Η Καμπάνια είναι η παραλιακή περιοχή της Ιταλικής χερσονήσου στα νότια της Νάπολι, και η Απουλία η "φτέρνα" της "μπότας". Τα πρώιμα ταξίδια των παράτολμων Μυκηναίων εμπόρων στην περιοχή ίσως αντανακλώνται στις θαλασσινές περιπέτειες του Οδυσσέα αλλά τεκμηριώνονται και αρχαιολογικά από την εύρεση στα παράλια μυκηναϊκής κεραμικής. Η σημασία της Καμπάνιας και της Απουλίας για τον ελληνισμό αυξάνεται εντυπωσιακά κατά τους επόμενους αιώνες, τους αιώνες του μεγάλου αποικισμού, και καταφαίνεται απλώς και μόνον αν φέρουμε στο νου μας κάποια ονόματα ελληνικών αποικιών και τα συσχετίσουμε με χαρακτηριστικά αρχαιολογικά ευρήματα και ιστορικά γεγονότα.

Οι περιοχές αυτές, όπως ήταν φυσικό, δεν άντεξαν στη ρωμαϊκή επέκταση και στις διάφορες βαρβαρικές επιδρομές. Παρ\' όλα αυτά κατόρθωσαν να διατηρήσουν τα ελληνικά τους χαρακτηριστικά, γιατί συνεχώς μπολιάζονταν από ενέσεις ελληνισμού είτε κατά την εποχή του Ιουστινιανού και του Βασιλείου Α\' του Μακεδόνος, είτε από μοναχούς κατά την περίοδο της εικονομαχίας. Μαζικές μετακινήσεις ελληνικών πληθυσμών προς την Καμπάνια και την Απουλία συνέβησαν και στους νεότερους χρόνους, από τις τουρκοκρατούμενες περιοχές, κυρίως την Πελοπόννησο.

Περιέχονται τα κείμενα:
- Πάνος Βαλαβάνης, "Καμπανία και Απουλία: δωρικοί ναοί, βυζαντινές εκκλησίες και επιγραφές στα Γκρεκάνικα"
- Ιστορική αναδρομή
- Οι ελληνικές αποικίες στην Καμπανία και την Απουλία: παρελθόν και παρόν
- Ξενάγηση στην Καμπανία και την Απουλία
- Ενδεικτική βιβλιογραφία