Όπως πολλοί όροι που περιγράφουν μια πολιτική ιδέα μεγάλου εύρους, ο εθνικισμός είναι ασαφής ως προς το τι σημαίνει και διφορούμενος ως προς τη χρήση του. Με τον όρο "εθνικισμός" ορισμένοι εννοούν τον πατριωτισμό, δηλαδή τη φυσική αγάπη για την πολιτική κοινότητα στην οποία γεννιέται, ζει και παίρνει την περίπλοκη πολιτιστική κληρονομιά του κάθε άνθρωπος. Καθώς οι πατρίδες πήραν τη μορφή εθνών στην ευρωπαϊκή ιστορία, εθνικισμός ήταν αρχικά η αγάπη του καθενός προς το έθνος του. Άλλοι θεωρούν τον εθνικισμό ως ένα οξυμένο πατριωτικό αίσθημα, μια παροδική συλλογική πάθηση που εκφράζεται μέσω μιας διεκδίκησης όταν ένα έθνος δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί ή όταν απειλείται η ανεξάρτητη ύπαρξή του. Σύμφωνα με τη δεύτερη έννοια, ο εθνικισμός αντιστοιχεί σε αποσπασματικά γεγονότα. Κατ’ άλλους, τέλος, ο εθνικισμός είναι ένα πολιτικό δόγμα που διατείνεται ότι συνιστά ένα καθοριστικό μέσο για τη λύση και την εξήγηση των προβλημάτων της ανθρωπότητας: η εθνική πραγματικότητα είναι η κεντρική και αποφασιστική αξία.

Σ’ αυτό το βιβλίο θα κρατήσουμε την τελευταία έννοια, υπονοώντας με την κατάληξη "-ισμός" που προσκολλάται στον όρο "εθνικός" μια έλλειψη μέτρου, μια αναντιστοιχία ανάμεσα στο σκοπό και τα μέσα. Πρόκειται λοιπόν για μια προσπάθεια θεωρητικού και ιστορικού χαρακτηρισμού, την οποία το πρώτο κεφάλαιο αναφέρει ως "ιδεολογικό εθνικισμό". [...]

Ο Jean - Luc Chabot είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Pierre Mendes France (Grenoble 2).