Η παιδεία είναι ένα από τα πιο σπουδαία μέσα για την ατομική και τη συνολική προκοπή. Σκοπός της να υπηρετήσει και να κάμει καλύτερη τη ζωή του ανθρώπου.

Γίνεται καλύτερη η ζωή του ανθρώπου, όσο περισσότερο δουλεύεται η Ψυχή του και όσο βαθύτερα ποτίζεται με την αγάπη και την καλοσύνη. Καλύτερη στο βάθος θα ειπεί πιο καλλιεργημένη, πιο ηθική και πιο ελεύθερη.

Η ψυχική όμως καλλιέργεια και η ελευθερία δεν έρχονται έτοιμα απ\' έξω, παρά είναι καρπός που ωριμάζει μέσα μας ολοένα και περισσότερο με αδιάκοπη ατομική προσπάθεια. Με προσπάθεια και δοκιμασία λυτρώνεται με τον καιρό το άτομο από το βάρος της ύλης και υψώνεται σκαλί το σκαλί προς τον ελεύθερο άνθρωπο.

Στο ιδανικό αυτό μπορεί να πλησιάσει άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο ανάλογα με τη δύναμή του. Και θα το πλησιάζει πάντα με τη δική του ιδιότυπη μορφή, τη μορφή που πηγάζει και ορίζεται από τα διαλεχτά και γόνιμα στοιχεία που κλείνει μέσα του. Όσο περισσότερο δουλεύει ο καθένας τα στοιχεία του αυτά, τόσο πιο πολύ υψώνεται στο ιδανικό εγώ του.

Ο άνθρωπος όμως δε ζει μόνος του, με τον εαυτό του και για τον εαυτό του, παρά ζει πάντα και παντού ομαδική ζωή. Η μεγαλύτερη πραγματική και αξεδιάλυτη ομάδα σήμερα είναι η εθνική. Τα μέλη της έχουν πολλά στοιχεία τα ίδια μεταξύ τους, κι αυτά τους ορίζουν μία ξεχωριστή Ψυχολογία και ιδιοσυγκρασία, την εθνική τους Φυσιογνωμία. Με τα στοιχεία αυτά είναι ζυμωμένη όλη η ύπαρξη του ατόμου έτσι, που μονάχα μέσα στην εθνική του ομάδα μπορεί ν\' αναπτύξει εντατικά, να ζήση ολόκληρο τον εαυτό του. Εδώ του ανοίγεται ο αληθινός δρόμος για το ιδανικό του εγώ.

[...]

Τέτοια προσπάθεια κάνει καλύτερη γενικά την ανθρώπινη ζωή και τον πολιτισμό της, υψώνει ολόκληρη την ανθρωπότητα προς τον καθολικό ανθρωπισμό. Γιατί η ανθρωπότητα δεν είναι τίποτ\' άλλο παρά το σύνολο από τις διάφορες εθνικές ομάδες, και μονάχα στους εθνικούς πολιτισμούς μπορεί να πάρουν σάρκα οι πιο υψηλές ανθρωπιστικές αξίες. Έτσι σήμερα για τον καθολικό ανθρωπισμό ένας μονάχα δρόμος ανοίγεται: ελεύθερο το κάθε έθνος να καλλιεργεί τη δική του Φυσιογνωμία για τον ιδανικό της τύπο, και μέσα στο έθνος ελεύθερο το κάθε μέλος του να φροντίζει όσο γίνεται πιο εvτατικά τη δική του μορφή.

[...]

Αλέξανδρος Δελμούζος