Λίγο πριν από τον πρώιμο θάνατό του ο Λεβ Βυγκότσκι, μια από τις μεγάλες προσωπικότητες της νεαρής ακόμα σοβιετικής επιστήμης, συνόψισε στο έργο αυτό τα πορίσματα των πειραματικών ερευνών και των θεωρητικών του στοχασμών πάνω στο θεμελιώδες πρόβλημα των σχέσεων σκέψης και γλώσσας. Μέσα από την κριτική αντιπαράθεση με τις θεωρίες του Πιαζέ, της ψυχολογίας της μορφής και του μπιχαβιορισμού ανέπτυξε μια μαρξιστική, και συνάμα ανοιχτή και αδογμάτιστη, ερμηνεία της συνείδησης, δείχνοντας την ιστορικότητα της διαμόρφωσής της και την συνύφανσή της με την κοινωνική πράξη. Ύστερα από δεκαετίες λησμονιάς το σημαντικό αυτό έργο ήρθε στο επίκεντρο της προσοχής, τόσο στην Ανατολή όσο και στην Δύση (όπου μεταφράστηκε στις κυριότερες γλώσσες), και έδωσε αξιόλογες παρωθήσεις στους τομείς της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής.