Ο μαρξισμός και η ψυχανάλυση, για την πλειονότητα των μαρξιστών θεωρητικών, ήταν μία ασύμβατη πρακτική. Ο Λένιν αποκηρύσσοντας τις φροϋδικές θέσεις περί σεξουαλικότητας, καταδίκασε απερίφραστα την ψυχανάλυση. Ο Τρότσκυ αποτέλεσε σπάνια περίπτωση μπολσεβίκου επαναστάτη ο οποίος εξέφρασε δημοσίως το ενδιαφέρον του για την ψυχανάλυση, με διαρκείς αναφορές στον Φρόυντ, προσδοκώντας πως η ψυχανάλυση θα μπορούσε να αγγίξει τον διαλεκτικό υλισμό χάρη στην θεωρία των εξαρτημένων αντανακλαστικών του Παβλώφ.

Στο σύγγραμμα αυτό παρουσιάζεται διεξοδικά η στάση του Τρότσκυ προς την ψυχανάλυση, παράλληλα με τα πρόσωπα του περιβάλλοντός του και τα γεγονότα τα οποία καθόρισαν την στάση αυτήν. Στο δεύτερο μέρος, με βάση την ανέκδοτη αλληλογραφία της οικογένειας Τρότσκυ, παρουσιάζεται ειδικότερα η στάση του Τρότσκυ προς την ψυχαναλυτική θεραπεία της κόρης του Ζήνας, η οποία τελικώς αυτοκτόνησε εξ αιτίας σοβαρών ψυχικών διαταραχών.