Δεν είναι λίγες οι φορές που ορισμένοι άνθρωποι δένονται με ορισμένους τόπους. Και εδώ ο αναγνώστης θα βρεθεί ενώπιον μιας τέτοιας περίπτωσης. Δεν είναι τυχαίο που ο καθηγητής της Αρχαιολογίας Πέτρος θέμελης, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου, έχει ταυτιστεί απόλυτα με την αρχαία Μεσσήνη, την άλλοτε πρωτεύουσα των ελεύθερων Μεσσηνίων. Εδώ και είκοσι πέντε περίπου χρόνια ζει την καθημερινότητα του συνδυασμένη με τον επιστημονικό βίο στη Μεσσηνία. Από την πρώτη κιόλας στιγμή που έφτασε στην περιοχή, αφιερώθηκε στο έργο ζωής, όπως το έχει χαρακτηρίσει ο ίδιος: δηλαδή, στην ανασκαφή και την αναστήλωση της αρχαίας πολιτείας.

Η Μεσσήνη, από τις σημαντικότερες σε μέγεθος, μορφή και διατήρηση πόλεις της αρχαιότητας, όπως βρίσκεται κάτω από το όρος Ιθώμη, στο πανέμορφο πλάτωμα μεταξύ της Λακωνικής και της Αρκαδικής Πύλης, ανάμεσα στ\' αμπέλια και τους ελαιώνες, είναι ένα κόσμημα της Μεσσηνίας των καιρών μας. Όμως, δεν διαθέτει μόνον ιερά και μεγάλα δημόσια οικοδομήματα, επιβλητικές οχυρώσεις, κατοικίες και ταφικά μνημεία. Διαθέτει, εκτός των άλλων, το σπάνιο προνόμιο να μην έχει καταστραφεί και να μην έχει καλυφθεί από νεότερους οικισμούς. Έτσι, η αρχαία πόλη που απλώνεται, σήμερα, σ\' ένα αλώβητο φυσικό μεσογειακό περιβάλλον, λειτουργεί σαν ένας μεγάλος κώδικας που, με τις πιο απίθανες λεπτομέρειες, αποκαλύπτει και περιγράφει όχι μόνον τις αρχαίες γενεαλογίες, τον πολιτισμό, την αρχαία τέχνη, αλλά και την κοινωνική, πολιτική και οικονομική εξέλιξη της Μεσσηνίας, της Πελοποννήσου, της Ελλάδας μέσα στο χρόνο. Αρκεί, βέβαια, να μπορεί κανείς να διαβάζει αυτόν τον κώδικα.

Στο βιβλίο του "Αρχαία Μεσσήνη: Ιστορία-Μνημεία-Άνθρωποι", ο Πέτρος Θέμελης, φανερώνει τα κλειδιά αυτού του κώδικα. Ως ο καθ\' ύλην αρμόδιος να μιλήσει για όλα αυτά τα θέματα, με έναν εκπληκτικό τρόπο ο οποίος βασίζεται στην άριστη μελέτη των βασικών πηγών, στη βαθιά του γνώση για την περιοχή και στην τεκμηρίωση που του επιτρέπει η μεγάλη ανασκαφική εμπειρία, ξεδιπλώνει την προϊστορία και την ιστορία της αρχαίας Μεσσήνης, περιγράφει τον χώρο, τις περιόδους, τους ανθρώπους και τα μνημεία, μιλά για το ιστορικό των ερευνών και για το χρονικό των ανασκαφών, και, τέλος, ανοίγει στον αναγνώστη τις πύλες του Αρχαιολογικού Μουσείου με τα πλούσια εκθέματά του - δείχνοντας την άλλη στερεή συγκομιδή της μεσσηνιακής γης. [...]

(από τον πρόλογο του εκδότη)