[...]

Ως νεωτερική, γραφειοκρατικοποιημένη και ιεραρχημένη μορφή οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων, οι εθελοντικές συσσωματώσεις ταυτίστηκαν με τα μεσαία στρώματα και την ηγεμονία τους στον χώρο της πόλης, με τη λεγόμενη "αστική κοινωνικότητα". Οι άτυπες συλλογικότητες μελετήθηκαν πολύ λιγότερο. Θεωρήθηκαν επί μακρόν διακριτές μορφές δόμησης των κοινωνικών σχέσεων, που συνδέονται με συλλογικές δράσεις στο επίπεδο της γειτονιάς, της "κοινότητας" ή στους χώρους δουλειάς, συχνά αυθόρμητες και απροσχεδίαστες, χαρακτηριστικό πρωτίστως των εργατικών στρωμάτων. Απασχόλησαν επίσης κοινωνικούς επιστήμονες και ιστορικούς που ασχολήθηκαν με τα κοινωνικά κινήματα, σε προσεγγίσεις που επιχείρησαν να τα κατηγοριοποιήσουν ανάλογα με τα αιτήματά τους, τον κύκλο ζωής τους, το είδος της δράσης τους κτλ.

Με αυτόν τον διεπιστημονικό τόμο επιχειρούμε να υπερβούμε αυτή τη διάκριση, προσεγγίζοντας τη συλλογική δράση μέσα από την έννοια της "δημόσιας κοινωνικότητας". Τα άρθρα του μελετούν συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένα αστικά κέντρα στην Ελλάδα σε διάφορες περιόδους του εικοστού αιώνα. Επιλέγοντας μια προσέγγιση "από τα κάτω", εξετάζουν τις κοινωνικές σχέσεις που συνάπτουν όσοι συμμετέχουν σε αυτές, πώς εννοιολογούν τη συνάφεια στην οποία στηρίζονται και σε ποια βάση οργανώνουν την κοινή δράση που αυτή παράγει· ποιες μορφές συλλογικής δράσης αναπτύσσουν, πώς αλλάζουν στον χρόνο καθώς και ποιες είναι οι πολιτικές διαστάσεις αυτών των αλλαγών· πώς τυπικές και άτυπες εκδοχές συλλογικής δράσης διαμορφώνουν δίκτυα και συλλογικές υποκειμενικότητες.

Σε όσα ακολουθούν θα σκιαγραφήσω το υπάρχον ερευνητικό τοπίο για τις συλλογικότητες, θα εξηγήσω τι προσφέρει η προσέγγιση μέσα από την αναλυτική κατηγορία της "δημόσιας κοινωνικότητας" και θα παρουσιάσω τη δομή του τόμου.

[...]

(Έφη Αβδελά, από την Εισαγωγή)