Τηλέμαχος Μουδατσάκις-Ο χειροτέχνης του αίματος-Εκδόσεις Καστανιώτη

Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Ο χειροτέχνης του αίματος» εκδόθηκε το 2011 και είναι το δεύτερο μέρος της τριλογίας του συγγραφέα και σκηνοθέτη Τηλέμαχου Μουδατσάκι, μετά τα «Άμφια εταίρας» που εκδόθηκε το 2007 και πριν από το «Τάναϊς – Το πλοίο του πικρού χωρισμού» που εκδόθηκε το 2021, από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Με το τελευταίο ολοκληρώθηκε η τριλογία που έχει έδρα την Κρήτη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Πολλές φορές συμβαίνει να ξεκινούμε από το τελευταίο βιβλίο του συγγραφέα κι αν αγαπήσουμε τη γραφή του, πηγαίνουμε στα προηγούμενα του για να ταξιδέψουμε στα συγγραφικά του μονοπάτια. Αυτό συμβαίνει και σε μένα και δεν το μετάνιωσα. Ίσα-ίσα λυπήθηκα που δεν γνώριζα το λογοτεχνικό του έργο νωρίτερα. Ιδιαίτερη γραφή, πλούσιο λεξιλόγιο που δεν το συναντάς εύκολα, εικόνες και διάλογοι ζωντανοί που σε συνεπαίρνουν. Δεν είναι για αναγνώστες που προτιμούν τα εύκολα αναγνώσματα αλλά για έμπειρους που πρέπει να το ξεφυλλίσουν πρώτα για να διαπιστώσουν ότι μπορούν να εμβαθύνουν στα νοήματα της γραφής του. Γνωρίζοντας ότι έχει σπουδάσει σημειολογία, ήξερα πως πρέπει να εντρυφήσω στη λογοτεχνική γλώσσα του, που έχει πολλούς συμβολισμούς. Πιστεύω πως θα βοηθήσει πολύ στους νέους συγγραφείς που αναζητούν κάτι ξεχωριστό. Οι αναγνώστες στο τέλος του εν λόγω βιβλίου θα βρουν ένα γλωσσάρι που θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους.

«Ο Χειροτέχνης αίματος» μας γυρνά πίσω στα χρόνια της Κατοχής, στη Κρήτη, την πατρίδα καταγωγής του αλλά και στο 1963, είκοσι χρόνια μετά. Το παρελθόν με τις μνήμες και ότι υπέφερε ο Κρητικός λαός από τους κατακτητές και το μετά όπου ο πρωταγωνιστής, ο Κήρυκος έρχεται αντιμέτωπος με τις αλήθειες και τη ρίζα του. Ο Γύπας, η Βιργινία, η Φωτεινή, ο Κοσμάς, ο Κλάους, ο Άργος, ο Ματτίας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πλοκή του μυθιστορήματος. Τα συναισθήματα άλλοτε αποκορυφώνονται κι άλλοτε καθησυχάζουν, όχι όμως για πολύ. Αρχαία τραγωδία; Ίσως. Άλλωστε ο συγγραφέας ως σκηνοθέτης γνωρίζει πολύ καλά πώς θα εξυψώσει τους θεατές του.

Ο συγγραφέας μας γνωρίζει το σπίτι της Κωστάντζας, μιας όμορφης και ποθητής γυναίκας, είναι επιταγμένο από τους Γερμανούς. Εκεί διαμένει και ο διοικητής της Βέρμαχτ, που της δείχνει ιδιαίτερη αδυναμία, με αποτέλεσμα να την υποψιάζονται οι συγχωριανοί της ως ερωμένη και συνεργάτιδά του. Εκείνη ωστόσο κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τις αντιστασιακές ομάδες του νησιού και στην προσπάθειά της αυτή περιθάλπει έναν Βρετανό αξιωματικό, τον οποίο ερωτεύεται παράφορα, φροντίζοντας παράλληλα να τον φυγαδεύσει. Όταν φέρνει στον κόσμο τον καρπό του έρωτά τους, η κατακραυγή στο χωριό εντείνεται, καθώς αγνοούν τον πραγματικό πατέρα. Στη γενικευμένη σύγχυση, ένας επίορκος αντάρτης τη δολοφονεί, παρατώντας το βρέφος σε μια σπηλιά. Το αγόρι όμως διασώζεται από έναν Γερμανό, που το μεταφέρει στην πατρίδα του. Είκοσι ένα χρόνια αργότερα, ο νεαρός, πλέον, άντρας επιστρέφει στο νησί, αναζητώντας πρόσωπα και πράγματα που θα φωτίσουν το παρελθόν του. Εκεί θα ανακαλύψει ότι οι παλιοί λογαριασμοί είναι ακόμη ανοιχτοί και πως η εξιχνίαση ενός εγκλήματος δεν αποτελεί το τέλος αλλά την αρχή μιας νέας τραγωδίας»

Γεμάτη η Ελλάδα από τέτοιες συγκλονιστικές ιστορίες, σε κάθε γωνιά της. Τα θύματα που κρατούν άσβηστο μίσος για τους ρουφιάνους, τους δοσίλογους, που φόρεσαν τη γερμανική μπότα για να πλουτίσουν. Περισσότερο μίσος πολλές φορές απ’ ότι είχαν για τους κατακτητές. Ο συγγραφέας μας γνωρίζει ιστορικά γεγονότα, άγνωστα, τοποθεσίες, άλλοτε πραγματικές και άλλοτε μυθοπλαστικές, που όμως έχουν ένα σκοπό. Να μη ξεχάσουμε όσα έγιναν στη χώρα μας. Όχι να κρατήσουμε μίσος στα φυλλοκάρδια μας αλλά να μάθουμε.

Αλήθεια; Μπορείς να συγχωρήσεις αυτούς που σ’ έβλαψαν; Που σκότωσαν τον πατέρα σου, σου βίασαν τη μάνα, που έκαψαν ολόκληρα χωριά; Ξαναθυμίζει, που πιστεύω ότι εκεί είναι το κέντρο του μυθιστορήματος, το γεγονός της σφαγής των νηπίων, τα παιδιά των προδοτών που έγινε στη Ρίχτρα. Υπάρχει η Θεία δίκη για τους φονιάδες; Έκλεισαν οι λογαριασμοί των πρωταγωνιστών; Θα κλείσουν ποτέ; Ο συγγραφέας δεν αφήνει τον αναγνώστη να ησυχάσει, να σβήσει τις αναμνήσεις γιατί δεν πρέπει. Τον κεντρίζει για να φτάσει αγωνιωδώς στο τέλος και να μη θέλει να το αφήσει από τα χέρια του. Δεν αποκαλύπτω περισσότερα για να γίνει πιο ωραίο το ταξίδι.

Καλοτάξιδη να είναι όλη η τριλογία κύριε Τηλέμαχε Μουδατσάκι.