1963. Ζόλα. Η μαύρη. Το μπλουζ. Ή μήπως ο διάβολος; Τζέικομπ, Νίκολας, Άλεξ, Πίτερ και Μαρκ. Πέντε φίλοι που τους ενώνει ένα σκοτεινό μυστικό. Και τους χωρίζει μια γυναίκα. Η Ζόλα. Υπό τους ρυθμούς της τζαζ και των μπλουζ. Και στις τηλεοράσεις δολοφονείται ο Τζον Κένεντι. Ποιος θα κερδίσει σε αυτό το ιδιότυπο παιχνίδι; Είναι τελικά το βουντού λύση στα προβλήματα της ζωής; Πόση δύναμη έχει η αγάπη όταν προσωποποιείται και εκπροσωπείται από μια γυναίκα σκούρα σαν τον διάβολο;

Ένα εντελώς διαφορετικό μυθιστόρημα, με σφιχτοδεμένη πλοκή, υπέροχη ατμόσφαιρα και εκπληκτικούς χαρακτήρες. Μια ιστορία που κλιμακώνεται με πρωτοφανή ένταση και δε με άφησε να πάρω ανάσα. Σύντομα, ασφυκτικά στενά κεφάλαια, καταιγιστική δράση, διαρκείς εκπλήξεις, κορυφώσεις και αλλαγές που με άφησαν με ανοιχτό το στόμα. Αγάπησα κι εγώ με τη σειρά μου τη Ζολί, τη μαύρη θεά του έρωτα και του τραγουδιού, κόρη μιας γυναίκας που πέθανε μυστηριωδώς σε ένα πλούσιο αρχοντικό σπίτι. Στο σπίτι του Μαρκ. Και η τύχη τα έφερε να αρχίσει να γνωρίζει σταδιακά και τους φίλους του. Η τύχη; Το βουντού; Ή ένα καλά οργανωμένο σχέδιο εκδίκησης; Και οι συνέπειές του ποιες θα είναι;

Η ιστορία διαδραματίζεται εναλλάξ στη Σκοτία της δεκαετίας του 1940, όπου στέλνονταν οικότροφοι οι πρωταγωνιστές, γόνοι πλούσιων οικογενειών που δεν τους ήθελαν στα πόδια τους οι ανιαροί αλλά πάμπλουτοι γονείς και στη Νέα Ορλεάνη το 1963. Τι συνέβη εκείνο το μοιραίο βράδυ του 1942 και ένωσε για πάντα τις ζωές των αγοριών; Αργότερα, τη χρονιά-σταθμός για την ιστορία της Αμερικής, την πόλη-σταθμός για την ιστορία της «μαύρης» μουσικής, η Ζόλα αγωνίζεται να κυριαρχήσει στη δισκογραφία με την αισθησιακή της φωνή. Κινείται και αναπνέει σε μια πόλη και σε μια εποχή αρνητικά διακείμενη απέναντι στους έγχρωμους, όπου ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έχει ένα όνειρο και ο Κένεντι χάνει για πάντα το δικό του. Το ιστορικό υπόβαθρο είναι από τα πιο διακριτικά πλαίσια που έχω γνωρίσει, χωρίς καθόλου σχεδόν ιστορικές πληροφορίες, απλώς υφίσταται και αποτυπώνεται στις κινήσεις, στις ζωές και στη νοοτροπία των χαρακτήρων. Στην επιφάνεια βγαίνει μόνο όταν δολοφονείται ο Πρόεδρος και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό, μιας και τότε άλλαξε η εποχή.

Δεξιοτεχνικότατο το δέσιμο των χαρακτήρων μεταξύ τους και ο τρόπος που η Ζόλα μπαίνει στις ζωές τους. Ένα αερικό, μια ανάσα, μπαίνει ανάμεσά τους και τους χωρίζει, τους φέρνει αντιμέτωπους με τον πραγματικό τους εαυτό και με τη νύχτα εκείνη του 1942, ίσως ακόμη ακόμη και με τον ίδιο τον σατανά, τον διάβολο που τραγουδάει μπλουζ. Πάλι εδώ μια ιδανική εξισορρόπηση, όπου το βουντού παρουσιάζεται στην ιστορία αλλά όχι ως πρωταγωνιστής, με λεπτομέρειες που ίσως απωθήσουν αν όλα αποδίδονταν σε αυτό (προσωπικά θα με αποθάρρυνε γιατί δεν πιστεύω στις μαγείες). Μου άρεσε πάρα πολύ η εξέλιξη της ιστορίας, οι αντιδράσεις των χαρακτήρων και το τέλος. Απόλυτα λογικοφανή, απόλυτα αληθινά.

Η γραφή της κυρίας Σπαντιδάκη είναι φρέσκια, δροσερή και σκοτεινή ταυτόχρονα. Ωραίο λεξιλόγιο, παραστατικότατες σκηνές, λιτοί και σύντομοι διάλογοι, μικρές παράγραφοι και κεφάλαια, γνώση της ψυχολογίας και του διπόλου δράση-αντίδραση. Αποκαλύπτει ό,τι θέλει όποτε θέλει, χωρίς να μαζεύει σωρηδόν τις εκπλήξεις για το τέλος. Διάλεξε και αναπαρέστησε άψογα μια εποχή και επέλεξε με σύνεση τους πρωταγωνιστές και τον μικρόκοσμό τους.

Τα κεφάλαια έχουν τίτλους γνωστών τραγουδιών της τζαζ, της σόουλ και μπλουζ και μάλιστα χωρίζονται σε side A και side B. Πράγματι, όταν αλλάξεις πλευρά στην κασέτα, τίποτα δε θα είναι το ίδιο και ο διάβολος αρχίζει να γυαλίζει τα πόμολα για να καλωσορίσει τους νέους του φιλοξενούμενους. Etta James, Frank Sinatra, Nat King Cole, Billie Holiday, Judy Garland φτιάχνουν την ιδανική μουσική ατμόσφαιρα αυτού του πρωτότυπου από κάθε άποψη κειμένου. Μάλιστα τα συναισθήματα που μου χάρισε το μυθιστόρημα ήταν τόσο έντονα που αιδαφόρησα για τα πολλά ορθογραφικά λάθη και αφοσιώθηκα στην αξιοπρόσεκτη γραφή της κυρίας Σπαντιδάκη. Μην το χάσετε!

Τι να πω τώρα γι αυτό το βιβλίο; Μάλλον, τι να πρωτοπώ."Ο Διάβολος τραγουδούσε τα μπλούζ" είναι το δεύτερο βιβλίο της Λίλλυς Σπαντιδάκη και έρχεται τρία χρόνια μετά το -επίσης φοβερό- "Χωρίς σκηνή". Θα μπορούσε κάποιος να πει πως λόγω της φιλίας μου με τη συγγραφέα, είμαι επιεικής. Όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Είχα μεγάλες προσδοκίες που ο Διάβολος τις έφτασε. Και τις ξεπέρασε. Ένα ερωτικό θρίλερ με κεντρικό του θέμα την εκδίκηση και τα μπλούζ. Και κάπου εδώ, ήρθε η ώρα να σου συστήσω τη Ζόλα.Η Ζόλα που λες, είναι τραγουδίστρια μπλουζ. Ανερχόμενη, σε μία δύσκολη κοινωνικοπολιτικά εποχή. Τότε που ο κοινωνικός ρατσισμός ήταν πιο έκδηλος από ποτέ, στις αρχές μίας δεκαετίας που η ομιλία του Μάρτιν Λουθερ Κίνγκ αλλά και το περιστατικό με πρωταγωνίστρια τη Ρόζα Πάρκς, έμελλαν να μείνουν -και να αλλάξουν- στην ιστορία. Σε μία εποχή που οι έγχρωμοι δεν είχαν ίσες ευκαιρίες, ούτε καν ίση αντιμετώπιση. Μπορεί να μας χωρίζουν μόλις πενήντα τρία χρόνια από τότε, όμως φαντάζει τόσο μακρινό. Η Ζόλα λοιπόν είναι το αντικείμενο του πόθου μίας παρέας νεαρών που τους ενώνει μία βαθιά φιλία και ένα μυστικό. Η Ζόλα το γνωρίζει και κρατώντας το δικό της μυστικό επτασφράγιστο έχει απώτερο σκοπό την εκδίκηση.Το βιβλίο πλημμυρίζει μελωδίες. Κάνεις βόλτες σε όλα αυτά τα στενά της Νέας Ορλεάνης που το 1963 δεν επιτρεπόταν κανείς λευκός. Δοκιμάζεις φαγητά και βουτάς στα άδυτα της σκοτεινής πλευράς των μπλουζ, εκεί που μία έγχρωμη είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει απλά και μόνο λόγω χρώματος. Φυσικά, δε θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στην έρευνα της συγγραφέως που αποτυπώνει πλήρως την ιδεολογία, την κοινωνική συμπεριφορά και τον πολίτικο απόηχο.Μαρκ, Νίκολας, Πίτερ, Άλεξ και Τζέικομπ. Οι πέντε τους γνωρίστηκαν σε ένα οικοτροφείο στη Σκωτία και η φιλία τους σφραγίστηκε από ένα μυστικό που έπρεπε να κρατήσουν. Μεγάλωσαν, ωρίμασαν, πήραν το δρόμο τους όμως ποτέ δεν γύρισαν την πλάτη ο ένας στον άλλον. Ο ιδιαίτερος Άλεξ, ο γόης Πίτερ, ο εσωστρεφής Μαρκ, ο κυνικός Τζέικομπ και ο απλός Νίκολας είναι πάντα ενωμένοι. Έως τη Ζόλα. Δε θα σου πω άλλα, ήδη νομίζω πως έχω πει πολλά για το βιβλίο.Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται και από ένα αγαπημένο τραγούδι εκείνης της χρονιάς, ενώ τα αρώματα και οι ήχοι της Νέας Ορλεάνης και των μπλουζ είναι παντού. Περιγραφικό όσο πρέπει για να σε μεταφέρει σε έναν άλλο χωροχρόνο, η διήγηση ρέει εύκολα, γρήγορα και χωρίς να σε κουράζει. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, η υπόθεση εκτυλίσσεται σε δύο χρόνους. Στη Νέα Ορλεάνη του 1963 και στη Σκοτία του 1942. Στο δεύτερο μέρος, τα ηνία παίρνει η Ζόλα με τους ενήλικους -πλέον- πρωταγωνιστές και μας χαρίζουν ένα συναρπαστικό ταξίδι. Είναι από αυτά τα βιβλία που δε θες να αφήσεις και γυρίζεις τις σελίδες με αγωνία για να δεις τη συνέχεια. Ε, δεν αντέχω...θα το πω. Στο δεύτερο μέρος, η δράση κορυφώνεται με τις εξελίξεις να γίνονται τόσο γρήγορα και καταιγιστικά που δεν ξέρεις "από που σου έρχεται" γιατί απλά συμβαίνουν διάφορα από εκεί που δεν το περιμένεις. Προφανώς, αν είναι έτσι το δεύτερο μέρος, ξέρεις πως το τέλος δεν πρόκειται να είναι επίπεδο, ούτε αδιάφορο. Όχι. Προφανώς και όχι. Είναι από τις περιπτώσεις που κλείνεις το βιβλίο και μένεις με μία WTF έκφραση. Οκ, δεν είναι ό,τι πιο δημοσιογραφικό μπορούσα να βρω, ήταν το μόνο όμως που αποτύπωνε ακριβώς αυτό που ένιωσα.Ο Διάβολος τραγουδούσε τα μπλουζ είναι εξαιρετικό βιβλίο. Με όλη την βαρύτητα της λέξης. Συνοδεύεται από ένα τέλειο εξώφυλλο με μαύρο και χρυσό και θα σου χαρίσει ένα μοναδικό ταξίδι γεμάτο εκδίκηση, βουντού και μουσική.

Πολύ πρωτότυπο μυθιστόρημα και εντελώς διαφορετικό από αυτά που έχουμε συνηθίσει από Ελληνίδες συγγραφείς. Με εξαιρετική επιλογή τραγουδιού για κάθε κεφάλαιο. Η ιστορία πράγματι με ευχαρίστησε και με συγκίνησε. Ωραία σκιαγράφηση χαρακτήρων και με ενδιαφέρον τέλος.

Δεν ξέρω αν εγώ έφταιγα όσο διάβαζα το βιβλίο, λόγω έλλειψης συγκέντρωσης ίσως, αλλά αρκετές φορές μπέρδευα τους πρωταγωνιστές μεταξύ τους αναγκαζόμενη να επιστρέφω σε προηγούμενα για να καταλάβω ποιος είναι ποιος.

Έχω διαβάσει και το «Χωρίς σκηνή» της κ. Σπαντιδάκη, οπότε δεν ήταν η πρώτη μου επαφή με τον τρόπο γραφής της. Ο οποίος είναι ωραίος. Κοφτός όπου χρειάζεται, με νεύρο (ένταση), σύγχρονος. Σαν να μιλάς με έναν φίλο σου (αρσενικού γένους, χρησιμοποιούν άλλο λεξιλόγιο οι άντρες, λίγο πιο χυδαίο από τον μέσο όρο των γυναικών) που σου διηγείται κάτι, έχει καταφέρει και έχει αποτυπώσει στο χαρτί την ομορφιά του απλού προφορικού λόγου και αυτό μου άρεσε πάρα πολύ. Ακόμη και στα σημεία που δεν είχε διαλόγους η περιγραφή ήταν ζωντανή, σαν ταινία.

Η πλοκή διαδραματίζεται σε δύο ξεχωριστούς τόπους και χρόνους: ένα οικοτροφείο στη Σκωτία τέλος της δεκαετίας του 40 και στη Νέα Ορλεάνη της δεκαετίας το 40 και του 60. Αν και υπάρχουν αρκετοί πρωταγωνιστές, ο χαρακτήρας του καθενός είναι διαφορετικός και δίνεται με τόσο σαφή τρόπο που δεν τους μπέρδεψα καθόλου, καθένας είχε διακριτό ρόλο στην πλοκή (συνήθως όταν η ιστορία περιστρέφεται γύρω από 5 ή έξι άτομα χάνω το μπούσουλα και αναρωτιέμαι «ποιος είναι αυτός είπαμε;». αλλά εδώ δεν συνέβαινε αυτό).

Διαβάζοντας την περίληψη ξεκίνησα προκατειλημμένη εναντίον της Ζόλα στο τέλος όμως την αγάπησα πολύ, όπως και όλους τους άλλους, καθέναν για διαφορετικούς λόγους. Η ιστορία με παρέσυρε, άκουγα ταυτόχρονα και τα τραγούδια με τα οποία έχει «ντυθεί» το κάθε κεφάλαιο και γενικά μπορώ να πω ότι χάρηκα πολύ που διάβασα αυτό το βιβλίο.

Σαν γενικό συμπέρασμα μπορώ να πω ότι χαίρομαι που υπάρχουν νέοι συγγραφείς των οποίων η γραφή είναι διαφορετική και τολμούν και ασχολούνται με τόσο διαφορετικά θέματα: δεν μπορώ να θυμηθώ άλλο βιβλίο στο οποίο η αγάπη να δίνεται με τόσο διεστραμμένο τρόπο και με τέτοια ολέθρια αποτελέσματα. Τα συγχαρητήριά μου στη συγγραφέα.

Όμως θα ήθελα την επόμενη φορά (ίσως στην ανατύπωση του βιβλίου) να είναι λίγο πιο προσεγμένη η επιμέλεια, υπάρχουν κάποια λίγα σημεία στα οποία λόγω συντακτικών λαθών διέκοπτα τη ροή της ανάγνωσης και ξαναδιάβαζα την πρόταση για να βεβαιωθώ ότι κατάλαβα σωστά. Είναι κρίμα γιατί η ιστορία είναι πολύ δυναμική και σε παρασύρει.