Μία γλαφυρή περιπλάνηση στα δύσκολα μονοπάτια της άνοιας και των σκόρπιων αναμνήσεων μιας ηλικιωμένης που παλεύει να ενώσει το νήμα για να βρει τη λύση και τη λύτρωση στο ερωτηματικό της απωλείας που τη βασανίζει από μικρή.

Ένα πολύ συγκινητικό βιβλίο "μυστηρίου" που ασχολείται με το θέμα της άννοιας στη γερονιτκή ηλικία. Πραγματικά η συγγραφέας (παρόλο που είναι η πρώτη της συγγραφική προσπάθεια) μ' έκανε να μπω μέσα στην ψυχή της Μοντ, της απίθανης αυτής ηρωίδας, να βαδίσω στα χνάρια της και να νιώσω όλα αυτά τα πολύπλοκα και αντιφατικά πολλές φορές συναισθήματα που μπορεί να νιώθει κάποιος με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Με άγγιξε όπως λίγα βιβλία τον τελευταίο καιρό και κάποια στιγμή θα το ξαναδιαβάσω σίγουρα, παρόλο που δεν συνηθίζω να το κάνω αυτό.

Η 28χρονη συγγραφέας Έμα Χίλι ξεκίνησε τη συγγραφική της καριέρα με ένα ψυχολογικό θρίλερ. Θίγει ένα ευαίσθητο θέμα, την γεροντική άνοια, το Αλτσχάιμερ. Ένα βιβλίο μυστηρίου και συγκίνησης. Η συγγραφέας βάζει την ηρωίδα της, Μοντ, μια ηλικιωμένη μητέρα και γιαγιά με άνοια, μια καταπληκτική μορφή, να δείξει μια διαφορετική εικόνα της ασθένειας από αυτή που ξέρουμε. Αφηγείται (σκεπτόμενη) η ίδια η ηρωίδα αυτά που νιώθει και της συμβαίνουν και δεν μπορεί να εκφράσει με λόγια. Μια δυναμική γυναίκα μέσα από την ασθένεια τής λήθης, άθελά της κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν εξιχνιάζοντας ένα μυστήριο.Η ιστορία προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα στον αναγνώστη, τον προβληματίζει, τον συγκινεί. Τον αναγκάζει να δει με άλλο μάτι τους ασθενείς. Πόσο ευάλωτοι και φοβισμένοι είναι.

"Χάρτινη μνήμη", δεν υπάρχει πιο πετυχημένος τίτλος για αυτή την ασθένεια. Να γράφεις πλέον σε χαρτάκια για να μπορείς να θυμάσαι κάποια βασικά πράγματα. Τις περισσότερες φορές η ηρωίδα δεν θυμόταν πότε είχε γράψει κάποια πληροφορία ή κάποιο γεγονός στο χαρτάκι.

Διαβάστε το και θα αποκτήσετε άλλη άποψη για το τι νιώθουν και τι σκέφτονται αυτοί οι ασθενείς καθώς σας κοιτάζουν με μάτια όλο απορία!!!

Χαρακτηριστικά κομμάτια από το βιβλίο:

"Θα πας πουθενά;" ρωτάει.

"Όχι" λέω. "Δεν νομίζω".

"Τι τις θες τότε τις πέρλες; Τι μου στολίστηκες;"

"Στολίστηκα;" Ακουμπάω την παλάμη μου στην κλείδα μου. Φοράω ένα κολιέ με πέρλες και κάτι στον καρπό μου, και στο στόμα έχω τη γεύση του κραγιόν.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Μεταφέρω την τσαγιέρα στο καθιστικό και την ακουμπάω στο τραπεζάκι του καφέ, κλείνοντας γύρω της τις καλυμμένες από τα μανίκια της ζακέτας παλάμες μου για να ζεσταθώ. Ατμός αναδύεται από το στόμιο και κολλάει στο κάτω μέρος του πιγουνιού μου. Το συναίσθημα είναι μοναδικό και απίστευτα οικείο, παρ'όλα αυτά αδυνατώ να θυμηθώ τη σημασία του. Προσπαθώ να μην μετακινηθώ, με την ελπίδα ότι το νόημα θα φιδίσει μαζί με τον ατμό ως το μυαλό μου".

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

"Τι θα ήθελες; με ρωτάει, έχοντας ήδη σταθεί σε μια ουρά.

"Τσάι".

"Α, γιαγιά, δεν κάνουν καλό τσάι εδώ" λέει. "Τι θα έλεγες για ένα λάτε;"

"Εντάξει, αυτό θα πάρω" λέω και πηγαίνω να καθίσω σε μια μεγάλη πολυθρόνα. Την παρακολουθώ να παραγγέλνει, να πληρώνει και να ξανάρχεται προς το μέρος μου. Άραγε, αν κοιτάξω αλλού, θα ξεχάσω ποια είναι;

Αναρωτιέμαι ποιος θα διαβάσει αυτό το βιβλίο και δε θα συγκλονιστεί. Είναι μια τρομερή εμπειρία η ανάγνωσή του. Η εβδομηντάχρονη Μοντ πάσχει από τα πρώτα στάδια άνοιας, κάτι που δυσκολεύει την επικοινωνία με την κόρη της, Έλεν, ενώ ταυτόχρονα αναστατώνει τον κόσμο γύρω της για να ανακαλύψει γιατί εξαφανίστηκε η φίλη της, Ελίζαμπεθ. Παράλληλα, διάφορα γεγονότα ή εικόνες ξυπνάνε τη μνήμη της Μοντ και μας αφηγείται τις οικογενειακές της περιπέτειες λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, οπότε είχε εξαφανιστεί η αγαπημένη της αδελφή.

Με κλόνισε η εξαιρετική γραφή της νεοεμφανιζόμενηςΈμα Χίλι. Ένιωσα ακριβώς σα να ήμουν η Μοντ, μιας και η αφήγηση είναι πάντα πρωτοπρόσωπη (με ενεστώτα για το παρόν και αόριστο για το παρελθόν). Αισθάνθηκα την αγωνία και την αδυναμία μιας γυναίκας με άνοια, όταν η προσοχή της στρέφεται αλλού και μετά πάλι αλλού και καταλήγει χαμένη στους δρόμους ή με το γκάζι ανοιχτό και χωρίς οι σημειώσεις της να δίνουν τη σωστή απάντηση που χρειάζεται εκείνη τη στιγμή. Μπήκα στη θέση ενός ανθρώπου που θυμάται τα πάντα από τη νεανική του ζωή αλλά δεν μπορεί να εντοπίσει την κάρτα απεριορίστων στην τσάντα του, αναρωτιέται ποια είναι η άγνωστη γυναίκα που του επιτίθεται φραστικά γεμάτη αγωνία και κυρίως τι δουλειά έχουν πέντε φλιτζάνια τσάι στο πρώτο σκαλοπάτι της σκάλας μες στο σαλόνι.

Εξίσου ανάγλυφος είναι και ο χαρακτήρας της Έλεν, μιας κοπέλας που αγαπάει τη μητέρα της αλλά δε βλέπει αυτά τα αισθήματα παρά μόνο για λίγα λεπτά της ημέρας στο πρόσωπο της γυναίκας που τη μεγάλωσε. Ανησυχεί, αγωνιά, βαριέται, δεν έχει την υπομονή να ενδιαφερθεί σωστά για εκείνη. Η Μοντ επαναλαμβάνει πολλές φορές μια ερώτηση, τη ζαλίζει για την Ελίζαμπεθ, η Έλεν σηκώνει τα μάτια ψηλά, απελπίζεται, δεν έχει κουράγιο να ανοίξει συζήτηση μαζί της γιατί σύντομα ξεστρατίζει. Η μόνη που το «απολαμβάνει» είναι η Κέιτι, η έφηβη εγγονή, η οποία είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω μεγαλύτερης υπομονής καταφέρνει να αντιμετωπίσει καλύτερα το ζήτημα. Καταπληκτικές οι απορίες της Μοντ για τα τρυπημένα αυτιά της κοπέλας, για το κινητό τηλέφωνο που ακομπάει στο αυτί της, για το ντύσιμό της κλπ. Μια κλασική γιαγιά που έχει χάσει το τρένο της εξέλιξης και της τεχνολογίας.

Η Μοντ χάνεται, παρενοχλεί τον κόσμο, πηγαίνει συνέχεια στην αστυνομία, ψάχνει, νιώθει ότι την Ελίζαμπεθ την απήγαγαν. Η ζωή της είναι γεμάτη σημειώματα, χαρτάκια, άχρηστα αντικείμενα (κι αν της χρειαστούν;), ανασφάλεια, αγωνία, κάπου κάπου αυτολύπηση, όταν για ελάχιστα δευτερόλεπτα συνειδητοποιεί την κατάστασή της. Και με το παρελθόν που μας αφηγείται, γνωρίζουμε μια αεικίνητη Μοντ, δραστήρια, περίεργη για όλους και για όλα, που ζει μια δύσκολη οικογενειακή κατάσταση, όταν η αδερφή της, Σούκι, παντρεμένη με τον Φρανκ, εξαφανίζεται ένα βράδυ. Αυτό το γεγονός θα σημαδέψει για πάντα την οικογενειακή ευτυχία της Μοντ, η οποία αρχίζει να ψάχνει και να ρωτά ώστε να βρει την αγαπημένη της Φράνκι.

Συγκινητικό, ανθρώπινο, ειλικρινές, άμεσο, πολυδιάστατο, ανατριχιαστικά καλογραμμένο (κι αν, χτύπα ξύλο, πάθω κι εγώ κάτι τέτοιο; Ειλικρινά, παραπετάξτε με!) και με μια (ή μάλλον δύο) αριστουργηματική αστυνομική πλοκή που μου θύμισε αρκετά το εξίσου πρωτότυπο «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα», όπου εκεί τη λύση μιας δολοφονίας αναλαμβάνει ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ. Τη «Χάρτινη μνήμη» τη συνιστώ ανεπιφύλακτα, έστω για να αγκαλιάσετε μετά με αγάπη ένα ηλικιωμένο αγαπημένο σας πρόσωπο που πάσχει από άνοια ή Αλτσχάιμερ και αγωνίζεται να στρίψει μέσα στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του μυαλού του για να προλάβει να σας πει «σ’ αγαπώ» εκείνα τα ελάχιστα δευτερόλεπτα φωτός που του επιτρέπει ο εγκέφαλος!

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

«-Πώς το έπαθες αυτό; τη ρωτάω, παίρνοντας όσο πιο μαλακά μπορώ τον καρπό της στα χέρια μου, νιώθοντας τον σφυγμό της, δυνατό και γρήγορο.

-Δεν έχει σημασία, μου λέει.

-Για μένα έχει. Είσαι κόρη μου. Αν πονάς, αν έχεις πληγωθεί, έχει σημασία για μένα. Σ’ αγαπώ πάρα πολύ.

» Για μια στιγμή, με κοιτάζει καλά καλά και ανησυχώ μήπως δε χρησιμοποίησα τα κατάλληλα λόγια. Μετά, εντελώς ξαφνικά, αισθάνομαι εξναλτημένη. Τα πόδια μου δε με κρατάνε. Νιώθω όπως εκέινα τα παιχνίδια που καταρρέουν όταν τα πατήσεις στο πίσω μέρος: τα ελατήρια στις αρθρώσεις μου έχουν λασκάρει...Είναι εκνευριστικό. Γυρίζω να πω κάτι στη γυναίκα που κάθεται δίπλα μου αλλά δάκρυα τρέχουν στα μάγουλά της.

-Σώπα, σώπα, καλή μου, λέω.

» Ένας λυγμός ξεφεύγει από το λαρύγγι της και πιέζει την ανάστροφη του χεριού της στο στόμα της.

-Πες μου τι συμβαίνει, λέω. Δεν μπορεί να είναι τόσο άσχημο.

» Τη χτυπάω καθησχυαστικά στον ώμο, διερωτώμενη πώς βρέθηκα εδώ (σελ. 287-288)».