Με τον δεύτερο τόμο του μυθιστορήματός του "Οι Μαυρόλυκοι", ο Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης ολοκληρώνει το μνημειώδες ψηφιδωτό προσώπων και πραγμάτων στην Ελλάδα την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο γενάρχης της οικογένειας των Μαυρόλυκων ξεκίνησε από το μικρό και ασήμαντο Αθαλάσσι· οι απόγονοί του γίνονται μάρτυρες της καταστροφής του Παρθενώνα από τον Μοροζίνη, υπομένουν την ένδοξη αλλά και σκληρή μοίρα των Φαναριωτών στην Πόλη, διδάσκουν στο κρυφό σχολειό, ακολουθούν τον Κοσμά τον Αιτωλό, πολεμούν με σκληρή μανία στα Ορλωφικά, και μαζί με τον Ρήγα Φεραίο στη Βιέννη ανοίγουν τον δρόμο που οδηγεί, οριστικά πια, στον μεγάλο ξεσηκωμό του 1821.

"Oι Mαυρόλυκοι" αποτέλεσαν σταθμό στα ελληνικά γράμματα. H Aκαδημία Aθηνών βράβευσε το έργο κατά την πανηγυρική συνεδρία της 24ης Mαρτίου 1950 και απέδωσε επιγραμματικά το μέγεθός του: "Eδώ η Τέχνη και η Iστορία σφικτά χειροκρατούμεναι παρουσιάζουν ως εν πανοράματι τας περιπετείας του Γένους".