Άθως. Στο Ιερό αυτό βουνό της Μακεδονίας υπάρχουν 20 μοναστήρια, 12 σκήτες και 600 κελιά. Στα χίλια χρόνια της ιστορίας του, εγκαταβίωσαν εδώ πάνω από 100.000 μοναχοί. Ο πληθυσμός αυτών των πιστών αγγελιοφόρων της Ορθοδοξίας αυξομειωνόταν ανάλογα με τις περιπέτειες που είχε το Βυζάντιο. Οι καλόγεροι της εποχής που έχτισαν τις πρώτες Λαύρες μαζί με τον Αθανάσιο, πέραν της καθημερινής προσευχής τους, ήταν και πολέμαρχοι, όταν το απαιτούσαν οι έκτακτες ανάγκες, για να υπερασπιστούν τα όσια και τα ιερά. Άλλωστε, η διάταξη των τειχών των μοναστηριών με τους πύργους πιστοποιεί το γεγονός. Στα διαλείμματα της ειρήνης, οι Αγιορείτες ακολουθούσαν τα βήματα του Αποστόλου Παύλου και μετέδιδαν τον αγιορειτικό λόγο στις επικράτειες της Αυτοκρατορίας. Στις ημέρες μας, οι νέοι Αγιορείτες προχώρησαν ακόμη περισσότερο. Με τις ευλογίες των γερόντων τους έφτασαν στις άκρες της γης. Πώς τα θυμήθηκα όλα αυτά; Το 1990, ένα ανοιξιάτικο πρωινό μπήκαμε στο ιερό του Πρωτάτου με τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κυρό Ιάκωβο να προσκυνήσουμε την εικόνα της Παναγίας το Άξιον Εστί. Για να φθάσουμε την εικόνα, έπρεπε ν’ ανεβούμε σ’ ένα μικρό πεζούλι. Άκουσα τον Αρχιεπίσκοπο να μουρμουρίζει . . . "Αχ, Φαίδων γέρασα πια. Άμα πιάσεις τα ογδόντα, λαχανιάζεις". Όταν βγήκαμε στον αυλόγυρο της Ιεράς Ε-πιστασίας, ξαναγύρισε την κουβέντα στα γηρατειά του. Μου λέει: "Θα σου εκμυστηρευθώ κάτι. Πριν από λίγο καιρό ο πρόεδρος Μπους μου είπε: "Ιάκωβε, να ετοιμάζεσαι να κάνεις τα βήματα του Αποστόλου Παύλου, αλλά αυτήν τη φορά τα βήματα να γίνουν προς Βορράν. Ο κομμουνισμός έπεσε στη Ρωσία. Οι Ορθόδοξοι σε περιμένουν. Η Ορθοδοξία μεγαλώνει και, ενωμένη στο μέλλον, θα παίξει σπουδαίο ρόλο". Του απάντησα: "Πρόεδρε, γέρασα πια. Η καρδιά μου δε με ακούει. Όμως τα βήματα του Αποστόλου Παύλου άρχισαν να τα κάνουν Αγιορείτες μοναχοί". Σήμερα, μέσα στην αχλύ της Βυζαντινής ατμόσφαιρας του Βουνού, η Αγία Υποταγή άρχισε ν’ αγχώνεται στους ρυθμούς των Βρυξελλών και μάλλον παίζει το ρόλο που άλλοτε έπαιζαν οι Αυτοκράτορες από την Κωνσταντινούπολη. Τα χρυσόβουλα σήμερα αντικαταστάθηκαν από τα Ευρώ.