Ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. άφησε αναπάντητο το ερώτημα ποια θα ήταν η τύχη της τεράστιας αυτοκρατορίας που δημιούργησε καθώς ο ίδιος δεν είχε νόμιμο κληρονόμο. Η εποχή που ακολούθησε και ονομάστηκε από την ιστορική έρευνα ελληνιστική αποτελεί μια περίοδο πολεμικών αναμετρήσεων ανάμεσα στους διαδόχους, απρόσμενων μεταβολών και περιπετειών, οι οποίες οδηγούν στη διάσπαση της αυτοκρατορίας και διαμορφώνουν το ρευστό ελληνιστικό κόσμο.

Μέσα από τον τρίτο τόμο της σειράς "Ελλήνων Ιστορικά" παρακολουθούμε τπν πορεία των ελληνιστικών κρατών από τη συγκρότηση τους έως την οριστική κατάλυση τους από τη Ρώμη. Τα νέα βασίλεια που προκύπτουν με τους Αντιγονίδες στη Μακεδονία, τους Πτολεμαίους στην Αίγυπτο και τους Σελευκίδες στην περιοχή της Συρίας, της Μεσοποταμίας και του Ιράν διατηρούν πολλά κοινά σημεία, κληρονομιά από την ελληνική τους παράδοση, έχοντας ταυτόχρονα μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία.

Οι νέες ακμάζουσες πόλεις που ιδρύονται στπν Ασία και την Αίγυπτο αποτελούν πεδίο λαμπρό για τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες, τους τυχοδιώκτες που μετοικούν εκεί, συγκεντρώνουν πληθυσμούς πολύμορφους και ετερόκλπτους, που ενδιαφέρονται για τον εξωραϊσμό, την εκλέπτυνση, τον πνευματικό εμπλουτισμό της καθημερινότητας τους δημιουργώντας μια απέραντη πολιτιστική ώσμωση.

Το πανόραμα του ελληνιστικού κόσμου συμπληρώνεται με τα μικρότερα κράτη της Ανατολής, όπου συναντιούνται και γονιμοποιούνται αμφίδρομα οι πολιτισμοί της Ελλάδας, της Περσίας, της Ινδίας και της Κίνας.

(πρόλογος του βιβλίου)

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
- Κλεάνθης Ζουμπουλάκης, "\'Τα μετά Αλέξανδρον\': η διάσπαση της αυτοκρατορίας και η δημιουργία των ελληνιστικών κρατών"
- Ιωάννης Κ. Ξυδόπουλος, "Η διαμόρφωση του βασιλείου της Μακεδονίας και η κυρίως Ελλάδα έως την επέμβαση της Ρώμης"
- Κλεάνθης Ζουμπουλάκης, "Η άνθηση και η εξάπλωση του Ελληνισμού: τα ελληνιστικά βασίλεια στην Αίγυπτο και την Ανατολή"
- Νίκος Γιαννακόπουλος, "Η υποταγή της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας στη Ρώμη"
- Ελένη Φασσά, "Η ελληνιστική οικουμένη: πολιτισμικές όψεις ενός θαυμαστού καινούργιου κόσμου"