Στο μνημειώδες έργο Ιστορία του ελληνικού έθνους, ο «πατέρας» της ελληνικής ιστοριογραφίας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος καταγράφει την ιστορική συνέχεια της ελληνικής φυλής από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, προσπαθώντας παράλληλα να αναιρέσει την κυρίαρχη εντύπωση ότι οι χρόνοι του Βυζαντίου υπήρξαν χρόνοι παρακμής και εκφυλισμού. Θεωρεί τη βυζαντινή περίοδο αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και καθιερώνει στη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών την τριμερή διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε αρχαία, μεσαιωνική και νέα. Ο πέμπτος τόμος του έργου περιλαμβάνει: Νέος ελληνισμός - Επιτολή του Νέου ελληνισμού - Εισαγωγή, Τα από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Φράγκων μέχρι του θανάτου του Λατίνου αυτοκράτορος Ερρίκου, Τα από του θανάτου του Ερρίκου μέχρι της ανακτήσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό Μιχαήλ Παλαιολόγου, Αι εν τω μεταξύ περιπέτειαι των Φράγκων και των Ενετών όσοι κατείχον τας κυρίως ελληνικάς χώρας, Παλαιολόγοι, Η Καταλανική εταιρεία, Οσμανίδαι, Πρόσκαιρος ύφεσις, αλλά φοβερά εξέγερσις των Οσμανιδών, Οι τελευταίοι πρόμαχοι της χριστιανικής Ανατολής. Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως, Νέος ελληνισμός - Φοβεραί δοκιμασίαι του Νέου ελληνισμού. Εσωτερική αυτού διοργάνωσις - Εισαγωγή, Δεκάτευσις του ελληνισμού ένεκα ποικίλων αιτιών, Οργάνωσις του Νέου ελληνισμού. Εκκλησία. Αποδοθείσα αυτή εξουσία. Δεινοπαθήματα, Οργάνωσις του Νέου ελληνισμού. Γραμματικοί. Άρχοντες. Μεγάλοι Διερμηνείς. Ηγεμόνες Βλαχίας και Μολδαυΐας, Οργάνωσις του Νέου ελληνισμού. Κοινότητες, Οργάνωσις του Νέου ελληνισμού. Πεζικαί και ναυτικαί δυνάμεις, Οργάνωσις του Νέου ελληνισμού. Διανοητικός βίος. Δημόσια παίδευσις, Ένοπλοι του Νέου ελληνισμού διαμαρτυρίαι από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι της επαναστάσεως, Νέος ελληνισμός - Η μεγάλη επανάστασις και η πρώτη πολιτική αποκατάστασις του Νέου ελληνισμού - Φιλική εταιρεία. Το εν ταις Ηγεμονίαις κίνημα. Πρώτη πολιτική της Ρωσίας, Έναρξις της εν Ελλάδι επαναστάσεως. Τα πολιτεύματα της επαναστάσεως, Ο χερσαίος αγών κατά τα έτη 1821 και 1822, Ο ναυτικός αγών κατά τα έτη 1821 και 1822, Ο εμφύλιος πόλεμος των ετών 1823 και 1824. Τα κατά τα έτη ταύτα κατά ξηράν και κατά θάλασσαν πολεμικά έργα, Απόβασις του Ιβραΐμη εις την Πελοπόννησον. Η πολιτική των Δυνάμεων. Η διπλωματία της επαναστάσεως, Αι περιπέτειαι των ολεθρίων ετών 1825, 1826 και 1827.