Με "Το σπίτι και ο κόσμος" ο μεγάλος Ινδός λογοτέχνης και στοχαστής Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, ο οποίος τιμήθηκε το 1913 με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, βρήκε τη δική του, ξεχωριστή θέση στη λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Στο νεωτερικό αυτό μυθιστόρημα ο Ταγκόρ κατορθώνει με μια γλώσσα γεμάτη λυρισμό να μιλήσει για ζητήματα όπως ο εθνικισμός, η σχέση του ανθρώπου με την πνευματική του παράδοση και οι προκλήσεις που του θέτει η ιστορία, η σχέση άνδρα και γυναίκας, η ανάγκη της γυναίκας για χειραφέτηση. Η πλοκή εκτυλίσσεται στη Βεγγάλη των αρχών του 20ού αιώνα, όμως ο τρόπος με τον οποίο ο Ταγκόρ χειρίζεται τα θέματά του καθιστά το έργο βαθιά επίκαιρο και διαχρονικό.

Αγνοημένο για πολλά χρόνια, το έργο επανεκδίδεται σήμερα από τον Πάπυρο, στη μετάφραση της Ειρήνης Καλκάνη και με εκτενή πρόλογο του Άρη Μπερλή, σε μια εποχή όπου ο εθνικισμός, τόσο
στη δημόσια σφαίρα όσο και στη σφαίρα του "οίκου" με τη μορφή του φαλλοκεντρισμού, είναι οξύτερος παρά ποτέ. Η επικαιρότητα του μυθιστορήματος του Ταγκόρ είναι αναμφισβήτητη και
η επανέκδοσή του αποτελεί καίρια εκδοτική επιλογή.

"Το έργο αμφισβητεί δύο πίστεις τις οποίες οι κοινωνίες και τα έθνη θεωρούσαν ιερές και απαραβίαστες - τη συζυγική πίστη και την πίστη στο έθνος. Ο χειρισμός των δύο θεμάτων στο μυθι-
στόρημα του Ταγκόρ είναι "μοντέρνος", περίτεχνος και εντυπωσιακός. ... Δύσκολα θα βρει κανείς στη δυτική λογοτεχνία έργο που να πραγματεύεται ταυτόχρονα με τόση δεινότητα τα δύο αυτά θέματα - το "σπίτι" και τον "κόσμο", τον "οίκο" και τον "δήμο", το "μέσα" και το "έξω"."

(Άρης Μπερλής)