Αναμφιβόλως το Οικουμ. Πατριαρχείον διασώζει, παρά τας περιπετείας των χρόνων, και την μεταμόρφωσιν της λαϊκής αποστολής της Θρησκείας του Χριστού εν τω Ελληνισμώ εις εθνικολαϊκήν (από του ι\' μέχρι του ιθ\' αιώνος), τον γνησιώτερον Οικουμενισμόν ο οποίος υπέρκειται των εποχών και των εθνών και των εθνισμών, εφ\'όσον η Απολυτρωτική Χριστιανική Θρησκεία διά τον άνθρωπον. Η Ελληνική Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, χωρίς ποτέ να παύση να είναι η μήτηρ Εκκλησία των Ελλήνων, κατώρθωσε κατά τον ιθ\' και τον κ\' αιώνα, ήτοι κατά τους αιώνας των εθνικών επαναστάσεων και του εθνικισμού, ο οποίος διατηρεί είπερ ποτέ και άλλοτε την ισχύν του και εις το "Σοσιαλιστικόν" λεγόμενον στρατόπεδον, να παραμείνη γνησίως οικουμενική ήτοι αρχαία Καθολική.
Η άρσις του Βουλγαρικού σχίσματος (1945), συντελεσθείσα μετά τον β\' Παγκόσμιον πόλεμον, καθ\'όν χρόνον το Ελληνικό Έθνος και το Οικουμενικόν Πατριαρχείον έζων ημέρας δοκιμασίας, αποτελεί τρανήν απόδειξιν του ανωτέρω γεγονότος. Ευτυχώς δε το γεγονός τούτο δεν είναι το μόνον το οποίον παρουσιάζει κατά τρόπον πειστικόν την αλήθειαν περί του γεγονότος ότι το Οικουμενικόν Πατριαρχείον διαφυλάσσει τον γνησιώτατον Οικουμενισμόν της Αρχαίας Καθολικής Εκκλησίας, διότι αι οικουμενικαί πρωτοβουλίαι του από του 1920 (πρότασις προς ίδρυσιν της "Κοινωνίας των Εκκλησιών" πραγματοποιηθείσα το 1948) μέχρι των ημερών μας είναι πολλαί.

Όθεν η υποστήριξης του Οικουμενικού Θρόνου αποτελεί καθήκον όχι απλώς ελληνικόν αλλά και οικουμενικόν και παναρθόδοξον, η δε συνεργασία των Ελληνικών Εκκλησιών υπό την ηγεσίαν του Οικουμενικού Θρόνου αποτελεί προσφοράν και προς την Ορθοδοξίαν καθόλου, και δη και Σλαβικήν, ης η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία είναι μήτηρ, δυναμένη, παρά τας δοκιμασίας των χρόνων, να διδάσκη εις τας εθνικάς Εκκλησίας γνησίαν αρχαίαν Καθολικότητα.