Με μεγάλη υπερηφάνεια -όπως δηλώνει ο ίδιος- ο ζωγράφος και ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος παρουσιάζει το 1972 σε ένα λεύκωμα μεγάλου σχήματος δεκαοκτώ έγχρωμες εκτυπώσεις ισαρίθμων ζωγραφικών του πινάκων που απεικονίζουν προσόψεις Ελληνικών Σπιτιών του 18ου και 19ου αιώνος. Ο αρχιτεκτονικός χαρακτήρ των κτισμάτων ποικίλλει, όπως ποικίλλει και η γεωγραφική προέλευσή τους. Ρυθμολογικά αναγνωρίζουμε σπίτια με έντονη την επίδραση της δυτικής τέχνης (νεοαναγεννησιακά), άλλα με την σφραγίδα της καθ\'ημάς βαλκανικής ανατολής (παραδοσιακές κατοικίες της βορείου Ελλάδος και της Κωνταντινουπόλεως) και άλλα τέλος που αντιπροσωπεύουν το ιδιόμορφο ιδίωμα του κλασσικισμού στην αναγεννημένη Ελλάδα.
Για τον Δημήτριο Πικιώνη, "διδάσκαλο" του Εγγονόπουλου (ο οποίος τον είχε ωθήσει κατά το διάστημα του μεσοπολέμου στην εικαστική αποτύπωση παραδοσιακών σπιτιών) η ζωγραφική αυτή απόδοση των αρχιτεκτονημάτων βασίζεται σε μίαν όρασιν ( .. .) βαθέως προσωπικήν των οικιών της νεοελληνικής παραδόσεως. Με την εργασίαν του ο Εγγονόπουλος μας έδωσε ψυχογραφίες σπιτιών, μας λέει ο Πικιώνης, τονίζοντας έτσι το γεγονός ότι ο μαθητής του δεν φιλοτέχνησε απλώς εγχρώμους αποτυπώσεις προσόψεων οικιών, αλλά ότι απετόλμησε μάλλον μία προσωπική ζωγραφική ερμηνεία η οποία χαρακτηρίζεται από την ιδιοτυπία της διεισδυτικής και ποιητικής αποδόσεως του θέματος.
Στην σύντομη εισαγωγή που προτάσσει στο λεύκωμά του ο Εγγονόπουλος, σε άπταιστη καθαρεύουσα και με τον συνήθη ποιητικόν στόμφον των υπερρεαλιστών, θίγει επιγραμματικά διάφορα θέματα. Αγανακτεί για την αδιαφορία, την ηθελημένην άγνοιαν ήν επιδεικνύουν, γενικώς, προς την ελληνικήν πραγματικότητα οι δυτικοί και διαμαρτύρεται για την απόλυτον αδιαφορίαν μετά της οποίας αναμφισβητήτως, αντιμετωπίζομεν, ημείς οι ίδιοι, τας πνευματικάς και καλλιτεχνικάς δημιουργίας του τόπου μας. Ιδιαιτέρως πιστεύει ότι εις την σημαντικήν, μετά την άλωσιν, προσφοράν του Ελληνισμού δεν εδόθη, ακόμη, η παραμικρά προσοχή.
Αναπτύσσει ακόμη δια μακρών την άποψή του ότι η παραδοσιακή νεοελληνική αρχιτεκτονική δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται ως λαϊκή, αλλά ότι αντιθέτως πρόκειται δια μίαν καθαρώς καλήν τέχνην, υψηλής ποιότητος. Μας ομιλεί περί αποκλειστικής αφοσιώσεως του Έλληνος τεχνίτου, βαθύτατα γνώστου της τέχνης και της τεχνικής, ακολουθούντος πιστώς μίαν καθαρώς Ελληνικήν σχολήν με την ιδίαν αυτής παράδοσιν. Υμνεί τέλος τις συντεχνίες τεκτόνων και διαμαρτύρεται διότι η ιστορία των τεκτονικών αυτών ομάδων παραμένει, εισέτι, εντελώς ανεξερεύνητος.
\'Όλα αυτά απηχούν ελληνοκεντρικά ιδεολογήματα και τας πεποιθήσεις του δασκάλου του Δημητρίου Πικιώνη και τονίζουν την σημασία της επιχειρουμένης ζωγραφικής τεκμηρίωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο Ζωγράφος αρνείται εν τούτοις να αποτολμήσει ιστορικάς και αισθητικάς ερμηνείας οι οποίες θα αναφέροντο στις εικόνες των "Ελληνικών Σπιτιών" και δεν επιτρέπει έτσι στον αναγνώστη να γνωρίσει την προσωπική του άποψη επί του εικαστικού του εγχειρήματος.
Αλλά και για τον τρόπο της προσεγγίσεως του θέματός του δεν μας λέει τίποτα. Καμμία πληροφορία για την τεχνική φιλοτεχνήσεως των συγκεκριμένων έργων του και για τους εικαστικούς τρόπους και τα ενδεχόμενα πρότυπα που ακολούθησε, καμμία εξήγηση για τον χαρακτήρα της προσωπικής του "οράσεως", τον ηθελημένο δηλαδή υπερτονισμό τόσο της χρωματικής εντάσεως όσο και των κτηριακών μορφών των απεικονίσεων.
Έτσι στον καλοπροαίρετο και επαρκή αποδέκτη-θεατή των πινάκων του λευκώματος "Ελληνικά σπίτια" δεν απομένει παρά να ερμηνεύσει με τα ίδια του εφόδια τις απεικονίσεις αυτές. [...] (Αλέξανδρος Παπαγεωργίου - Βενετάς)