Το βιβλίο σχολιάζει πρωτότυπα αποσπάσματα από διάφορα διηγήματα του πεζογράφου που αφορούν κοινωνικά αλλά και εκπαιδευτικά θέματα. Προσπαθεί να εξομοιώσει την μακρινή εκείνη πραγματικότητα και τα προβλήματα που απασχολούσαν την κοινωνία με το σήμερα. Επισημαίνει τον τρόπο που ο συγγραφέας στηλιτεύει αλλά και αναδεικνύει παράλληλα κοινωνικά ζητήματα που έχουν μια διαχρονικότητα και ένα άρωμα που δεν εξατμίζεται. Σχολιάζονται οι γυναίκες και η συμπεριφορά τους στην κοινωνία της Σκιάθου, η αθλιότητα της πολιτικής κατάστασης και ο εκμαυλισμός των ηθών, εκλογικά ήθη και έθιμα της εποχής, η κοινωνική διαφθορά και η έξαρση του φανατισμού και των μικροκομματικών διαφορών που διχάζουν την κοινωνία και η έλλειψη πολιτικής συνείδησης. Η δύναμη της περιγραφής και των εικόνων είναι αναμφίβολα και η δύναμη της γραφής του Παπαδιαμάντη, ο τρόπος που τις χειρίζεται και τις αντιλαμβάνεται, μεταδίδοντας σε μας αποτυπώσεις της απτής πραγματικότητας.

Σημαντικό μέρος του βιβλίου αναφέρεται στη φυσιολατρία του συγγραφέα και ειδικά στο δέσιμο του με τη φύση του νησιού. Με το κομμάτι αυτό συμπορεύεται και η προσφορά αυτής της φυσιολατρίας με την εκπαίδευση. Πώς μπορεί να προσφέρει η γραφή του συγγραφέα αισθητική απόλαυση και καταλυτική επίδραση μέσω των εικόνων της φύσης στην ευαίσθητη ψυχή των παιδιών, μέσα από τη λογοτεχνική τους καταγραφή και δημιουργεί αισθητική συγκίνηση, η οποία κατάλληλα επεξεργασμένη μπορεί να οδηγήσει σε θαυμαστά αποτελέσματα και να αποτελέσει δίαυλο παιδευτικής αγωγής. Έτσι, η επαφή του μαθητή με αυτή την πραγματικότητα, προσφέρει ερείσματα και παράλληλα τη διάθεση για μια διεξοδικότερη και πιο εμπεριστατωμένη μελέτη της φύσης. Η ανάγνωση των έργων του Παπαδιαμάντη στο σχολείο προσφέροντας ένα γόνιμο έδαφος για διάλογο και προβληματισμό απέναντι στις καχεκτικές κοινωνικές συμβάσεις και τη νοσηρή πραγματικότητα μια άλλης εποχής, προϋποθέτει μια υπεύθυνη και άγρυπνη αντιμετώπιση από τον εκπαιδευτικό, μια προσέγγιση που θα αγγίξει τις ευαίσθητες χορδές των μαθητών μέσα από μια δυναμική διαδικασία διασταύρωσης ποικίλων εμπειριών.