Ο Φρόυντ πιστεύει ότι το ευφυολόγημα μας προσφέρει την ευφορία του αυθόρμητου γέλιου που απωλέσαμε με την ενηλικίωση, ενώ ως παιδιά "αγνοούσαμε το κωμικό, ήμασταν ανίκανοι να παράγουμε ευφυολογήματα και δεν είχαμε ανάγκη το χιούμορ για να νιώθουμε ευτυχισμένοι στη ζωή".

"Το ευφυολόγημα και η σχέση του με το ασυνείδητο" είναι ένα από τα πιο πυκνά και πολυδιάστατα κείμενα του Φρόυντ, χαρακτηριστικό παράδειγμα της αριστοτεχνικής του γραφής.

Ο Φρόυντ άντλησε το υλικό του από ευφυολογήματα "Εβραίων για Εβραίους". Επίσης, χρησιμοποιεί πολλά παραδείγματα από τη γερμανόφωνη κυρίως λογοτεχνία, καθώς και ευφυολογήματα με πλαίσιο την πολιτική και κοινωνική ζωή της Βιέννης στις αρχές του 20ού αιώνα.

Ξεκινά με τη διερεύνηση των τεχνικών και των σκοπών του ευφυολογήματος, όπου εντοπίζονται ομοιότητες με την εργασία του ονείρου, συνεχίζει με την ανάλυση του μηχανισμού της ευχαρίστησης, και μετά ασχολείται με την κοινωνική διάσταση της δημιουργίας του ευφυολογήματος. Για την ανάλυση της σχέσης του ευφυολογήματος με το ασυνείδητο ο Φρόυντ χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη "γνώση της εργασίας του ονείρου", την οποία θεωρεί ως το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του έναντι όσων μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν ασχοληθεί με το ευφυολόγημα και το γέλιο. Στο τελευταίο κεφάλαιο αντιπαραβάλλει το ευφυολόγημα με άλλα είδη του κωμικού, όπως η αφέλεια, η παρωδία και το χιούμορ.

Η παρούσα έκδοση συμπληρώνεται με το "Χιούμορ". Κατά τον Φρόυντ το χιούμορ σημαίνει όχι μόνο τον θρίαμβο του Εγώ αλλά και τον θρίαμβο της αρχής της ευχαρίστησης, η οποία μπορεί να επιβληθεί έναντι των δυσκολιών της ζωής. Ανήκει σε μια σειρά από επινοήσεις της ανθρώπινης ψυχικής ζωής "για να διαφύγει τον καταναγκασμό της οδύνης, που αρχίζει με τη νεύρωση και κορυφώνεται με την παράνοια, και στην οποία συμπεριλαμβάνονται η μέθη, η αυτοβύθιση και η έκσταση".