Τι είναι τελικά η βλακεία;Αυτό καλείται να ανακαλύψει ο αναγνώστης μέσα από τα λόγια του Μούζιλ. Λόγια που αναφέρονται στην περίοδο πριν τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο αλλά που τελικά η ουσία της βλακείας δεν άλλαξε από τον καιρό του Μούζιλ, αλλά αυξήθηκε δραματικά η διασπορά της. Πως έγινε όμως αυτό; Στην εποχή που ζούμε υπάρχουν άπειρα μέσα διασποράς της όπως η τηλεόραση, οι δορυφόροι, το διαδίκτυο, η κινητή τηλεφωνία. Το ανησυχητικό, λοιπόν, δεν είναι ότι εξακολουθούμε να πιστεύουμε σε βλακείες αλλά ότι μπορούμε και να τις επιβάλλουμε. Να ανεβάσουμε, δηλαδή, βλάκες στην εξουσία.

Δεν είμαστε ότι τρώμε πλέον αλλά είμαστε ότι βλέπουμε. Βλέπουμε σκουπίδια. Ψηφίζουμε σκουπίδια.

Είναι λάθος να θεωρήσουμε απλώς τη βλακεία ως τον μειωμένο βαθμό διάνοιας και ότι βλάκας είναι εκείνος που δεν προκόβει στη ζωή του, από τη στιγμή που ολοφάνερα είμαστε τίγκα στους προκομένους βλάκες. Ειλικρινά πόσο δίκιο έχει και πόσο συχνά βλέπουμε προκομένους βλάκες καθημερινά!

Δεν θέλω να δείξω ότι παριστάνω την έξυπνη αλλά ούτε ότι είμαι και βλάκας (όπως ίσως έχω αφήσει, ηθελημένα, να θεωρούν ορισμένοι-κάτι που τελικά είναι λάθος, όπως θα δούμε παρακάτω).

Στην εποχή μας, όπως και πριν 80 χρόνια, η ματαιοδοξία κυριαρχεί στην προσωπικότητα πολλών ανθρώπων. Σίγουρα όμως πηγάζει από διαφορετικούς παράγοντες. Και γιατί ο ματαιόδοξος θεωρείται βλάκας; Σύμφωνα με τον Μούζιλ επειδή ακριβώς δεν έχει την εξυπνάδα να το κρύψει.

Ο Μούζιλ περιγράφει το τι είναι βλακεία μέσα από πολλά παραδείγματα όπως αυτό της εξουσίας, της λογοτεχνίας και της τέχνης αλλά και παρουσιάζοντας την ως ένα συναισθηματικό ελάττωμα. Οι παρατηρήσεις του είναι πολύ εύστοχες και ο αναγνώστης σίγουρα θα ταυτιστεί με πολλές από αυτές. Ακόμα και σε επαγγελματικές συνθήκες θα πάρουν κάποιον για βλάκα επειδή απλά δεν είναι πονηρός και ασυνείδητος. Αυτά το 1937! Και όμως, τίποτα δεν έχει αλλάξει μετά από τόσα χρόνια.

Οι λέξεις βλάκας και βλακεία είναι συνυφασμένες με την ανικανότητα. Πόσες φορές δεν έχουμε πει ή ακούσει από κάποιον τη φράση «Μα καλά πόσο βλάκας είναι;» όταν κάποιος άλλος ή εμείς οι ίδιοι δεν μπορεί να φέρει εις πέρας κάτι που θεωρητικά ίσως να φαντάζει πολύ απλό στα μάτια τα δικά μας ή των άλλων.Και όμως εξακολουθούμε να θεωρούμε βλάκες τους γύρω μας όταν τελικά και εμείς δεν διαφέρουμε περισσότερο από αυτούς.Ειδικά όταν έχουμε άποψη επί παντός επιστητού και σχολιάζουμε άσχημα τον διπλανό μας, τον φίλο μας, τον συνεργάτη μας.

Το να θεωρούμε ανίκανους και άρα βλάκες τους γύρω μας, δεν μας κάνει εξυπνότερους από όσους θεωρούν εμάς τους ίδιους ανίκανους (βλάκες). Είναι βλακώδες, λοιπόν, να παριστάνεις τον έξυπνο. Από την άλλη, δεν είναι και πολύ έξυπνο να δημιουργείς την εντύπωση πως είσαι βλάκας (τι λέγαμε παραπάνω;). Σε αυτόν τον κόσμο το πιο έξυπνο απ’ όλα θα ήταν να γίνεσαι όσο το δυνατόν λιγότερο αντιληπτός!