Ο κύριος Νίκος Βατόπουλος, σημαντικός αθηναιογράφος του 20ού και των αρχών του 21ου αιώνα, επέστρεψε με άλλο ένα βιβλίο για την Αθήνα, την πόλη-λίκνο που τον μεγάλωσε και το αστικό τοπίο-κονίστρα που τον γαλούχησε. Πρόκειται για μια σειρά σημειωμάτων που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Καθημερινή», στην οποία εργάζεται αδιάλειπτα από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, και αφορούν τις σημειώσεις ενός μοναχικού περιπατητή και οδοιπόρου στις μικρές γειτονιές, στις ακατάγραφες συνοικίες και στους ανεξερεύνητους δρόμους. Όπως γράφει και ο ίδιος στον πρόλογο: «Τα κείμενα και οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται σε αυτήν την έκδοση είναι σπαράγματα πρόσφατων μοναχικών περιπλανήσεων σε δρόμους της Αθήνας».

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας, «ένας αθέατος παρατηρητής μιας πόλης με κίτρινους τοίχους και σιωπηλές ιστορίες» (σελ. 96), θεωρεί μεγάλο βάρος την κληροδότηση της αστικής Αθήνας στις επόμενες γενιές γιατί: «Οι άνθρωποι που έζησαν και χάρηκαν την Αθήνα στο παρελθόν, οι γενιές που έφυγαν και που μας κληροδότησαν αυτήν την πόλη… έχουν αφήσει τα ίχνη τους όχι μόνο σε προσόψεις και σε σπαράγματα αστικής ατμόσφαιρας αλλά ακόμα και σε μία άυλη παρακαταθήκη». Με μια υπέροχη παρομοίωση, μπήκα κατευθείαν στην καρδιά του βιβλίου: «Το βίωμα… και η κυτταρική μνήμη που προκύπτει μέσα από την κάτοψη ενός τυπικού αθηναϊκού διαμερίσματος», αυτή είναι η κινητήριος δύναμη για το γράψιμο των κειμένων που παρατίθενται στο καλοσχεδιασμένο αυτό βιβλίο.

Στα κείμενα υπάρχει μια αδιάλειπτη κινητικότητα στο σανίδι της μνήμης που καλείται να ανασυστήσει ο κύριος Βατόπουλος. Με τη σειρά τους ανεβαίνουν στη σκηνή και λένε τους μονολόγους τους το Παγκράτι, η Σταδίου, η Μιχαλακοπούλου, η Ακαδημίας, η Ζολώτα, η Βικτώρια, τα Πατήσια, η Ελευσινίων και πάμπολλα άλλα σημεία της πόλης μας, της πρωτεύουσάς μας, αυτής της μεγάλης μα στην ουσία της μικρής αστικής κλίμακας. Πάνω κάτω, πέρα δώθε, με το βλέμμα πάντα ψηλά ή στο πλάι, ποτέ χαμηλά, ο αναγνώστης αυτού του μικρού αθηναϊκού θησαυρού, θα επιστρέψει σε σημεία που προσπέρασε βιαστικά ή αδιάφορα, τυφλωμένος από τις αδήριτες ανάγκες της ατομικής του ρουτίνας, θα πικραθεί για το αναπόφευκτο τέλος του χτες, θα ευχαριστηθεί με τη διάσωση του σήμερα που ακόμη τρίζει όμως, θα συμφωνήσει σε πολλά, θα διαφωνήσει σε άλλα τόσα μα πάνω απ’ όλα θα παρατηρήσει την πόλη «σαν να ήταν κάτι ξένο» προς εκείνον (σελ. 21). Μη διστάσετε να ρίχνετε κρυφές ματιές σε σπασμένα τζάμια ή πεσμένους φράχτες (το οπτικό αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται ως «μετάληψη» από τον κύριο Βατόπουλο), μη φοβηθείτε να περιπλανηθείτε σε αδιέξοδα δρομάκια και να χαθείτε σε μικρές γειτονιές. Το αποτέλσμα θα σας εκπλήξει!

Ο συγγραφέας αγαπάει αυτήν την πόλη και παλεύει μέσα του ανάμεσα στη λύπη για τα αίτια του κακού, την πίκρα για την ήττα του όμορφου και του λογοτεχνικού, το χαμόγελο για την ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος, την αισιοδοξία για το μέλλον του ιστού της Αθήνας, τη χαρά και τα βιώματα των κατοίκων αυτών των σπιτιών-φάντασμα. Τα αρνητικά αισθήματα είναι έντονα: «επιθανάτιος ρόγχος», «ταπεινωτικά ηττημένη», «μια σημαντική ρωγμή», «εσωτερικός θάνατος εκατοντάδων οικοδομών», «μια πόλη σε απόσυρση», «θλιμμένη ακινησία» και αντιδιαστέλλονται με τα θετικά: «αφανείς θησαυροί», «δρομάκια σμιλεμένα από κύκλους ζωής», «δρόμοι… που έχουν ατμόσφαιρα και ιστορικό βάθος», «ένας λεπτοκεντημένος 20ός αιώνας». Σπίτια, αυλές, ερείπια, αγάλματα, προτομές ανασυστήνουν ένα παρελθόν πολύτιμο για όποιον το καταγράφει ή έστω κρυφομιλεί με τους αυτόπτες μάρτυρές του, τα σπίτια και τα ίχνη των ενοίκων τους.

Το βιβλίο «Περπατώντας στην Αθήνα» αποθησαυρίζει με συγκινητικό και ρεαλιστικό τρόπο μια εποχή όπου «υπήρχε αξιοπρέπεια και όχι επίδειξη, καλλιέπεια και όχι επίφαση» (σελ. 44) και σεργιανίζει νωχελικά τον αναγνώστη στα «σπίτια μιας Αθήνας που μισάνοιγε τα μάτια της στον κόσμο και που σήμερα είναι απομεινάρια μιας πόλης χωρίς αντιστοίχιση» (σελ. 97). Γιατί: «Πολλοί από αυτούς τους δρόμους στον χάρτη μοιάζουν ασήμαντοι αλλά από κοντά, αν τους περπατήσεις, μεγεθύνονται» (σελ. 99). Μια διαφορετική, άμεση, καίρια και σύγχρονη ματιά στο χτες της πόλης όλων μας από έναν ακάματο και διορατικό άνθρωπο κι ένα διαφορετικό ταξίδι στον χρόνο που όλοι θα αγαπήσουν.