Το βιβλίον τούτο απευθύνεται προς τους μελετητάς της Βυζαντινής Ιστορίας, τους σπουδαστάς και το ευρύτερον αναγνωστικόν κοινόν. Στηρίζεται επί της διεθνούς βιβλιογραφίας και προϋποθέτει την άμεσον χρήσιν των πηγών. Απευθυνόμενος προς Έλληνας αναγνώστας, έκρινα αναγκαίον να παράσχω βραχέα δείγματα των μεσαιωνικών κειμένων δια της παραθέσεως καίριων αποσπασμάτων. Κατά τον αυτόν τρόπον προσεπάθησα να αποτυπώσω τον χώρον, εντός του οποίου ανεπτύχθη η κυβερνητική, διοικητική και στρατιωτική ενέργεια του Βυζαντίου.
Ως πάντα τα συστηματικά έργα, το παρόν κωδικοποιεί τα εγνωσμένα. Ουχ ήττον πολλάκις προ του αναγνώστου τίθενται τα απασχολούντα την έρευναν μεγάλα προβλήματα και αι προτεινόμενοι γνώμαι και θεωρίαι. Όπου τούτο ήτο δυνατόν, ο συγγραφεύς έλαβε θέσιν, ενίοτε δε υπεστήριξεν ιδίας απόψεις.
Εν μόνον σημείον επιθυμώ να επισημάνω ενταύθα. Τούτο αναφέρεται εις θεμελιώδη μεθοδικήν αρχήν, ήτις διήκει δι\' όλου του έργου: την ισόρροπον δηλονότι ανάπτυξιν της πολιτικής Ιστορίας και της εσωτερικής Ιστορίας. Εντός των επιβαλλομένων αναλογιών το συμβεβηκός, ως αρχική μονάς της ιστορικής συνθέσεως, κατέλαβε πρωτεύουσαν θέσιν εις την δομήν της ύλης. Περί τούτο εστράφησαν πάντα τα θέματα τα αναφερόμενα εις τους πολιτικούς και διοικητικούς θεσμούς, εις την οικονομίαν και την οικονομικήν πολιτικήν, εις την κοινωνίαν και την κοινωνικήν πολιτικήν, εις την Εκκλησίαν και την εκκλησιαστικήν πολιτικήν, εις τα ρεύματα ιδεών, τας αιρέσεις και τας γενικάς ροπάς της παιδείας.