Στο παρόν έργο αναλύονται διεξοδικά τα θεμελιώδη ζητήματα του κανονισμού 44/2001 στα εννιά χρόνια της πετυχημένης εφαρμογής του. Συγκεκριμένα, εξετάζονται το καθ’ ύλην και κατά τόπον πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, η γενική βάση διεθνούς δικαιοδοσίας και οι ειδικές συντρέχουσες δωσιδικίες για διαφορές από σύμβαση και από αδικοπραξία, όπως και αυτές της έδρας του trust και της τοποθεσίας του υποκαταστήματος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται η αυτόνομη ευρωπαϊκή ερμηνεία της έννοιας της συνάφειας, η εφαρμογή των ειδικών προστατευτικών διατάξεων του κανονισμού σε υποθέσεις ασφαλίσεων, σε συμβάσεις καταναλωτών και σε ατομικές συμβάσεις εργασίας, η παρέκταση και τα ασφαλιστικά μέτρα κατά τον κανονισμό 44/2001. Τα ανωτέρω θέματα εξετάζονται δογματικά, με εξαντλητική αναφορά στις αποφάσεις των δικαστηρίων, αλλά και σε σύγκριση με τις λύσεις που υιοθετούνται στην ελληνική πολιτική δίκη.

Πέραν των ζητημάτων εφαρμογής του κανονισμού για τη διεθνή δικαιοδοσία, στην παρούσα μελέτη αναπτύσσεται το σημαντικό ζήτημα της εκτελεστότητας των αποφάσεων σε σχέση με τα θεμελιώδη δικονομικά δικαιώματα. Η αυτοτελής ανάλυση για τις δικονομικές δυνατότητες του δανειστή -που προκύπτουν και από την εφαρμογή άλλων κανονισμών πέραν του κανονισμού 44/2001- και την προστασία του δικαιώματος ακροάσεως του οφειλέτη δύναται να είναι χρήσιμη για το μέλλον στην περίπτωση που καταργηθεί το exequatur. Και αυτό για τους εξής λόγους: Κατ’ αρχάς, η αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος ακροάσεως επιτάσσει τη δυνατότητα προσφυγής στα δικαστήρια του τόπου του κράτους εκτελέσεως της απόφασης για λόγους που αναφέρονται σε συγκεκριμένα δικονομικά ελαττώματα της διαδικασίας. Περαιτέρω, η επιτυχής, συνδυασμένη εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών λειτουργεί υπέρ του δανειστή, που επιθυμεί να διασφαλίσει την προστασία της ουσιαστικής αξίωσής του διά μέσου της πλήρους εφαρμογής των έννομων συνεπειών των αποφάσεων.