Ένα βιβλίο που έχει ως επίκεντρο την Σμαρώ, μια έξυπνη γυναίκα από καλή οικογένεια της Πόλης, που παρά το νεαρό της ηλικίας της είναι δυναμική με υψηλούς στόχους, με αγάπη για τα βιβλία και γοητευμένη από τον καθηγητή της Κωνσταντίνο. Μεταξύ τους ανθίζει ένας έρωτας που μετά από τα γεγονότα του 1955 και ένα ατύχημα του Κωνσταντίνου, ο έρωτας τους ανατρέπεται, η Σμαρώ αποφασίζει να παντρευτεί κάποιον άλλο, ενώ μετά από χρόνια κάποια γεγονότα την οδηγούν στην εξαφάνιση.Το μοναχοπαίδι της ο Μηνάς ακόμα και μετά από σαράντα τέσσερα χρόνια αναζητά τα ίχνη της, ανάμεσα σε Ελλάδα και Παρίσι μαζί με την καλή του φίλη Αρλέτ, προσπαθώντας να βρει την άκρη του νήματος και να μάθει αν ζει ακόμη η μητέρα του και τους λόγους που εξαφανίστηκε. Ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα γεμάτο περιγραφές της Πόλης και του Παρισιού, του τότε και του τώρα, πλημυρισμένο από πολίτικα αρώματα και μυρωδιές που μας γεννάει έντονα συναισθήματα και ανυπομονησία για το τι θα συμβεί στο τέλος. Όσο το βιβλίο πλησίαζε προς το τέλος η αγωνία μου κορυφώθηκε και περίμενα με αγωνία να δω που τους οδήγησε η αναζήτηση και αν το τέλος ήταν αίσιο για την ψυχή του Μηνά που λαχταρούσε τόσα χρόνια να μάθει γιατί εξαφανίστηκε η μητέρα του. Άραγε το τέλος που επιφυλάσσει η συγγραφέας για τους ήρωες της είναι λυτρωτικό; Ή η αρχή για ένα νέο ταξίδι;

Η Σμαρώ με μάγεψε, με τύλιξε στις σελίδες της σαν να ήταν οι λέξεις τα σχοινιά που με κρατούσαν δέσμια στην πλοκή της. Με ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Πόλη, με έλουσε με την ομορφιά των τοπίων της, με τις γλυκιές και τις πιπεράτες της μυρωδιές, με τα χρώματα των συναισθημάτων που ανάβλυζαν σε κάθε κεφάλαιο. Κι εγώ εκεί, χαμένη και παρασυρμένη στις σελίδες της που μου ξεδίπλωσαν μια ιστορία απόλυτης αγάπης. Της αγάπης που ρέει ασταμάτητα χωρίς να τη συγκρατεί τίποτα. Η αγάπη της καλοσύνης, της τρυφερότητας, της λύτρωσης, της φιλίας, της οικογένειας, της αισιοδοξίας, της ελευθερίας.

Και ενός έρωτα, ενός απόλυτου έρωτα που μεταφράζεται με την έννοια της αδελφής ψυχής. Που όμως έμελε να μείνει όχι ανομολόγητος αλλά ανεκπλήρωτος ίσως μέσα από τις λάθος επιλογές και τον φόβο που θα φέρει το άγνωστο.

Η Σμαρώ και ο Κωνσταντίνος στην Πόλη του ’53. Η δεκαεφτάχρονη Σμαρώ, η οποία είναι λάτρης της τέχνης και της λογοτεχνίας βρίσκει στο πρόσωπο του Κωνσταντίνου τον άνθρωπο που θα τη διδάξει όχι μόνο τα γράμματα και τις τέχνες αλλά και τον έρωτα. Ο Κωνσταντίνος, ελεύθερο πνεύμα, μαγεύεται από την ανέμελη αύρα που αποπνέει η Σμαρώ και στα μάτια του πλέον είναι η μία και μοναδική γυναίκα, η γυναίκα της ζωής του.

Η σίγουρη αγκαλιά της οικογένειας είναι το απάγκιο της νεαρής Σμαρώς και παρόλο που ο έρωτας της για τον Κωνσταντίνο την απελευθερώνει από τις όποιες συστολές φαίνεται να έχει τόσο την τρομάζει η ελεύθερη φύση του και ο μυστηριώδης τρόπος ζωής του, που μοιράζεται ανάμεσα στο Παρίσι και στην Πόλη. Η αίσθηση του έρωτα είναι πρωτόγνωρη σε εκείνη, της προκαλεί ποικίλα συναισθήματα και μοιάζει να κρέμεται ανάμεσα στον άντρα που αγαπά και την οικογένεια της. Ο Κωνσταντίνος παλεύει να τιθασεύσει αυτά τα συναισθήματα και να τη μάθει να τα διαχειρίζεται αλλά τελικά η πάλη γίνεται με τον ίδιο του τον εαυτό που αδυνατεί να κατανοήσει τι είναι αυτό που τον έδεσε με τη νεαρή κοπέλα. Όταν εκείνη αρνείται να εγκαταλείψει την οικογένεια της για να τον ακολουθήσει στο Παρίσι ως σύζυγος του εκείνος της θέτει τελεσίγραφο με καταληκτική ημερομηνία συνάντησης τους στην πόλη του φωτός. Τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν όμως τον Σεπτέμβριο του ’55 θα τους βρουν και τους δυο απροετοίμαστους….

Από την άλλη μεριά ο πάντα καλοσυνάτος Μηνάς, ο γιος της Σμαρώς, 44 χρόνια μετά παλεύει με το «φάντασμα» της μητέρας του αναζητώντας τα ίχνη της ανάμεσα σε Ελλάδα και Παρίσι. Παγιδευμένος στο γάμο του με την Όλγα, μια αλλαζονική γυναίκα από τη φύση της, αισθάνεται να πνίγεται. Η μοναδική του λύτρωση η κόρη του και η γαλλίδα φίλη του Αρλέτ που δεν παραιτούνται και τον βοηθούν να δει τη ζωή με άλλο μάτι. Ο ίδιος ξεκινάει μια εσωτερική αναζήτηση που θα τον κάνει να πραγματοποιήσει το επόμενο βήμα και να σπάσει τα δεσμά που τον κρατούν φυλακισμένο και εγκλωβισμένο. Ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία πλέον αφήνει τον εαυτό του ελεύθερο να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Να βρει την άκρη του νήματος που θα βάλει τέλος στην αναζήτηση του.

Η Δέσποινα Χατζή δημιούργησε ένα μυθιστόρημα με φόντο την ομορφιά της Πόλης και τη διανόηση του Παρισιού με κοσμοπολίτικη περιγραφή και η γραφή της γεννά χειμαρρώδη συναισθήματα και ανυπομονησία στους αναγνώστες. Η εναλλαγή των εποχών από κεφάλαιο σε κεφάλαιο καταφέρνει να ανεβάσει στα ύψη την αγωνία τους και να τους καθηλώσει μέχρι την τελευταία σελίδα.

Γιατί όταν κλείνεις ένα βιβλίο με τα μάτια θολά από τα δάκρυα, την ψυχή σου γεμάτη συγκίνηση και τους στίχους από αγαπημένο σου τραγούδι, τότε ξέρεις ότι διάβασες ένα πολύ καλό βιβλίο….

Κωνσταντινούπολη και Παρίσι, τα δύο ακραία τοπόσημα της ευρωπαϊκής χερσονήσου. Σε αυτούς τους δύο πόλους θα κινηθεί η σκιά της Σμαρώς, μιας συνεσταλμένης Ζαππίδας, που θα γνωρίσει τον έρωτα στα μάτια του καθηγητή Κωνσταντίνου και θα ζήσει πρωτόγνωρα συναισθήματα, ικανά να της αλλάξουν τον εσωτερικό κόσμο, μιας και τον εξωτερικό έχουν αναλάβει να ανατρέψουν τα ιστορικά γεγονότα που ζουν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1950. Σαράντα χρόνια αργότερα, ο γιος της Σμαρώς, Μηνάς, με έναν αποτυχημένο γάμο στο ενεργητικό του και μια εύθραστη σχέση με την κόρη του, Σμαρώ, προσπαθεί να βρει τα ίχνη της μητέρας του που εξαφανίστηκε όταν προέβη σε μια αδιανόητη κίνηση. Τι οδήγησε τη Σμαρώ να χαθεί από προσώπου γης; Τι λαθη έκανε που δεν μπορούσε να σηκώσει το φορτίο των συνεπειών;

Η κυρία Δέσποινα Χατζή επιστρέφει με ένα κείμενο βαθύτερο και πιο ουσιαστικό από το προηγούμενό της. Έγραψε ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, γεμάτο πολλές και διαφορετικές πλοκές που συγκλίνουν όλες στην αφήγηση της ζωής της Σμαρώς, όμως χωρίς να καταφεύγει σε τετριμμένα στερεότυπα. Ένιωσα λες και η συγγραφέας πειραματιζόταν με τον εαυτό της και το κείμενό της, μιας και ποτέ δεν έφτανε τη γραφή της σε δεδομένες λύσεις, ούτε αναμασούσε πράγματα και καταστάσεις που έχουν γράψει άλλοι πιο πριν. Διαβάζοντας την περίληψη, περίμενα μια γυναίκα που είναι ανάμεσα σε δύο άντρες, στις αποφάσεις της οποίας προέχει η λογική και όχι το συναίσθημα, άντε να κάνει κι ένα παιδί και να συνεχίσει να τύπτεται από τις τύψεις που θα την οδηγήσουν να το σκάσει σε μια κοσμοπολίτικη ζωή, αφήνοντας πίσω της αποκαΐδια. Α, ας χτίσουμε και τα Σεπτεμβριανά του 1955 για να έχουμε αληθοφάνεια. Προς τιμήν της η κυρία Χατζή γύρισε την πλάτη σε όλα αυτά.

Η Σμαρώ είναι μια σεμνή κοπέλα, πιστή στην οικογένειά της και τα ιδεώδη τους. Γνωρίζει κι ερωτεύεται τον Κωνσταντίνο, οπότε οι επαφές τους και τα συναισθήματά τους ντύνονται με την απαραίτητη χρυσόσκονη όμως τα αίτια που τους κρατούν μακριά είναι πιο σοβαρά: ο Κωνσταντίνος κινείται στους κύκλους του κομμουνισμού στη Μασσαλία κι έχει ως στόχο να μαζέψει αποδείξεις για να ξεσκεπάζει όσους φιλοχιτλερικούς κρύβονται ακόμη στη Γαλλία. Τα πρόσωπα που συναναστρέφεται και οι ανατροπές που έρχονται απρόσμενα στη ζωή του αφήνουν τη μορφή του να αργοσβήσει στη θύμηση της Σμαρώς. Έχουμε δηλαδή εντελώς αληθοφανή περιστατικά, ιστορικώς τεκμηριωμένα, και βαθιά γνώση της ανθρώπινης ψυχολογίας. Οι δύο άνθρωποι, παρά την αμοιβαία αγάπη που εξακολουθεί να τους ενώνει, ανίσχυροι μπροστά στη μοίρα, αφήνονται να παρασυρθούν από τη δίνη των πράξεών τους.

Αυτή η ερωτική ιστορία περιστοιχίζεται από τους φίλους του Κωνσταντίνου στη Γαλλία και από την οικογένεια και την καθημερινότητα της Σμαρώς στην Κωνσταντινούπολη. Δίνονται πολλά φαιδρά και δραματικά περιστατικά από την άνετη ζωή της Σμαρώς, που σπουδάζει σε σημαντικό σχολείο, που περνά τα καλοκαίρια της στα Πριγκηπόννησα, που ενδιαφέρεται για τις φυσικές ομορφιές της πόλης της και για τη μόρφωσή της. Κι όλα αυτά ανατρέπονται με τα Σεπτεμβριανά του 1955. Οι γονείς της έζησαν τις δυσκολίες των Ελλήνων της Πόλης, τη στρατολόγηση του 1941 και το βαρλίκ του 1942 και το αποκορύφωμα του αφελληνισμού της Πόλης κατέστρεψε ολοκληρωτικά τα σχέδιά τους. Και πάλι εδώ αποφεύγεται η παγίδα: τα Σεπτεμβριανά δεν είναι ένα πρόσχημα για να αναμετρηθεί ο έρωτας με τη μοίρα αλλά η αφήγηση των καταστροφών που οδήγησαν τη ζωή της Σμαρώς σε άλλο επίπεδο, μη αναμενόμενο και χειρότερο. Πώς αντέδρασε στην εξαφάνιση του Κωνσταντίνoυ; Τι έκανε στη συνέχεια της ζωής της και γιατί χάθηκε;

Πολλές φορές σε μυθιστορήματα που ασχολούνται με το χτες και το σήμερα σε μια διττή αφήγηση, κάποιο κομμάτι θα είναι πιο αδύναμο. Με μεγάλη μου χαρά ανακάλυψα πως στη «Σμαρώ» το χτες και το σήμερα είναι δύο σχεδόν αυτοφυείς οντότητες, καλά στερεωμένες, που έχουν και οι δύο να πουν κάτι στον αναγνώστη. Ο Μηνάς λοιπόν είναι παντρεμένος με την Όλγα και προσπαθεί να βρει τον εαυτό του μέσα σε αυτόν τον γάμο, τη στιγμή που η έφηβη κόρη τους ανατρέπει όλα τους τα σχέδια κι ετοιμάζεται για σπουδές στο Παρίσι. Ο Μηνάς έχει μια πολύ καλή φίλη, την Αρλέτ, στην οποία εμπιστεύεται το παιδί του, αυτό το ταξίδι όμως είναι και η αφορμή να αρχίσει να αναζητά εντονότερα τα ίχνη της μητέρας του. Με άψογο χειρισμό της ιστορίας και με διακριτική εμβάθυνση στα θέλω και τα πιστεύω των ηρώων, η κυρία Χατζή ξεδιπλώνει μια χαίνουσα πληγή που προβληματίζει πολλά ζευγάρια καόμη και σήμερα: γιατί μένουν μαζί; Τι τους κρατά πνιγμένους σε έναν γάμο που δεν έχει άλλο κοινό στοιχείο από ένα παιδί; Πόσο αληθινή ήταν η κραυγή της εγγονής Σμαρώς που είδε τους γονείς της για πρώτη φορά να επικοινωνούν ουσιαστικά όταν κατέληξαν στο διαζύγιο: «Γιατί δε χωρίζατε τόσα χρόνια πριν;». Θα εντοπίσει ο Μηνάς τη μητέρα του; Γιατί ο πατέρας του αρνείται τόσο επίμονα να του πει την αλήθεια; Τι υπάρχει στο σκοτεινό παρελθόν της οικογένειάς του; Θα βρει σαν άντρας ένα νόημα στη ζωή του, έχοντας το θάρρος να πάρει διαζύγιο από την Όλγα; Τελικά, πόσο εύκολο είναι να κάνεις ένα βήμα προς την αυτογνωσία και την προσωπική σου ευτυχία;

Η «Σμαρώ» είναι ένα βιβλίο που εκμεταλλεύεται όλα τα στερότυπα ενός ρομαντικού μυθιστορήματος για να τα προσαρμόσει στη δική της πλοκή, μετατρέποντάς τα σταδιακά σε κάτι ανώτερο από μια απλή ερωτική ιστορία. Στο κείμενο υπάρχουν πολλά συναισθήματα και προβληματισμοί που απασχολούν τον καθημερινό άνθρωπο και ίσως διαβάζοντάς το του δοθούν κάποιες ενδείξεις να επιλύσει τους δικούς του βραχνάδες. Είναι μια ιστορία πολυεπίπεδη, διαφορετική, με σωστό χειρισμό της πλοκής, αρμονική σύζευξη διαφορετικών χαρακτήρων και των ιστοριών που έχουν να αφηγηθούν και σε γενικές γραμμές κρύβει πολλά νοήματα πίσω από τις γραμμές χωρίς να απαιτεί ταυτόχρονα και την αδιάλειπτη προσοχή εκείνου που θα το εμπιστευτεί να τον ταξιδέψει γιατί μόνο μια συγγραφέας σαν την κυρία Χατζή ξέρει να περνάει αυτό που θέλει υποδόρια και σχεδον ασυναίσθητα. Η «Σμαρώ» είναι και ως πλοκή και ως κεντρική ιδέα και ως αφήγηση φρέσκια και διαφορετική από κάθε άλλο μυθιστόρημα που έχω διαβάσει ως τώρα.

Υπέροχη ιστορία με συνεχείς ανατροπές που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη ως το τέλος. Γεμάτο εικόνες από την Πόλη και το Παρίσι σε διαφορετικές εποχές, ένα υπέροχο ταξίδι στον κόσμο της διανόησης και της τέχνης πλημμυρισμένο από τόσα πολλά και διαφορετικά συναισθήματα.

Εξαιρετικός τίτλος και εξώφυλλο που με τράβηξαν σαν μαγνήτης και δικαιώθηκα απόλυτα για την επιλογή μου.

Ένα υπέροχο βιβλίο γεμάτο από χρώμα άρωμα και ζωή,στο Παρίσι της τέχνης,και της διανόησης, μέχρι τη γεμάτη ομορφες μυρωδιές της Κωνσταντινούπολης του Ελληνισμού.Ο Έρωτας της Σμαρως Παπάζογλου και του καθηγητή της Κωσταντίνου Βαιτση που μοιράζεται τη ζωή του ανάμεσα στο Παρίσι και την Πόλη κλονίζεται από τα γεγονότα του 55,και η ζωή τους θα αλλάξει δραματικά.44 χρόνια μετά ο γιατρός Μήνας Βογιατζόγλου ανάζητα τα ίχνη της μητέρας του στο Παρίσι θα καταφέρει να τη βρει έτσι ώστε να βρει τις απαντήσεις που τόσο χρόνια αναζητά? Ένα εξαιρετικό βιβλίο που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία του σελίδα !!!!!!