τοσα πολλα ονοματα και τοποθεσιες που πολλες φορες εχανα τον ηρμο της σκεψης μου.

Μια εκπληκτική τριλογία, τρία χορταστικά αστυνομικά μυθιστορήματα σε ένα. Μη διστάσετε να βυθιστείτε στη μαγεία ενός καλογραμμένου και ταυτόχρονα καλά δομημένου αστυνομιικού μυθιστορήματος που θα σας ταξιδέψει από τη γερμανική αισιοδοξία του 1936 στην αμφιβολία του 1938 και την ήττα του 1947. Δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου! Στα συν του κειμένου η γρήγορη αφήγηση, οι απολύτως απαραίτητοι διάλογοι, οι απίθανες μεταφορές και παρομοιώσεις (βλ. χαρακτηριστικά αποσπάσματα κατωτέρω) και ο αστείρευτος κυνισμός του κεντρικού ήρωα, που πολλές φορές δεν έβρισκε ανταπόδοση από τους συνομιλητές του! Απόλαυσα επίσης στα δύο πρώτα την περιπλάνηση και το περπάτημα στους δρόμους του Βερολίνου, που το έχω ακόμη πρόσφατο στη μνήμη μου από το ταξίδι που έκανα εκεί: Νησί των Μουσείων, Φρίντριχστράσε, Ούντερ ντεν Λίντεν, Πύλη του Βραδεμβούργου.....και όλα τα κτήρια όπως ήταν πριν από την έναρξη του πολέμου!Οι Βιολέτες του ΜάρτηΒιολέτες του Μάρτη ονομάζονται τα θύματα της Επανάστασης του 1848 στη Βιέννη και το Βερολίνο. Στις 13 Μαρτίου στη Βιέννη, οι διαδηλωτές ζητούσαν ελευθερία του τύπου, δημοσιοποίηση του κρατικού προυπολογισμού και αγωνιζόντουσαν για μια σειρά από φιλελεύθερα αιτήματα. Η κυβέρνηση παρέταξε τον στρατό εναντίον των διαδηλωτών. 35 άτομα κτυπήθηκαν από σφαίρες ή ποδοπατήθηκαν από τον κόσμο λόγω του πανικού που επεκράτησε. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος ξέσπασε επανάσταση στην Αυστρία, ο Μέτερνιχ αναγκάστηκε να παραιτηθεί και η νέα κυβέρνηση σταμάτησε τη λογοκρισία, επέτρεψε την ελευθερία στον τύπο και υποσχέθηκε νέο σύνταγμα. Στις 18/19 Μαρτίου στο Βερολίνο, 270 πολίτες έπεσαν ηρωικά στα οδοφράγματα που είχαν σταθεί ενάντια στα στρατεύματα των Πρώσσων, παλεύοντας για δημοκρατικά δικαιώματα, όπως την ελευθερία του τύπου και το δικαίωμα ψήφου. Το 1933 μετά τις εκλογές και την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ υπήρξαν πολλές νέες εγγραφές στο ναζιστικό κόμμα από δημοσίους και κρατικούς υπαλλήλους. Η κίνηση αυτή χαρακτηρίστηκε από τα παλαιότερα μέλη του κόμματος οππορτουνιστική και γι αυτό τους αποκάλεσαν ειρωνικά Βιολέτες του Μάρτη. Η επιρροή των νέων μελών ήταν πολύ μικρή στο κόμμα (https://docs.google.com/document/d/1hmL4xLmysFGgPdZOup5d7_76SPdKEuidwGY_7J4h7-w/edit?pli=1).Ο Μπέρνι Γκούντερ, πρώην αστυνομικός και νυν ιδιωτικός ντετέκτιβ αναλαμβάνει να βρει ένα χαμένο περιδεραίο, υπόθεση που του ανέθεσε ένας μεγιστάνας του χάλυβα, ο Χέρμαν Σιξ, ο οποίος πρόσφατα έχασε και την κόρη του, που δολοφονήθηκε μαζί με τον σύζυγό της. Ο Γκούντερ δεν αφήνει τίποτα άψαχτο κι έτσι σύντομα από κυνηγός γίνεται θήραμα. Με αφορμή αυτήν την υπόθεση, ο συγγραφέας στήνει έναν μικρόκοσμο απατεώνων, λωποδυτών και δολοφόνων από τη μια, ισχυρών αντρών και αδίστακτων Γερμανών αξιωματικών από την άλλη. Παντού διάχυτη η αγωνία για το μέλλον της Γερμανίας και για το πού θα τους οδηγήσει ο νέος τους Φύρερ. Ξεκινούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, χάρη στους οπιίους παρατηρείται μια κάποια ελαστικότητα ως προς το ποια βιβλία θα διατίθενται και ποια μουσική θα ακούγεται. Ο Γκέρινγκ, ο Χίμλερ, ο φον Κανάρης αρχίζουν να συγκροτούν έναν μηχανισμό που θα καταστρέψει τον κόσμο.Πολύ καλό γράψιμο, πολύ καλή ατμόσφαιρα, πολύ καλοί οι χαρακτήρες και η πλοκή παίρνει προς το τέλος μια απίστευτη ανατροπή και τίποτε δεν είναι αυτό που φαίνεται. Εβραίοι, ομοφυλόφιλοι και κομμουνιστές αρχίζουν να εξαφανίζονται σιγά σιγά και να στοιβάζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης (κατά τον ευφημισμό της γερμανικής μηχανής εκεί απλώς κρατούν αιχμαλώτους τους αντίθετους του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος!). Η υπόθεση φέρνει τον Γκούντερ ακόμη και σε ένα τέτοιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, στο Νταχάου, όπου ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να περιγράψει παραστατικότατα τις συνθήκες κράτησης. Το βιβλίο δεν έχει ξεκάθαρο τέλος, η υπόθεση λύνεται βέβαια αλλά δεν παίρνουμε απάντηση στο γιατί εξαφανίστηκε η νέα γραμματέας του Γκούντερ, Ίνγκε.Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:"Κατέβασα ανυπόμονα το εσώρουχό της. Την τράβηξα στο κρεβάτι, όπου άνοιξα τους λείους, μαυρισμένους μηρούς της με την ίδια συγκίνηση που ένας ακαδημαϊκός ανοίγει ένα ανεκτίμητο βιβλίο. Για αρκετή ώρα αφοσιώθηκα στο κείμενο γυρίζοντας τις σελίδες με τα δάχτυλά μου. Ταυτόχρονα τα μάτια μου απολάμβαναν αυτό που δεν είχα ονειρευτεί ποτέ ότι θα μπορούσα να κατέχω" (σελ. 96-97)."Το Κοτμπάσερ Τορ είναι περιοχή που θυμίζει πολυκαιρισμένη θεατρική αφίσα. Το κτίριο στον αριθμό 43 της Αντμιραλστράσε είναι από τα μέρη όπου οι αρουραίοι φοράνε ωτασπίδες και οι κατσαρίδες βήχουν ασταμάτητα. Το δωμάτιο του Νόιμαν ήταν στην πίσω πλευρά, στο υπόγειο. Ήταν υγρό. Βρώμικο. Άθλιο" (σελ. 133).Ο χλομός εγκληματίαςΒερολίνο 1938, λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου. Μια γυναίκα ζητά βοήθεια από τον Μπέρνι Γκούντερ να ξεσκεπάσει αυτόν που εκβιάζει τον ομοφυλόφιλο γιο της κρατώντας στα χέρια του ερωτικές επιστολές ικανές να στείλουν το παιδί της σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ποιος εκβιάζει τον Ράινχαρντ Λάνγκε και γιατί; Παράλληλα ο Γκούντερ πειθαναγκάζεται να επιστρέψει στην αστυνομία για να εξιχνιάσει μια σειρά από αποτρόπαιες δολοφνίες έφηβων κοριτσιών. Μια αριστοτεχνική πλοκή, που στην αρχή λες ότι οι δυο υποθέσεις είναι παράλληλες, μόνο και μόνο για να διαπιστώσεις στη συνέχεια ότι τέμνονται εγκάρσια! Εξαιρετικοί χαρακτήρες, πολύ καλογραμμένο κείμενο, με την καυστικότητα και τον σαδισμό του Γκούντερ να είναι λιγότερο εμφανή σε αυτό το βιβλίο. Η ομοφυλοφιλία και ο εβραϊσμός και ο κομμουνισμός σε στέλνουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, το Ράιχσταγκ έχει πια πυρποληθεί και η Τσεχοσλοβακία νιώθει στο σβέρκο της την ανάσα των γερμανικών στρατευμάτων. Κεντρικός άξονας του βιβλίου μια συνομωσία κατά των Εβραίων, με στόχο την εκκίνηση μαζικών καταστροφών και δολοφονιών και λεηλασιών εναντίον τους, ένα πογκρόμ που θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει το τοπίο της άριας τελειότητας. Ο Γκούντερ, χωρίς να τολμά να εκφράσει ανοιχτά τα φιλανθρωπικά του συναισθήματα από φόβο μη θεωρηθεί εβραιόφιλος, γεμίζει με δέος από τον αριστοτεχνικό ιστό που εξυφαίνεται γύρω από τους Εβραίους και κάνει τα πάντα για να πείσει τον Χίμλερ για την ύπαρξη της συνομωσίας. Αγώνας δρόμου, σειρά δολοφονιών, μυστικά και παγίδες κι όλα αυτά εις μάτην: η νύχτα της 9ης προς 10 Νοεμβρίου 1938 θα μείνει γνωστή ως "Η νύχτα των κρυστάλλων", ένα αιματηρό πογκρόμ που θα ξεκινήσει από τη δολοφονία του Γερμανού πρεσβευτή στο Παρίσι από Εβραίο.Ένα αριστοτεχνικό κείμενο που μυρίζει πιο έντονα τη σαπίλα της επερχόμενης παγκόσμιας σύρραξης, που βρίθει ανατροπών και αποκαλύψεων (μεταξύ άλλων ο Γκούντερ μαθαίνει τι συνέβη στην Ίνγκε) και πραγματικά με εκπλήσσει που είναι καλύτερο από το πρώτο της τριλογίας. Διαφθορά, ο γερμανικός λαός πιο μουδιασμένος από ποτέ για το επερχόμενο κακό, ο Χίμλερ πρωταγωνιστής της ιστορίας, διαφθορά και διάβρωση στους αστυνομικούς κύκλους, πνευματισμός και μεταφυσικές αναζητήσεις των πτωμάτων των χαμένων κοριτσιών, μια καλοστημένη πλεκτάνη, τι άλλο θες, αναγνώστη; Με έκπληξη και αδημονία συνεχίζω στο επόμενο βιβλίο!Χαρακτηριστικό απόσπασμα:"-Εγώ πάλι πιστευώ...ότι είμαστε όλοι ανεξαιρέτως στην κωλότσεπη του Χίτλερ. Και το κακό είναι ότι έχει σκοπό να κατέβει ένα ολόκληρο βουνό με τον κώλο" (σελ. 478).Γερμανικό ρέκβιεμΚαι η τριλογία κορυφώνεται με ένα δύσκολο, πολυπρόσωπο αλλά συναρπαστικό κατασκοπικό θρίλερ, όπου ο Μπέρνι Γκούντερ μεταβαίνει στη Βιέννη για να βοηθήσει έναν πρώην συνάδελφο να αθωωθεί, μόνο και μόνο για να ανακαλύψει ότι είναι πιόνι σε παιχνίδια κατασκόπων μεταξύ Αμερικανών, Σοβιετικών και μιας κρυφής ομάδας φυγόδικων Ναζί εγκληματιών πολέμου που ανασυγκροτούν τις δυνάμεις τους. Πολλές ανατροπές, πολλά πρόσωπα, όμως κι ένα υπέροχο φόντο εξαθλίωσης, όπου ο πόλεμος έχει δείξει σε κάθε άνθρωπο τις πραγματικές του συνέπειες: πείνα, φτώχεια, εξαθλίωση, οι γυναίκες να πηγαίνουν με κάθε φαντάρο των Συμμάχων αρκεί να εξασφαλίσουν τσιγάρα και φαγητό (οι λεγόμενες "κυρίες της σοκολάτας") (αυτό το φαινόμενο χτυπάει την πόρτα και του ίδιου του Γκούντερ, μιας και η σύζυγός του βρίσκει αναγκαίο κακό την παρέα Αμερικανών αξιωματικών). Ερείπια, καταστροφή, εξαθλίωση παντού, το Βερολίνο παραδομένο στα χέρια των Συμμάχων και διαμελισμένο, η Βιέννη ερειπωμένη, η πόλη σε ζώνες επιρροής, μια τραγική εικόνα. Και το ρέκβιεμ να κυριαρχεί με τη μουντή, υποβλητική, θιλιβερή μουσική του στις ζωές όλων, νικητών και ηττημένων.Χαρακτηριστικό απόσπασμα:"Αυτοί οι Αμερικανοί πάγωναν απέναντί μου, επειδή ήμουν Γερμανός. Όταν με κοίταζαν ήταν σαν να έπαιζαν μέσα στο κεφάλι τους μια ταινία με τα επίκαιρα για το Μπέλσεν και το Μπούχενβαλντ. Στα μάτια τους υπήρχε το ερώτημα: Πώς μπόρεσες να επιτρέψεις να συμβεί αυτό; Πώς μπόρεσες να αφήσεις κάτι τέτοιο να συνεχίζεται; Για αρκετές γενιές ακόμα, όταν θα μας κοιτάζουν κατάματα οι άλλοι λαοί, ίσως να έχουν αυτό το σιωπηλό ερώτημα στην ψυχή τους" (σελ. 1057).