Εμενα η Γιωτα Φωτου μου παει πολυ!οτι κι αν γραψει με κερδιζει!ειναι πολυ περιγραφικη χωρις να κοθραζει με περιττες λεπτομερειες!δεν με καλυψε 100% το τελος,θα το ηθελα λιγο μεγαλυτερο σε εκταση αλλα ok, το βιβλιο ειναι αρτιο και χωρις αυτο

Ο Ν.Πολίτης κάπου είχε γράψει.Τα μεγάλα και παλαιά δένδρα είναι στοιχειωμένα και οι άνθρωποι αποφεύγουν να κάθονται πολλήν ώρα από κάτω σ'αυτά ή να κοιμώνται στον ίσκιο για να μην πάθουν.



Κάτω από ένα τέτοιο δένδρο όμως γνωρίσθηκαν η Θάλεια και ο Δημοσθένης,δύο νεαρά παιδιά που είχαν κάποια όνειρα για την ζωή τους.Και όμως οι διάφορες σκιές που τους περιτριγύριζαν και ειδικά την Θάλεια τους έφεραν αντιμέτωπους με πολλά δεινά.Όλοι μας κουβαλάμε μέσα μας τις σκιές που με το πέρασμα του χρόνου,άλλες εξαφανίζονται και άλλες παραμένουν κρυμμένες μέσα μας και βαθιά ριζωμένες και με τον πρώτο εφησυχασμό παρουσιάζονται πάλι δριμύτεροι εάν το επιτρέψουμε.Κάπως έτσι είναι και η πορεία της ηρωίδας μας παρέα με τις δικές της σκιές.Η κυρία Φώτου χτίζει μία ιστορία αξιοποιώντας την θεματικά και εικονοπλαστικά όπως αυτή γνωρίζει πολύ καλά ώστε ν'ανακαλέσει στοιχεία της μνήμης μας μέσα από μία βαθιά παράδοση και με τα λαογραφικά στοιχεία της ώστε να μην μείνει στην λήθη.Με αρμονικό συνδυασμό Ιστορικών γεγονότων εποχής 1908-1960 (όσο είναι αναγκαίο)και μυθοπλασίας γνωρίζουμε τα βιώματα δύο οικογενειών και την καθημερινότητα της εποχής των διαφόρων εργατών.Τις αντιλήψεις ανθρώπων,τις φοβίες,τις προκαταλήψεις,την κακή μοίρα πολλών αλλά και το μεγάλο θέμα της μετανάστευσης και που κυριαρχεί κατά το ήμισυ της πλοκής με απόλυτη παραστατικότητα και με μία γλώσσα που προκαλεί την αίσθηση οικειότητας σε πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη αφήγηση,εισπράττοντας βαθιά συναισθήματα αλλά και απορίες για τον τρόπο ζωής της υπαίθρου εκείνης της εποχής.Επί πλέον κυριαρχούν οι θρύλοι,δυσειδαιμονίες,ήθη και έθιμα με μία μικρή δόση μεταφυσικού και πολλά και διάφορα πορτρέτα και ευχάριστες οσμές. Μία ηρωίδα που περιφρονεί την συμβατική ηθική και με την μύησή της σε προστάτη οικογένειας απομακρύνεται από την κοινότητα και την συμβίωση μαζί τους αλλά συγχρόνως καλλιεργείται και ο ερωτισμός μέσω του φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα αισθησιακά αρώματα που εισχωρούν ακόμη και στις πιο κρυφές γωνίες της ψυχής.Μία πορεία λοιπόν προς την πλήρη απελευθέρωση που αργεί,αφήνοντας πίσω τι?Άλλη μία φορά η κυρία Φώτου δεν μας απογοήτευσε με τα γραπτά της.

Στο μυθιστόρημα της Γιώτας Φώτου διαδραματίζεται με ρεαλισμό μία ιστορία σ' ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας στα δύσκολα χρόνια 1908-1958, μέσα από τα οποία έρχονται στο φως κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις, ο αγώνας για επιβίωση και η μετανάστευση.

Χωρίς περιττά λόγια και με γραφή λιτή, η συγγραφέας ξεδιπλώνει για άλλη μια φορά το συγγραφικό της ταλέντο. Διαβάζεται απνευστί από την αρχή μέχρι το τέλος δίνοντας μία γλυκόπικρη λύτρωση στον επίλογο για την ηρωίδα που αφηγείται.

"Κάτω από τον ίσκιο της αιωνόβιας καρυδιάς", είναι χτισμένο το σπίτι της μίας οικογένειας που πρωταγωνιστεί, με αφηγητή την πεντάχρονη πρωτότοκη κόρη του Θύμιου Λυμπέρη. 21 Ιουνίου 1940, τη νύχτα του θερινού ηλιοστασίου, ημερομηνία ορόσημο για τη μικρή Θάλεια. Αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα γεγονότα που σημάδεψαν την παιδική ψυχή αυτής και της οικογένειάς της γεμίζοντάς την σκιές. Φτώχεια, αγώνας για επιβίωση, λανθασμένες κινήσεις απόγνωσης, οδηγούν σε μονοπάτια με άσχημα επακόλουθα. Σημείο αναφοράς πάντα μία καρυδιά, "Πικρό δέντρο η καρυδιά. Βαρύς ο ίσκιος της. Αν κάποιος χαλαρώσει κάτω από αυτόν, κινδυνεύει να χαθεί". Έτσι χάθηκε και η πεντάχρονη Θάλεια μόλις αντίκρισε το ζεστό βλέμμα, σαν το χρώμα των φύλλων του δέντρου, του δεκάχρονου Δημοσθένη Ταρούση.

Δεν γνώριζε την πίκρα που θα της έδινε αργότερα το κλαδί καρυδιάς που της έδωσε τότε. Στην ζωή τίποτα δεν είναι τυχαίο. Δεν μπορούσαν να ξέρουν τι τους επιφύλασσε το μέλλον για να προφυλαχτούν από τις κακοτοπιές της ζωής και να αλλάξουν πορεία. Συνοδοιπόρος της οικογένειας Λυμπέρη και η οικογένεια του Τόλια Ταρούση. Ενός τεμπέλη και αδιάφορου συζύγου που κατέστρεψε τη ζωή της γυναίκας του, Αγορής, μιας λεβεντογυναίκας και άξιας μάνας με όλη τη σημασία της λέξεως, που την αποκαλούσαν πλέον, Ταρούσαινα...Η συγγραφέας, με τη βοήθεια της Θάλειας, μας αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο τη ζωή τους.

Δύσκολα χρόνια, πέτρινα, με τη σκληρότητα που συνοδεύει τα γεγονότα των πενήντα χρόνων για τις δύο οικογένειες. Θα ξαναβρεθούν οι δύο νέοι, Θάλεια-Δημοσθένης, στο Τορόντο του Καναδά, έχοντας επάνω του ο καθένας βαθιές πληγές που δύσκολα μπορούν να σβήσουν.

Η Γιώτα Φώτου μέσα από το βιβλίο της μας προκαλεί να βιώσουμε συναισθήματα ίδια με των άρτια δομημένων ηρώων της.

Το προτείνω ανεπιφύλακτα!!!

Στης καρυδιάς τον ίσκιο Γιώτα Φώτου Ψυχογιός, 2017

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Γιώτα Φώτου με το νέο της βιβλίο «Στης καρυδιάς τον ίσκιο» μας γυρνά πίσω στον χρόνο, στα δύσκολα χρόνια μεταξύ 1908-1958 που η Ελλάδα στενάζει κάτω από την μπότα διαφόρων κατακτητών που κούρσεψαν το κορμί της. Πόλεμοι, πείνα, κατοχή, εμφύλιος, μετανάστευση, προσφυγιά, ο αγώνας για την επιβίωση, η επαρχία που πλέον δεν έχει ζωή και διώχνει τα παιδιά της. «Έφυγαν οι άνθρωποι ομαδικά, άδειασε η χώρα μέσα σε λίγα χρόνια. Η ίδια η Ελλάδα έδιωξε τα παιδιά της….. και οι προστάτες της αυτοί που έβαλαν αδέλφια να αλληλοσκοτωθούν, την εγκατέλειψαν αφού έκαναν την δουλειά τους…» Κάτω από μια καρυδιά που ο ίσκιος της σκεπάζει τα όνειρα, τις πίκρες, τον πόνο, απελπισία στενάζουν οι ήρωες της. Ένα βιβλίο που δεν θέλεις να το αφήσεις από τα χέρια σου καθώς ο λόγος και οι ανατροπές σε κρατούν καθηλωμένο. Δυο οικογένειες που κουβαλούν στις πλάτες τους μια βαριά κληρονομιά, παλιές αντιλήψεις που πλήγωσαν και χάλασαν ζωές. Έρωτες ανικανοποίητοι που δεν είχαν τύχη, καταστάσεις που δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι συνέβησαν κάποτε. Κι όμως άντεξαν. Έσφιξαν τα δόντια και βγήκαν νικητές. Πόση δύναμη τελικά είχαν εκείνοι οι άνθρωποι μέσα τους για να μπορέσουν να παλέψουν το ανεπανόρθωτο; Πόση δύναμη και υπομονή είχαν εκείνες οι γυναίκες που δέχονταν την περιφρόνηση, την αδιαφορία και τα θέλω του πατέρα-αφέντη; Πόση ψυχική δύναμη μπορεί να είχε μέσα της η μάνα των τριών αγοριών που ο άντρας της έφερε μια άλλη γυναίκα στο σπίτι της, την Κερασώ όπου πέθανε στα χέρια της και της άφησε ακόμη ένα γιο, τον Δημοσθένη για να τον μεγαλώσει σαν παιδί της; Πώς τα μαντζούνια και τα μάγια για να πιάσει το άλλο ζευγάρι γιο έφερε μαζί με την δυστυχία και τον πόνο μιας νέας ζωής που δεν έφταιγε σε τίποτε; Προκαταλήψεις; Αμορφωσιά; Ελπίδα; Η ιστορία επαναλαμβάνεται όσο δεν διδασκόμαστε από τα λάθη μας. Με τόσα που τραβήξαμε ως λαός μυαλό δεν βάλαμε έχει πει η συγγραφέας και συμφωνώ απόλυτα μαζί της. Ακόμη κι όταν «ταξιδεύουμε» στο Τορόντο του Καναδά όπου έφυγαν μετανάστες οι ήρωες της, βλέπουμε και το άλλο, το σκοτεινό πρόσωπο του Έλληνα μετανάστη. Αυτού που μπλέχτηκε στην μαφία, στον τζόγο, στις παρανομίες για να πλουτίσει γρήγορα. Αυτού που βούτηξε στα βαθιά, έχασε τα πάντα και ξανασηκώθηκε. Επειδή ως αναγνώστρια μου αρέσει να βρίσκω εκείνα τα σημεία που δίνουν το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα σε κάθε βιβλίο, αυτό που διδάσκει και ίσως προβληματίσει τον αναγνώστη, τσάκισα τις παρακάτω σελίδες

Σελ.125 «Θα πολεμήσουμε, δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια να βλέπουμε τους κατακτητές να τυραννούν τον λαό. Η ελευθερία θέλει θυσίες. Όσο περισσότερα άτομα βγουν στον αγώνα τόσο καλύτερα θα τα καταφέρουμε»

Σελ. 134 «Τώρα κάποια μάνα περιμένει τον γιο της, κι αυτός… Αυτός είναι τροφή στα όρνια. Και μια άλλη μάνα προσεύχεται για τον δικό της γιο τη στιγμή που εκείνος κρατά στο χέρι του το φονικό όπλο και είναι βουτηγμένος στο αίμα» και «Οι γερμανοί έφυγαν. Εσείς τους διώξατε; Ήρθε η ώρα να φύγουν; Δεν έχει σημασία. Τώρα τι κάνετε; Κρεμάτε κεφάλια Ελλήνων; Ή προκαλείτε τους άλλους να κρεμάσουν τα δικά σας;..»

Ενώ στη σελ.135 «Με βοηθούσαν και τους βοηθούσα, μοιραζόμασταν τον πόνο μας, το ξεροκόμματο πολλές φορές. Και τώρα γίναμε ξαφνικά εχθροί. Επειδή ο Κωνσταντής είναι δεξιός και μείς αριστεροί…»

Σελ. 285 Παλιά οι ντόπιοι αντιμετώπιζαν με μεγάλη προκατάληψη τους Έλληνες. Τους θεωρούσαν όλους εγκληματίες. Βλέπεις στις αρχές του αιώνα όταν έφτασαν από την Ελλάδα εδώ, οι συνθήκες ήταν ακόμη δυσκολότερες και μέσα στην απόγνωση τους έγιναν κλέφτες και κακοποιοί…..»

Ενώ για τον πόλεμο της Κορέας αναφέρει η συγγραφέας μέσα από τον ήρωα της «Πώς το κράτος δεν αντιλαμβανόταν την κούραση του λαού από τους δικούς του πολέμους κι έστελνε τους νέους να υπερασπιστεί χώματα που ούτε είχαν ακουστά πριν»

Καλοτάξιδο το βιβλίο κι ας γίνει προβληματισμός η ανάγνωση του..

Παράξενο δέντρο η καρυδιά. Ο ίσκιος της βαρύς, τα φύλλα της πικρά, μα οι καρποί της νόστιμοι. Παράξενο δέντρο η καρυδιά. Δέντρο ανθεκτικό, με σκληρό κορμό και ρίζες βαθιές.Δέντρο που εγκυμονεί κινδύνους, μιας κι αν χαλαρώσεις για πολλή ώρα κάτω από τον ίσκιο της κινδυνεύεις να χαθείς, λέει ο ελληνικός λαός... Μια καρυδιά λοιπόν, «πρωταγωνιστεί» στο νέο βιβλίο της συγγραφέως Γιώτας Φώτου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον τίτλο «Στης καρυδιάς τον ίσκιο». Μια καρυδιά που απλώνει τα κλαδιά και τις ρίζες της ανεξέλεγκτα. Τα πυκνά κι αδιαπέραστα φύλλα της δημιουργούν ίσκιους και σκιές, που βυθίζουν στο «σκοτάδι» το σπίτι της οικογένειας του Θύμιου Λυμπέρη και διαδραματίζουν ρόλο καθοριστικό στην πορεία του κάθε μέλους της...Μια καρυδιά με παρουσία συμβολική καθ’ όλη την πορεία του βιβλίου, το οποίο τοποθετείται στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα και την χρονική περίοδο 1908-1958. Τα ιστορικά γεγονότα του διαστήματος εκείνου -από τους Βαλκανικούς Πολέμους, την μικρασιάτικη καταστροφή, τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, αλλά και λίγο ύστερα στην εποχή των μεταναστευτικών κυμάτων για Αμερική και Καναδά- επιλέγει να χρησιμοποιήσει ως καμβά η συγγραφέας Γιώτα Φώτου για να κεντήσει επάνω του, την ιστορία του νέου της μυθιστορήματος. Μέσα από το οποίο μας αφηγείται την πορεία, στα δυσβάσταχτα εκείνα χρόνια, δυο οικογενειών, κατοίκων ενός ορεινού χωριού του νομού Ευρυτανίας. Της οικογένειας του Θύμιου Λυμπέρη κι αυτή του Τόλια Ταρούση.Η κυρία Φώτου συνδυάζοντας τον σφιχτοδεμένο, ουσιώδη κι απόλυτα περιγραφικό τρόπο γραφής της, με τη συγγραφική δεινότητα που την χαρακτηρίζει συνθέτει μία γοητευτική μυθιστορηματική ιστορία. Μία ιστορία όμως, άκρως αληθοφανή για την εποχή στην οποία αναφέρεται. Μία ιστορία που αναδίδει ένα ιδιαίτερο άρωμα, άρωμα που ξυπνά έντονα συναισθήματα και μνήμες. Ένα άρωμα που διέπεται από νοσταλγία, πίκρα, θλίψη και πόνο. Άρωμα που περιέχει στοιχεία θανάτου, που ζέχνουν, τα οποία ωστόσο καλύπτονται έστω και πρόσκαιρα από την ευωδιαστή μυρωδιά της αισιοδοξίας και της ελπίδας!Μία ιστορία, λοιπόν, μέσα από την οποία η συγγραφέας αναβιώνει μία καθημερινότητα δυσβάσταχτη. Καθημερινότητα ποτισμένη με τη στυφάδα των προβλημάτων και των σκληρών συνθηκών διαβίωσης της εποχής, και ιδιαίτερα των κατοίκων αρκετά ορεινών περιοχών. Περιοχών ξεχασμένων όχι μόνο από το κράτος και τους ανθρώπους, αλλά πολλές φορές και από τον ίδιο το Θεό... Μία καθημερινότητα, στην οποία πρωταγωνιστούν άνθρωποι βιοπαλαιστές. Άνθρωποι δικοί μας, που τους συναντάμε συχνά στα πρόσωπα των παππούδων και των γιαγιάδων μας. Άνθρωποι ταπεινοί, που έζησαν την πείνα και τη φτώχεια, που τους ροκάνιζε καθημερινά τη ψυχή το άγχος για το αν η μέρα που ξημερώνει θα τους βρει στα πόδια τους, γερούς να εργαστούν και να προσφέρουν έστω και τα ελάχιστα αυτά που -με πολύ σκληρό κόπο και ιδρώτα- κερδίζουν, στην οικογένεια τους. Άνθρωποι που κοιτούσαν πάντα χαμηλά και τα όνειρα τους περιορίζονταν σε ένα καλό για τα παιδιά τους προξενιό. Άνθρωποι, όπως ο Θύμιος, η Άννα, η Βαγγελιώ, η Αγορή, η Θάλεια, ο Θανασός και πόσοι άλλοι με την ίδια μοίρα, που έζησαν εκείνα τα πέτρινα χρόνια, διάσπαρτοι απ’ άκρη σ’ άκρης της Ελλάδας.Η συγγραφέας συγκεκριμένα για να μας κοινωνήσει στιγμές από τη ζωή των δύο οικογενειών κάνει χρήση δύο αφηγηματικών φωνών. Αρχικά, χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπου ο αναγνώστης συναντά την Θάλεια -κόρη του Θύμιου και της Άννας-, για να αναφερθεί στην καθημερινότητα της οικογένειας Λυμπέρη. Παράλληλα όμως, χρησιμοποιεί και τριτοπρόσωπη αφήγηση, όχι μόνο για να μας συστήνει την οικογένεια του Τόλια Ταρούση, αλλά και να μας παρουσιάσει τη δική της δύσκολη κι αβέβαιη καθημερινότητα, εστιάζοντας κυρίως στον μικρό γιο της οικογένειας τον Δημοσθένη.Ο αναγνώστης δένεται συναισθηματικά με την Θάλεια. Συμμερίζεται τον φόβο της για τις σκιές που έχουν πλημμυρίσει το σπίτι της και καθορίζουν την κακή μοίρα της οικογένειας της. Συμπονεί την Άννα για την ευθραυστότητα της ψυχής της. Χαμογελά με την Αγαθούλα –την μικρότερη αδερφή της Θάλειας- που παρά τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει η οικογένεια της, δε ξεχνά ποτέ να ονειρευτεί και να κάνει σκέψεις ελπιδοφόρες! Θαυμάζει την Αγορή, την γυναίκα του Τόλια Ταρούση για την παλικαρίσια συμπεριφορά της, κόντρα σ’ όλα εκείνα τα εμπόδια που ορθώνονται στο δρόμο της και δυσχεραίνουν την ανατροφή των παιδιών της. Θυμώνει με τον Τόλια κι αργότερα με τον γιο του, τον Δημοσθένη, και τις πράξεις τους, που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις ζωές «αθώων» ανθρώπων!Προσωπικά, λοιπόν, το νέο μυθιστόρημα της κυρίας Φώτου μπορώ να πω ότι με καθήλωσε, με μάγεψε με την απλότητα του, καθώς και τις συγγραφικές ποιότητες που το διακρίνουν! Ειδικότερα, κάποια από τα στοιχεία που ξεχώρισα είναι: Πρώτα από όλα, το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος, το οποίο δεν είναι άλλο από την μετανάστευση. Ένα θέμα πραγματικά επίκαιρο, το οποίο παρουσιάζεται με σεβασμό, έμμετρα και χωρίς μελοδραματισμούς. Η συγγραφέας με την λιτότητα του λόγου της και τα συναισθήματα να καλλιεργούνται μέσω των ίδιων των γεγονότων, αναφέρεται στο πρόβλημα της μετανάστευσης, κάνοντας μία εύλογη προσπάθεια αναζήτησης των βαθύτερων ριζών του προβλήματος αυτού, μέσα από την παρακολούθηση της πορείας της ελληνικής ιστορίας εκείνων των χρόνων! Η χρήση κάποιων μεταφυσικών επίσης στοιχείων, στοιχείων με συμβολικό κατά κύριο λόγο χαρακτήρα, είναι ένα από τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του βιβλίου. Στοιχεία, όπως οι σκιές που διακρίνει η Θάλεια. Σκιές που όντως θα μπορούσαν να συμβολίζουν το κακό και τις παγίδες που στήνει αυτό στους ανθρώπους για να λαθέψουν και να πληγωθούν. Μα, κάλλιστα θα μπορούσαν να αποτελούν και τους εξωτερικευμένους φόβους της πρωταγωνίστριας. Φόβοι που την κρατούν δέσμια τους, καθρεφτίζουν την ανασφαλή πλευρά του χαρακτήρα της και λειτουργούν ως «ανθυποβολή» καθορίζοντας την εξέλιξη που ΄χει στο χρόνο η ζωή της!Ακόμη, ένα στοιχείο που νομίζω πως καθιστά αυτό το μυθιστόρημα ξεχωριστό είναι το λαογραφικό στοιχείο, που αναδύεται από κάθε του σελίδα. Η γενναιόδωρη αυτή αναφορά της συγγραφέως σε ήθη και έθιμα ξεχασμένα της εποχής εκείνης, σε δεισιδαιμονίες, θρύλους και παραδόσεις, σε μικρές καθημερινές συνήθειες των ανθρώπων τότε. Χαρακτηριστικό πραγματικά θαυμαστό, διότι μέσω αυτού «παραμένουν στη ζωή» στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού μας, τα οποία έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο χρόνο! Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, η κυρία Φώτου έγραψε ένα αμιγώς κοινωνικό μυθιστόρημα, μέσα απ’ τις σελίδες του οποίου θα ταξιδέψεις όμορφα σε μια εποχή σκληρή, θα προβληματιστείς για κοινωνικά ζητήματα όπως η μετανάστευση και τα βαθύτερα αίτια αυτής, θα συγκινηθείς, μα πάνω από όλα θα διδαχτείς πως αξίζει να δώσεις μάχη με κάθε δυσκολία, όσο κι αν ο ουρανός της ζωής σου γεμίζει ασφυκτικά με σύννεφα μαύρα, γιατί έστω και μια αχτίδα αισιοδοξίας είναι αρκετή για να θεμελιώσεις απάνω της τα όνειρα σου!Και μη ξεχνάς φίλε αναγνώστη, πως υπήρξαν κάποτε άνθρωποι, που η ζωή τους φέρθηκε με τρόπο δυσάρεστο, μα εκείνοι προσπάθησαν σκληρά να τη ζήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα… Καλή ανάγνωση!