«Όλοι  οι ιθαγενείς θα ξεσηκωθούμε. Θα βγούμε στους δρόμους. Κι όταν αυτό γίνει δεν θα υπάρχει κυβέρνηση να μας σταματήσει. Όχι άλλο πετρέλαιο στο Οριέντε…»

Τον Γιάννη Φίλη τον πρωτοδιάβασα και τον γνώρισα συγγραφικά με το προηγούμενο βιβλίο του, «Το Αρχιπέλαγος» πάλι από τις εκδόσεις Έναστρον. Στο «Αρχιπέλαγος», ο συγγραφέας ξεδίπλωνε και μιλούσε για τους ανθρώπους που αγωνίζονταν, ερωτεύονται και πεθαίνουν ελπίζοντας ότι θα νικήσουν τις σκοτεινές δυνάμεις της παγκόσμιας πολιτικής και Ιστορίας που δείχνουν πάντα πανίσχυρες μπροστά στη κλιματική αλλαγή. Οι οικολογικές του ανησυχίες πλεγμένες με τον μύθο με οδήγησαν πάλι στο νέο του βιβλίο «Ημέρες στο Οριέντε». Ένα ύμνο στον αγώνα των ιθαγενών του Αμαζόνιου μπορώ να χαρακτηρίσω αυτό το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας Γιάννης Φίλης γράφει για τις περιβαντολλογικές του ανησυχίες και τα πιστεύω του πλέκοντας τα  με το μύθο ώστε να γίνει πιο κατανοητό από το πλατύ αναγνωστικό κοινό. Δεν ξέρω αν ο στόχος του και η σκέψη του οδηγεί εκεί γράφοντας το μα αυτή η εικόνα μου άφησε διαβάζοντας το. Το μυθιστόρημα είναι  βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και αναφέρεται σε  μια ιστορία έρωτα, πολέμου και κρατικής βίας.  Ο πρωταγωνιστής , ένας ακαδημαϊκός, όσο βρισκόταν στην Ελλάδα νόμιζε  ότι η γνώση είναι αυτοσκοπός στον πανεπιστημιακό χώρο. Νόμιζε ότι η έρευνα της αλήθειας είναι το θεμέλιο του Πανεπιστημίου. Ένιωθε, όπως γράφει στο βιβλίο του, ότι ήταν ένας από τους κατοίκους της Πομπηίας που ανύποπτος θα γινόταν απολίθωμα με τη μεγάλη έκρηξη…. Βρέθηκε απότομα κάτω από ξένη στέγη όπου δεν ανήκε.  Απογοητευμένος  λοιπόν από την εμπορευματοποίηση της σύγχρονης παιδείας, παραιτήθηκε  από τη θέση του και ταξίδεψε  στα νησιά Γκαλαπάγκος, όπου συνάντησε τη Χιλιανή βιολόγο Σελέστε. Ήθελε  να ανακαλύψει και να ερευνήσει αυτά που δεν μπορούσε στη χώρα του. Κατέληξαν  στο Οριέντε όπου αναμείχθηκαν  στον αγώνα των ιθαγενών κατά των εταιρειών πετρελαίου που καταστρέφουν το τροπικό δάσος της Αμαζονίας.

Εκεί παρεμβαίνουν ο Έκτωρας, οι Ανέπαφοι, οι Ιντίχενας, και οι απλοί ιθαγενείς του Αμαζονίου γίνονται συμπρωταγωνιστές κρατώντας το ρόλο τους ώστε να πετύχουν τον αγώνα τους. Η Χιλιανή Σελέστε καταγράφει τα έντομα του Αμαζονίου ενώ βλέπει τη καταστροφή που έρχεται. Ίσως  είναι συμβολικός ο ρόλος της. Αυτό θα το καταλάβουν οι αναγνώστες διαβάζοντας το.

 Οι μικρές προτάσεις του μυθιστορήματος δίνουν μια ένταση και αμεσότητα που το κάνουν ολοζώντανο στα μάτια του αναγνώστη. Ακόμη και το πρώτο πρόσωπο που πολλές φορές χρησιμοποιείται δίνει τη δική του αξία στο μυθιστόρημα. Μεγάλες αλήθειες διαχέονται σε όλες τις σελίδες του και το δράμα των ιθαγενών μαζί με τον αγώνα τους που πολλές φορές καταλήγει σε θάνατο μας γίνεται πιο οικείο. Η Χιλιανή Σελέστε μας περνά τη φιλοσοφία της μα και την αγωνία γι αυτά που πρόκειται να γίνουν στον Αμαζόνιο και μας αφυπνίζει για την οικολογική καταστροφή που έρχεται. Περνά τα μηνύματα της σε όλους τους αναγνώστες για τον ορατό κίνδυνο που έρχεται και τολμά να ξεσηκώσει τις  ανθρώπινες ψυχές που βρίσκονται ένα  βήμα πριν τη καταστροφή. Μας προβληματίζει και μας σκουντά συνεχώς να είμαστε πανέτοιμοι γι αυτό που θα αντιμετωπίσουμε. Αν όχι εμείς, τα παιδιά μας περισσότερο θα είναι τα θύματα του γ’ παγκοσμίου πολέμου που θα γίνει για το περιβάλλον. Μας μιλά για τη δύναμη του χρήματος στη παγκόσμια κοινότητα που μπορεί να εξαγοράσει τους πάντες και τα πάντα.  Ακόμη και τα μεγάλα ιδανικά όπως ο αθλητισμός και η πολιτική που από τότε που  έγιναν επαγγέλματα  μετατράπηκαν σε δύναμη. Μέσα από την κινηματογραφική οπτική και ματιές στη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας και του Οριέντε, ο αναγνώστης βυθίζεται στο δράμα του ανθρώπου και της φύσης, στις λαμπρές και τραγικές όψεις του

Η Σελέστε λέει ακόμη στον ακαδημαϊκό ότι «Η μεγαλύτερη τρέλα είναι να θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο πριν την ώρα του.» Μα πόσο μπορεί να περιμένει ένας λαός να ξεσηκωθεί όταν του παίρνουν τη γη; Όταν τον πνίγουν και δεν μπορεί να ανασάνει από τον αέρα που του κλέβουν; Στις φιλοσοφικές κουβέντες που γίνονται μακριά στο Οριέντε του λέει ότι «Οι άνθρωποι ξαναγράφουν την Ιστορία. Το κάνουν τούτη την ώρα .Ξεριζώνουν στρατόπεδα του θανάτου, ξεθεμελιώνουν χωριά, τόπους βασανιστηρίων, ομαδικούς τάφους, σβήνουν πρόσωπα. Καυτηριάζουν τη μνήμη.» Και αναρωτιέται αν  η Ιστορία ξαναγράφει τα πρόσωπα. Ο συγγραφέας μας οδηγεί νοερά στον Αμαζόνιο. Μας τοποθετεί θεατές στο χώρο όπου χτίζουν οικισμούς κατά μήκος του δρόμου εκχερσώνοντας τη ζούγκλα και βαθμιαία αντιλαμβάνονται την ισχύ της τεχνολογίας και του χρήματος. Εκείνο που δεν αντιλαμβάνονται όμως είναι ότι η δύναμη είναι παροδική ενώ η καταστροφή της άγριας ζωής δεν είναι….. Οι ιθαγενείς που πείθονται  ανταλλάζουν  την ελευθερία τους με ένα κινητό τηλέφωνο και μια τηλεόραση, τα ακούσματα της ζούγκλας με τον θόρυβο της πόλης, το δράμα του δάσους με τηλεοπτικές εκπομπές…. Έτσι δεν έγινε και με τους ιεραπόστολους στην Αφρική ή με τους ισχυρούς της γης που εξαφάνισαν τους Ινδιάνους . Κάποιοι πιστεύουν ότι δίνοντας αυτά που ζητούν οι ισχυροί θα έχουν τα καλά του καταναλωτικού πολιτισμού. Έτσι όμως ξεγυμνώνεται η ιστορία τους, η γλώσσα και τα έθιμα τους. Αυτό δεν μπορούν να το συνειδητοποιήσουν.  Δεν γνωρίζουν ότι αυτή η πατρίδα, η ζούγκλα στη προκειμένη περίπτωση, είναι καταραμένη επειδή είναι πλούσια και δεν πρόκειται να τους αφήσουν να σηκώσουν κεφάλι. Το  ξύλο  και το πετρέλαιο θέλουν από αυτούς. «Όλα τα μέρη που έχουν πλούτο στο υπέδαφος είναι καταραμένα». Ο συγγραφέας μας ταξίδεψε μέχρι το Οριέντε. Μα και στη χώρα μας τα ίδια δεν γίνονται; Όσο διάβαζα το βιβλίο μεταφερόμουν στις Σκουριές που η ίδια η εταιρεία, η Ελντοράντο κατέστρεψε το δάσος για να βγάλουν χρυσό. Υποτίθεται ότι εμείς είμαστε πιο μορφωμένοι από τους ιθαγενείς. Κι όμως τους επιτρέψαμε να εισβάλλουν στα σπίτια των αγωνιστών της Χαλκιδικής και να τους φυλακίσουν. Γιατί; Γιατί τους εμπόδισαν για το αυτονόητο.  Γιατί πάντα υπήρχαν  και οι απέναντι που πήραν αντί καθρεφτάκια δουλειά στις εξορύξεις χρυσού. Δεν απέχουμε πολύ… Κι αν δεν είναι ο χρυσός  θα είναι το πετρέλαιο, θα είναι οι ανεμογεννήτριες, θα είναι τα αρχαία μας.  Όλο το υπέδαφος της χώρας μας έχει θησαυρούς. Κι όμως μας έβαλαν να πιστέψουμε ότι δεν είμαστε ικανοί να διαχειριστούμε μόνοι μας την εθνική  περιουσία μας. Οι άνθρωποι που αγωνίζονται για να μην εκμεταλλευτούν οι μεγάλες εταιρείες το υπέδαφος μας αλλά και τον αέρα μας είναι σαν τη Σελέστε, τον ακαδημαϊκό, τους Ανέπαφους.   Το Οριέντε μπορεί να είναι το δικό μας Αιγαίο, η δική μας χώρα. «Τα ονόματα τους ξεκινούν με το συνθετικό Πετρο-. Γνωρίζουν τα πάντα. …….Και οι εταιρείες πετρελαίου θέλουν πάντα το καλό σου….. Η έδρα της είναι κάπου στη Λατινική Αμερική, αλλά στ ‘ αλήθεια δεν έχει πατρίδα. Καμιά μεγάλη εταιρεία δεν έχει πατρίδα…»

Ακόμη μας μιλά  για τη τράπεζα σπόρων. Πώς πρέπει να σώσουμε τους σπόρους για να συνεχίσουμε να ζούμε. Μήπως ο συγγραφέας θέλει να μας χτυπήσει το καμπανάκι για τα μεταλλαγμένα; Για τη Μοσάντο;

«Οι νεκροί θα λέει η κυβέρνηση δεν χρειάζονται το δάσος και το δάσος ανήκει στον λαό που ζει στην ανέχεια και για να βγει από την ανέχεια χρειάζεται το πετρέλαιο και το δάσος σας θα δοθεί σε λίγους βαθύπλουτους για να γίνουν ακόμη βαθύπλουτοι …………κι εσείς θα είστε εκείνοι που τους παρέδωσαν το σπίτι τους για να το καταστρέψουν..»

Μας μιλά ακόμη για το δημοψήφισμα που ήθελαν οι ιθαγενείς να γίνει στο Οριέντε για να μην εισβάλλουν οι ξένοι στο τόπο τους, στον Αμαζόνιο και τους εξαφανίσουν. Μα η κυβέρνηση έβγαλε άκυρες πολλές  υπογραφές ότι δήθεν ήταν πλαστές. Ότι υπέγραψαν  τάχα ανήλικοι, ότι μπήκαν διπλές ή τριπλές υπογραφές. Ισχυρίστηκαν ότι ο κόσμος ήθελε το πετρέλαιο και κάποιοι των κινημάτων τους ξεγέλασαν…

Καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο και εύχομαι οι αναγνώστες να πάρουν τα μηνύματα τους. Το Οριέντε υπάρχει παντού, δυστυχώς  και στη χώρα μας. Ας είναι μια αφορμή να ξαναζεστάνουμε τις μηχανές αφύπνισης.

 Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Εκείνους που θέλουν να μας πείσουν ότι η κόλαση είναι παράδεισος…Η Ανθρωπότητα ποτέ δεν ξέμεινε από ηλίθιους της Ιστορίας» 

«Πρώτα ήρθαν ψάχνοντας χρυσό για το Ελντοράντο……. θα το εξαφανίσουν για το πετρέλαιο»