Για να κατανοεί ένα κείμενο, ο αναγνώστης οφείλει αφενός να εγκαθιστά σχέσεις μεταξύ των κειμενικών πληροφοριών και αφετέρου να συνδυάζει τις πληροφορίες αυτές με προγενέστερες γνώσεις του (γνώσεις εννοιολογικές, γλωσσικές, εγκυκλοπαιδικές), ώστε να δομεί μια πλήρη και συνεκτική αναπαράσταση των όσων εκτίθενται στο κείμενο. Οφείλει να μη μένει στις ρητές και επιφανειακές πληροφορίες του κειμένου, αλλά να συναγάγει και τους άρρητους δεσμούς μεταξύ των προτάσεων και των μερών του κειμένου, να συλλογίζεται και να παράγει συμπερασμούς. Η στρατηγική του συμπερασμού επιτρέπει στον αναγνώστη να προχωρεί πέρα από την επιφανειακή στη βαθιά κατανόηση, να ερμηνεύει το κείμενο, να ανακαλύπτει και να επιλύει τις αμφισημίες του.
Στο πρώτο μέρος, θεωρητικό, της παρούσας μονογραφίας και στο πλαίσιο της διδασκαλίας και μάθησης της αναγνωστικής κατανόησης, προσεγγίζεται η συμπερασματική διαδικασία, παρουσιάζονται οι διάφοροι τύποι και κατηγορίες συμπερασμών, η διαδικασία δόμησης και η σκοπιμότητά τους και προτείνονται τεχνικές διδασκαλίας και μάθησής τους από το νηπιαγωγείο ως το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Στο δεύτερο μέρος, πρακτικό, προτείνεται ένα εκτενές διδακτικό υλικό αποτελούμενο από φραστικά σύνολα ή σύντομα κείμενα, για τη διδασκαλία και άσκηση των μαθητών στη συμπερασματική διαδικασία. Το υλικό αυτό μπορεί να χρησιμοποιείται από τον/την εκπαιδευτικό για την άσκηση και τη βελτίωση των μαθητών στη δεξιότητα συναγωγής συμπερασμών και γενικώς στην πληρέστερη κατανόηση του γραπτού λόγου.