Το 396 μ.Χ. οι Γότθοι του Αλάριχου (αριανοί χριστιανοί) επετέθησαν στη Σπάρτη - που παρέμενε φανατικά "ειδωλολατρική" - αφάνισαν όλον τον πληθυσμό και την κατέστρεψαν τόσο συστηματικά, ώστε να ψάχνουμε σήμερα να τη βρούμε, όπως περιγράφεται από τον Παυσανία στα "Λακωνικά" και να μην τη βρίσκουμε. Ο θρύλος όμως - που ενέχει στοιχεία ιστορικής μνήμης - διέσωσε: 120 Σπαρτιάτες βγήκαν με τα όπλα τους και αντιστάθηκαν στους μελανοχίτωνες του Αλάριχου το 396 μ.Χ.
Όρκος τον οποίον έδωκαν ο στρατηγός Αννίβας, ο Μάγωνας, ο Μύρκανος, ο Βαρμόκαρος και όλοι οι Καρχηδόνιοι γερουσιασταί που ήσαν μαζί του και όλοι όσοι εστρατεύοντο μαζί του, προς τον πρεσβευτήν Ξενοφάνη του Κλεομάχου, Αθηναίον, τον οποίον απέστειλε προς ημάς ο Βασιλεύς Φίλιππος του Δημητρίου δια λογαριασμόν ιδικόν του, των Μακεδόνων και των άλλων Ελλήνων, εν ονόματι του Διος, της Ήρας και του Απόλλωνος, εν ονόματι των θεών των Καρχηδονίων, του Ηρακλέους και του Ιολάου...
... Έπειτα ακολουθούσε ο ίδιος ο Αιμίλιος, υπό τις ιαχές του πλήθους, μεγαλοπρεπής, επάνω σε καταστόλιστο άρμα, φορώντας χρυσοκέντητη πορφύρα, και κρατώντας στο δεξί του χέρι ένα κλαδί δάφνης. Ολόκληρος ο στρατός, που ακολουθούσε κατά τάγματα και λόχους, έψαλλε επινίκιους παιάνες επαινετικούς για τα κατορθώματα του Αιμίλιου Παύλου. Στο ίδιο άρμα, πίσω του, στεκόταν ένας δούλος που κάθε τόσο έσκυβε και του ψιθύριζε "Μην ξεχνάς πως είσαι θνητός - Μην ξεχνάς πως είσαι θνητός- Μην ξ...