλέντο του συγγραφέα και στην αστυνομική μυθιστορία. Ανατροπές από την αρχή μέχρι το τέλος, γρήγορη πλοκή, σωστά στοιχειοθετημένη η ιστορία, και ο Κυριάκογλου, ο αστυνόμος, ένας φοβερός ήρωας που πολύ θα ήθελα να τον δω να ζει μέσα από άλλο μυθιστόρημα του συγγραφέα, μαζί με τον βοηθό του τον Σαράφη. Αν χρειαζόταν να ξεχωρίσω κάποια διηγήματα από τα έντεκα, μπορώ να πω πως λάτρεψα το'' La Vie en Rose '' – θαύμασα το τέλος του, εκείνη τη μικρή φρασούλα που τόσο κρυφά, αλλά και τόσο ανοιχτά αφήνει να φαίνεται η εξέλιξη της ιστορίας του Αχιλλέα και της Μαίρης - συγκινήθηκα με ''Το υγρό στοιχείο της'', χαμογελούσα με τρυφερότητα όση ώρα διάβαζα ''Το φρουτένιο άρωμα'', - λεπτό και διακριτικό το χιούμορ του – ένιωσα τον πόνο της απώλειας με το ''Ανάμνηση'' και δεν μπόρεσα παρά να παραδεχτώ το εξαιρετικό plot twist, τεχνίτης σωστός ο συγγραφέας, που επιχειρείται με επιτυχία μέσω μιας μόνο φράσης στο τέλος του διηγήματος ''Μια εκδρομή. ''Το Αντίο δεν είπα, ακόμη Ζω, είναι ένα βιβλίο που παίρνει τη θέση του ανάμεσα στα πρώτα των πρώτων, σε μια χρονιά εξαιρετικά καλή όσον αφορά τη λογοτεχνία. Θετικά στοιχεία :Πολύ καλή γραφή.Καθηλωτικός ο τρόπος της αφήγησης.Δυνατοί οι χαρακτήρες των ηρώων.Πολλά τα μηνύματα που περνούν μέσα από τα κείμενα. Αξιοσημείωτη η εισαγωγή- μην την προσπεράσετε - και εξαιρετική η ιδέα ‘’Σημειώσεις για τις ιστορίες πίσω από τις ιστορίες’’, στο τέλος του βιβλίου, το βλέμμα του συγγραφέα πίσω από την ιστορία και ένας γρίφος που σίγουρα θα σας κάνει να σταθείτε ιδιαίτερα.Σημείωση του συγγραφέα : Υπάρχουν ιστορίες που προορίζονται να ολοκληρωθούν σε μονάχα μία σελίδα, άλλες που γίνονται ολόκληρο βιβλίο και ορισμένες που δεν συμβιβάζονται ποτέ με το αποτέλεσμά τους, λες και σκοπό τους έχουν κάθε φορά που τις διαβάζεις να σου φωνάξουν :'' Θα μπορούσες να με έχεις γράψει και καλύτερα ! ''

ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ Λίτσα Κοντογιάννη

Όταν αυτό το βιβλίο έπεσε στα χέρια μου, η καρδιά μου πραγματικά, έτρεμε από αδημονία!

Βλέποντας το εξώφυλλο, αναγνώρισα πολύ γνώριμα πράγματα, βιώματα που λίγο πολύ έχουμε ζήσει όλοι μας. Η σαΐτα να ακολουθεί μια καμπυλωτή πορεία, όπως ακριβώς οι συναισθηματικές μεταπτώσεις μας λόγω όλων αυτών των γεγονότων που ζούμε. Ένα χέρι να αναδύεται, γιατί κακά τα ψέματα, πέρα από την όποια συμπαράσταση έχουμε από το περιβάλλον μας, κοντινό και μη, στην επιφάνεια από τα βάθη των πιο σκοτεινών μας τόπων καταφέρνουμε κι ανεβαίνουμε μόνοι μας. Τολμώ να πω: εξ’ ού και ο τίτλος.

Δεν ξέρω πως ακριβώς ήταν αυτές οι έντεκα ιστορίες στη πρότερη τους μορφή, και ναι, ίσως να μπορούσαν να είχαν γραφεί και καλύτερα, όπως ομολογούν και οι ίδιες, αλλά διαπιστώνω πως αυτό το «ξαναχτένισμα» είχε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Σε αυτές τις υπέροχες ιστορίες αναγνωρίζει κανείς την ίδια τη ζωή, κομμάτια ακόμα και της δικής μας, ακόμα και δικά μας, γνώριμα συναισθήματα.

Ο συγγραφέας, μας κρατάει το καλύτερο για το τέλος. Μας αποδεικνύει πως μπορεί και ξέρει να γραφεί τέλεια αστυνομικές ιστορίες. Εγώ τουλάχιστον του βγάζω το καπέλο.

Η συμβουλή μου: αυτό το βιβλίο μη το διαβάσετε βιαστικά… μόνο έτσι θα έχετε την δυνατότητα να αντιληφθείτε την ένταση της γραφής του συγγραφέα.

Αφήστε την πόρτα της ψυχής σας διάπλατα ανοιχτή για να γεμίσουν και τα μέσα δωμάτιά της με τον φρέσκο αέρα των συναισθημάτων που φυσούν οι ιστορίες του.

Υπέροχη γραφή..πλοκή...σπουδαίοι χαρακτήρες...της τόσο διπλανής μας πόρτας!!

Για άλλη μια φορα ένα πολύ ωραίο βιβλίο από τον Γιωργο Τζιτζικακη!!!! Με έρωτες αγάπες λύπες μυστήριο, όλα από την ζωή βγαλμένα. Με ιστορίες που αλλιώς πιστεύεις πως τελειώσουν και αλλιώς καταλυγουν. Η κάθε ιστορία θα μπορούσε να γίνει ένα ολόκληρο μυθιστόρημα. Εύχομαι κάποια στιγμή να γίνουν όλες ένα ολοκλιρο μυθιστόρημα!!!! Συγχαρητήρια!!!!!