Ναι, θα το πρότεινα σε φίλο-η μου
10-09-2021 17:38
Υπέρ Ενδιαφέρον, Ανατρεπτικό, Ευχάριστο, Διασκεδαστικό, Γρήγορο
Κατά
Η Μόλι είναι συμμαθήτρια της Ιωάννας και της κάνει τον βίο αβίωτο με τις κολλητές της φίλες, θεωρώντας την εύκολο θύμα. Ο εκφοβισμός, οι δήθεν πλάκες, η ψυχολογική κακοποίηση καταστρέφουν την αυτοπεποίθηση της Ιωάννας και την οδηγούν στο να καταστρώσει την εκδίκησή της, όσα χρόνια κι αν της πάρει. Ποιο είναι το σχέδιό της, λοιπόν; Πόσο κακό είναι έτοιμη να κάνει στη Μόλι; Πόσο δύσκολη, μονότονη και χωρίς ενδιαφέροντα είναι η ζωή της ώστε να έχει τόσο χρόνο και τέτοια εμμονή για να καταστρώνει αυτό το σχέδιο; Ο αδερφός της και η κολλητή της τι γνωρίζουν και ποια είναι η στάση τους απέναντί της; Αν τα καταφέρει θα βρει τη λύτρωση που αναζητά τόσα χρόνια;
Η Ελένη Δαφνίδη γράφει μια ξεκαρδιστική ιστορία, μέσα από την οποία βλέπουμε από μιαν άλλη οπτική γωνία τον σχολικό και όχι μόνο εκφοβισμό και πόση ζημιά μπορεί να προκαλέσει στην αυτοπεποίθηση και την ψυχολογία του θύματος, ακόμη και χρόνια μετά, βοηθώντας μέσα από το γέλιο να περνάνε και δεύτερες σκέψεις στον αναγνώστη για τη δεινή θέση στην οποία βρίσκονται μοναχικά και αθόρυβα άτομα που τα επιλέγουν κάποιοι αρχικά για πλάκα και μετά εν είδει διασκεδαστικού παιχνιδιού: «Όταν ήμουν μικρή, έπρεπε να είχα κάνει περισσότερες προσπάθειες να ψηλώσω, αλλά βλέπετε, όχι μόνο δεν προσπαθούσα να ψηλώσω αλλά προσπαθούσα να συρρικνωθώ εξαιτίας της. Εκείνα τα πολύτιμα χρόνια της ανάπτυξης προσπαθούσα να συρρικνώνομαι και αν μικραίνω ώστε να μην μπορεί να με βλέπει και να με αφήνει ήσυχη» (σελ. 157). Αυτή είναι η αφορμή και ο κινητήριος μοχλός για την καταβύθιση της Ιωάννας στη μελαγχολία και την υλοποίηση της εκδίκησής της όταν επιτέλους έρχεται το πλήρωμα του χρόνου. Ταυτόχρονα, τονίζεται με το μοναδικό στυλ της συγγραφέως το γεγονός πως τα σχέδια δεν ευοδώνονται πάντα όπως τα καταστρώνουμε αλλά μπορεί να γυρίσουν και εναντίον μας ή να γίνουμε εμμονικά υποχείριά τους μέχρι να πετύχουν όπως το θέλουμε. Ας μην ξεχνάμε και το ρητό του Κομφούκιου: «…όταν κάνεις ένα ταξίδι στην εκδίκηση, τότε πρέπει να έχεις σκάψει δύο τάφους».
Οι δύο γυναίκες είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Η Ιωάννα γεννήθηκε πληθωρική κι όταν μεγάλωσε συγκρότησε μια προσωπικότητα διακριτική, εσωστρεφή, κλειστή, ότι ακριβώς δηλαδή περιμένουν οι «επιδέξιοι» θύτες τάχα μου για να σπάσουν πλάκα. Αγαπάει το διάβασμα και στο λύκειο συναντάει τη Μόλι, που δεν την αφήνει σε χλωρό κλαρί από πειράγματα και επιθέσεις. Όταν πια αρχίζουν την ενήλικη ζωή, η Ιωάννα έχει μια μη επικερδή δουλειά («Πώς να σου ανοιχτούν πόρτες σε μία εποχή που δεν υπήρχαν καν πόρτες;», σελ. 38) ενώ αντίθετα, η αψεγάδιαστη Μόλι έγινε λαμπρή ψυχολόγος με επώνυμους ασθενείς, δικό της ένθετο ψυχολογίας σε περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας, δική της τηλεοπτική εκπομπή κλπ. Η Ιωάννα όμως εξαιτίας της έχασε την εφηβεία της, η Μόλι στοίχειωσε τα καλύτερά της χρόνια κι έτσι η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Μόνο που τα πράγματα δεν εξελίσσονται ακριβώς όπως τα έχει στο μυαλό της η Ιωάννα. Στο πλάι του «θύματος» βρίσκονται η κολλητή της φίλη, Τόνια και ο τέσσερα χρόνια μεγαλύτερός της αδελφός, Διαγόρας, που διανθίζουν την πλοκή με ευφάνταστες ατάκες και αξέχαστα περιστατικά που σταδιακά μπλέκουν αναπόσπαστα με την κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος.
Το βιβλίο ξεκινάει με την Ιωάννα να παρακολουθεί επίμονα «το επίμαχο κτίριο» και να κάνει σχέδια για το πώς θα μπει μέσα για να φέρει σε πέρας την αποστολή της. Η ευκαιρία τής δίνεται χάρη σ’ ένα συνεργείο απεντόμωσης και τότε… επιστρέφουμε στα πρώτα βήματα της Ιωάννας στη ζωή για να τη γνωρίσουμε καλύτερα και να καταλάβουμε ποιο είναι το κεντρικό θέμα του διασκεδαστικού μυθιστορήματος της Ελένης Δαφνίδη. Αυτός ο τρόπος αφήγησης κέντρισε από την αρχή το ενδιαφέρον μου και μόλις άρχισε να ξεδιπλώνεται η πλοκή δεν μπορούσα ν’ αφήσω το βιβλίο από τα χέρια μου. Εξίσου ενδιαφέρουσα βρήκα και την εναλλαγή πρωτοπρόσωπης (Ιωάννα) με τριτοπρόσωπη αφήγηση. Οι εξελίξεις ήταν αναπάντεχες (μερικές μάλιστα, όπως το ραντεβού με τον Χάρη και το επικείμενο σεξ μ’ έναν άνθρωπο φανατικό και γνώστη κάθε εκφάνσεως της επιστήμης που ίσως να έλεγε την κρίσιμη ώρα κάτι σαν: «Τώρα σε παίρνω με ταχύτητα είκοσι ωθήσεων ανά λεπτό…», ήταν άκρως ξεκαρδιστικές) και το σχέδιο εκδίκησης ξεδιπλωνόταν όσο έπρεπε αργά ώστε να αναρωτιέμαι γιατί έκανε αυτό, γιατί προέβη στο άλλο, γιατί διάλεξε εκείνο κλπ. Μόνο που σύντομα τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν τον στραβό δρόμο και η Ιωάννα βρέθηκε να δέχεται απανωτές αλλαγές στη ζωή της και να ανεβοκατεβαίνει στα συναισθηματικά και επαγγελματικά Τάρταρα. Μάλιστα, η συγγραφέας δε διστάζει να παρέμβει στην αφήγηση με πλάγια γραμματοσειρά διαψεύδοντας, επιβραβεύοντας ή λοιδορώντας τα γεγονότα ή αποκαλύπτοντας εκπληξούλες κατά τη συγγραφή του μυθιστορήματος. «Η συγγραφέας υποπτεύεται…», «Θα μπορούσαμε να πούμε…» κ. ά.
Καταπληκτικές ατάκες, ευφάνταστες παρομοιώσεις («…είχε μεταμορφωθεί σε μία ασημαντότητα της οποίας η φήμη διασυρόταν καθημερινά σε όλα τα Μέσα σαν ένα λερωμένο πανάκι που φέρνει στο σπίτι η γάτα…», σελ. 109, ή «Ναι, έτσι αισθανόμουν, σαν νύφη που της κουτσούλησαν τον κότσο», σελ. 169), σουρεαλισμός («Τι του έχει δώσει, Παναγία μου; Κανένα κομμένο νύχι; Ένα κομμάτι από τον λοβό του αυτιού της; Μέρος από το πάγκρεας; Ίσως λίγη κλειτορίδα», σελ. 211), ακόμη και μια σατιρική καταβαράθρωση της ρομαντικής ατμόσφαιρας που απαιτείται κατά τη διάρκεια του σεξ («Η μάχη των γλωσσών συνεχίστηκε ακάθεκτη αλλά και τα χέρια δεν πήγαν πίσω, είχαν εξερευνήσει κάθε σπιθαμή των σωμάτων, σαν είκοσι μικροί Βάσκο ντα Γκάμα της σάρκας, ενώ όταν βρέθηκαν σε υγρούς βυθούς, μετατράπηκαν σε περίεργους Κουστώ, να ένα πανέμορφο κοχύλι της νότιας Αφρικής, ω, ένας μεγάλος ιππόκαμπος του Ειρηνικού», σελ. 247) είναι μερικά από τα θετικά χαρακτηριστικά του κειμένου. Υπάρχουν ακόμη και τρυφερές παρομοιώσεις: «Το καλοκαίρι είχε ντυθεί, είχε βάλει τα καλά του και στεκόταν στην πόρτα περιμένοντας την άνοιξη να επιστρέψει στο σπίτι για να βγει αυτό» (σελ. 423).
Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία συγκροτούν μια ευφάνταστη, ξεκαρδιστική ιστορία με θέμα την εκδίκηση και τις απρόβλεπτες συνέπειές της, τη μοναχικότητα και την απελπισία, τον απρόσμενο έρωτα, το τίμημα για τα λάθη και τις προδοσίες και άλλα διαχρονικά μηνύματα που μου έμειναν ακριβώς λόγω του χιούμορ και των τραγελαφικών καταστάσεων που ζουν οι χαρακτήρες της ιστορίας. Πάντως, διαπίστωσα πως όσο πλησιάζαμε προς το τέλος τόσο γινόταν πιο έντονη η αμηχανία του χειρισμού της πλοκής, με την ιστορία να χαλαρώνει ώσπου να μπουν οι τελικές πινελιές. Παρ’ όλ’ αυτά, η Ελένη Δαφνίδη δεν παύει να με εκπλήσσει που καταπιάνεται με σημαντικά ζητήματα της εποχής μας και όχι μόνο, παρουσιάζοντάς τα με σαρωτικά χιουμοριστικό αλλά όχι αποδομητικά σαρκαστικό τρόπο, δημιουργώντας αληθινούς χαρακτήρες και όχι καρικατούρες, κάνοντάς τους να βιώνουν σουρεαλιστικές και τραγελαφικές καταστάσεις, πάντα όμως με σωστές αλληλεπιδράσεις και όχι αχρείαστες υπερβολές. Την Ιωάννα την αγάπησα παρ’ όλα τα ανθρώπινα λάθη της και τις αδυναμίες της κι ομολογώ πως κι εγώ ίσως κατέστρωνα ένα τέτοιου μεγέθους σχέδιο, έστω κι αν: «Η καλύτερη εκδίκηση είναι αυτή που δεν προετοιμάζεις… Όσο μεγαλύτερο το σχέδιο της εκδίκησης, τόσο θεαματικότερη η αποτυχία του» (σελ. 418).
Ήταν χρήσιμο αυτό το σχόλιο;
Ναι
/
Όχι