Δύο μέρες μετά τη Μαρντί Γκρα (γαλλικό καρναβάλι ) του 1862, ανακαλύπτεται το πτώμα της χήρας Κλοντίν Λερούζ σε μια μικρή πόλη κοντά στο Παρίσι. Η χήρα ζούσε εκεί, κοντά δύο χρόνια και κανείς δεν γνώριζε το παρελθόν της. Η χωροφυλακή στο πρώτο στάδιο των ερευνών αποφαίνεται πως έπεσε θύμα κάποιου κοινού κλέφτη, καθώς τα πάντα συνηγορούν υπέρ αυτού.Στον τόπο του εγκλήματος καταφθάνει ο αρχηγός της ασφάλειας Ζεβρόλ, ένας άνθρωπος χωρίς φαντασία που περιορίζεται στο να ασκεί τα καθήκοντά του μέσα στα πλαίσια μιας τυπικής διαδικασίας. Έτσι, οδηγείται σε λάθος συμπεράσματα που τα καταρρίπτει ο βοηθός του, Λεκόκ, πρώην μέλος του υποκόσμου.Υπεύθυνος για την υπόθεση είναι ο ανακριτής Νταμπιρόν, γνωστός για τον μη ριψοκίνδυνο χαρακτήρα του, όσον αφορά την άσκηση των καθηκόντων του. Ποτέ δεν αρκείται σε πιθανολογίες ή απλές ενδείξεις αλλά αναζητά τη βεβαιότητα. Ο Ζεβρόλ αναγκάζεται, μετά από την πρόταση του βοηθού του μπροστά στον ανακριτή, να καταφύγει στη βοήθεια του Ταμπαρέ, ενός πρώην υπάλληλου ενεχυροδανειστηρίου, που έχει σαν χόμπι τη διαλεύκανση των εγκλημάτων. Ο Ταμπαρέ χαρακτηρίζεται για την ευφυία του, πράγμα που … δεν χαρακτηρίζει τον αρχηγό της Αστυνομίας.Η ετερόκλητη αυτή ομάδα αναλαμβάνει να βρει τον δολοφόνο. Ο καθένας, σχεδόν, ενεργεί για λογαριασμό του, ενώ ο πρώην υπάλληλος του ενεχυροδανειστηρίου αυτοανακηρύσσεται επικεφαλής της ομάδας.Σε μια εποχή που δεν υπάρχει τρόπος ούτε καν για δακτυλικά αποτυπώματα, το κουβάρι που οδηγεί στον δολοφόνο ξετυλίγεται σιγά σιγά και πότε δένεται σε κόμπους, πότε παραστρατεί. Ο Ταμπαρέ στηρίζεται στα πειστήρια που βρίσκει, στην οξύνοια του πνεύματός του και στο ένστικτό του. Ο ανακριτής ψάχνει να βρει το κρυμμένο κίνητρο της δολοφονίας. Ο Ζεβρόλ ψάχνει γενικά και αόριστα. Κι όλοι μαζί αναζητούν τον δολοφόνο!Το βιβλίο, άτυπα, χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος έχουμε να κάνουμε με το έγκλημα και την αρχή της έρευνας. Στο δεύτερο μέρος ξεδιπλώνεται το παρελθόν των ηρώων που έχουν τον μεγαλύτερο ρόλο μέσα στο βιβλίο και φυσικά η συνέχεια των ερευνών από τον Ταμπαρέ υπό την επίβλεψη του ανακριτή.Ο ερασιτέχνης ντετέκτιβ συλλέγει τα πειστήρια του εγκλήματος ( απολαυστικές οι περιγραφές), αναλύει τις πιθανότητες και τις δυνατότητες, ανασκαλεύει το παρελθόν και είναι έτοιμος να οδηγηθεί στη λύση του εγκλήματος.Θα πρέπει να τονιστεί εδώ, πως η μεγάλη καινοτομία του πρωτοπόρου, στο αστυνομικό μυθιστόρημα, συγγραφέα είναι η επιλογή ενός ερασιτέχνη ντετέκτιβ και φυσικά αυτή θα ακολουθηθεί από μεταγενέστερους συγγραφείς με επιτυχία.Μέσα από την ιστορία, εκτός από το αστυνομικό κομμάτι, βλέπουμε να προβάλλεται η κατώτερη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, οι δυσκολίες σε αλλαγές των κοινωνικών στάτους αλλά, και με γλαφυρές περιγραφές το Παρίσι με τα κρυφά γοητευτικά πάθη του. Κι όλα αυτά με κάποιους μελοδραματικούς τόνους και κάποιες, ίσως, υπερβολές που είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μυθιστοριογράφων της εποχής εκείνης.Παράλληλα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την κοινωνία της τότε εποχής, με μια σκουριασμένη αλλά ακόμη αγέρωχη αριστοκρατία να μη θέλει να δει τα χαμένα μεγαλεία της και από την άλλη πλευρά μια αστική τάξη να έχει ισχυροποιηθεί, αλλά και να μην είναι αναγνωρίσιμη από την πρώτη. Ο συγγραφέας βρίσκει, επίσης, την ευκαιρία να διακηρύξει τη δύναμη της δικαστικής εξουσίας που έχει αποκοπεί από την επιρροή της αυτοκρατορικής εξουσίας (Ναπολέων Γ΄), και έχει αφήσει μακριά της τις εποχές εκείνες της πλήρους εξάρτησης και της αδρανοποίησης ακόμη και του νομοθετικού σώματος. '' Ανάμεσα στον ανακριτή και τον κατηγορούμενο παρεμβάλλεται ένα υπέρτατο δικαστήριο, θεσμός αξιοθαύμαστος, που εγγυάται την ελευθερία όλων μας, μια εξουσία ουσιωδώς συμβιβαστική : Το σώμα των ενόρκων. Και δόξα τω θεώ, οι ένορκοι δεν αρκούνται σε μια κοινότυπη απόδειξη. ''Η γλώσσα του κειμένου είναι γλαφυρή, η άριστη αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα εμφανής και η ανάπτυξη των χαρακτήρων πλήρης.Αν αναζητάτε ένα μυθιστόρημα με έντονη δράση, σασπένς, με αφηγηματικό λόγο σκληρό και ωμό, θα απογοητευτείτε.Θυμηθείτε όμως, πως ένα βιβλίο αστυνομικής μυθιστορίας δεν είναι μόνο τα παραπάνω, γι΄αυτό πρέπει να το διαβάσετε!Υ.Γ. Θα πρέπει να αναφερθεί πως το βιβλίο Η υπόθεση Λερούζ ανήκει στη σειρά Aldina, που εμπνεύστηκε και οργάνωσε ο Δημήτρης Αρμάος.Η δε μετάφραση του γαλλικού κειμένου, από τον Ωρίωνα Αρκομάνη και την Τιτίκα Δημητρούλια, είναι εξαιρετική.