Τα Πριγκηπόνησα, σπαρμένα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, στη βορειοανατολική άκρα της προ του Πόντου θάλασσας του Μαρμαρά και στο στόμιο του κόλπου της Νικομήδειας, του πάλαι ποτέ Αστακηνού, είναι εννέα. Τα ανέκαθεν κατοικημένα είναι η Πρώτη, Αντιγόνη, Χάλκη και Πρίγκηπος. Η Πίτα, το Βυζαντινό Μεσονήσιον, βρίσκεται μεταξύ Αντιγόνης και Χάλκης. Η Αντιρόβυθος με τη Νιάνδρο είναι δορυφόροι της Πριγκήπου, ενώ στο βάθος, δυτικά προβάλλουν οι σιλουέτες των βραχονησίδων Οξειάς και Πλάτης. Κάποιοι άλλοι μεσοπέλαγοι ύφαλοι, οι Βόρδωνες, ήταν κατά την παράδοση ό,τι απέμεινε από ένα άλλο καταποντισμένο σε σεισμό βραχόνησο, στο οποίο ήταν θεμελιωμένη η περίφημη μονή των Αρμενιακών ή του Γόρδωνος όπου εξορίστηκε, απέθανε και ετάφη ο "εν πάση γνώσει διαλάμψας" Ιερός Φώτιος.

Στην αιώνων πορεία τους, ποτέ τα νησιά δεν έμελλε να γνωρίσουν τη σημασία και σπουδαιότητα που προσέδωσαν σ\' αυτά τα τραγικά συμβάντα του γραικικού βυζαντινού τους μεσαίωνα. Την πριγκηπική τους πάντως προσωνυμία αποδίδει ο Κεδρηνός στον αυτοκράτορα Ιουστίνο τον Κουροπαλάτη, του
οποίου αποτελούσε ιδιοκτησία η Μεγάλη νήσος, "η του πρίγκηπος" όπου δίπλα στον βορινό της
λιμένα θα εκτίζε το 569 μ. Χ. ανάκτορο και, ανατολικά, γυναικεία μονή περιώνυμη, που θα ανακαίνίζε αργότερα η αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία, όπου και ετάφη.

Οι Οθωμανοί Τούρκοι, τους οποίους εντυπωσίασαν ανέκαθεν οι ερυθρόχρωμες ανταύγειες των λοφοσειρών και απόκρημνων ακτών τους, τα αποκάλεσαν Kiziladalar, ήτοι Ερυθρόνησα, και ακόμα Papazadalari, Παπαδονήσια από το πλήθος των μοναστηριών τους, αλλά και των καλογήρων και αναχωρητών που ήξεραν ότι ζούσαν σ\' αυτά. [...]

(από την εισαγωγή του Ακύλα Μήλλα)

Η έκδοση αυτή είναι βασισμένη στο λεύκωμα "Αναδρομή στα Πριγκηπόνησα" (The Princes Islands. A Retrospective Journey) του Ακύλα Μήλλα που κυκλοφόρησε το 2001 από τις εκδόσεις "Μίλητος".