Ένα από τα καλύτερα, δυνατότερα και συναρπαστικότερα αστυνομικά μυθιστορήματα που έχω διαβάσει. Ξεφεύγει από την κλασική πεπατημένη φόνος-ένοχοι-λύση. Ιστορία με πολλά πρόσωπα, που το καθένα έχει την προσήκουσα θέση.

Είμαστε στο 1964 και ο δημοσιογράφος Φερίτ μπλέκεται στην υπόθεση δολοφονίας ενός απόστρατου αξιωματικού. Ταγμένος στο αστυνομικό ρεπορτάζ ιντριγκάρεται από την υπόθεση κι αρχίζει να σκαλίζει, ώσπου έρχεται άνωθεν εντολή να σταματήσει. Η περιέργειά του είναι μεγαλύτερη όμως κι έτσι συνεχίζει κρυφά να ρωτά, να σκαλίζει, να ψάχνει.

Ο συνταγματάρχης το 1944 ήταν μέλος της τουρανιστικής κίνησης που ενδιαφερόταν για την επικράτηση του τουρκισμού στη χώρα και κατέστρωνε σχέδια αντίθετα προς την ουδέτερη κυβέρνηση της Τουρκίας να σωθεί ο καθαρός, αμιγής χαρακτήρας της τουρκικής φυλής και να βγει η χώρα στον πόλεμο ξεκάθαρα κατά των Συμμάχων. Κι όμως αυτή η ομάδα ήταν πιόνι της ουδέτερης επιφανειακά κυβέρνησης, που έκανε τα δικά της σχέδια εις βάρος των Συμμάχων κι έψαχνε αποδιοπομπαίο τράγο στον οποίο να στραφούν τα φώτα της δημοσιότητας, ώστε να κερδίσει χρόνο και να κλείσει επικερδείς συμφωνίες φυσικά υποκειμενικού χαρακτήρα.

Σιγά σιγά και χωρίς να βιαζόμαστε, με πολλές ατραπούς στο κείμενο που όλες όμως οδηγούν στη βασική πλοκή και χορεύουν γύρω της χωρίς να ξεφεύγουν πόντο, ξεδιπλώνεται ένα αληθινό αστυνομικό μυθιστόρημα, γεμάτο τουρκική ιστορία, παρασκήνια, αλήθεια και ωμότητα και φυσικά την απαραίτητη κλιμάκωση της υπόθεσης (σας συμβουλεύω από το 6ο κεφάλαιο και πέρα να μην επιβαίνετε σε λεωφορείο ή τρένο γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να κατέβετε στη στάση σας, παρά μόνο στο τέρμα κι αυτό αν σας κατεβάσουν με τη βία, τόσο πολύ θα σας κρατήσει και θα σας κόψει την ανάσα).

Τι, μόνο αυτά έχουμε; Τα στοιχεία που βρέθηκαν στον νεκρό και οδηγούν 20 χρόνια πίσω, σε εθνικιστικές κινήσεις, Γκρίζους Λύκους, φιλοναζιστική στάση της κυβέρνησης (κρυφά φυσικά γιατί αντικειμενικά ήταν ουδέτερη χώρα στον πόλεμο), Τούρκους συγγραφείς-υποστηρικτές του παντουρκισμού, επισκέψεις και έρευνες του δημοσιογράφου σε ανακριτικά γραφεία και παλαιοβιβλιοπωλεία;΄Όόόχι, έχουμε και έρωτα-συναίσθημα: ο Φερίτ ερωτεύεται μια Ελληνίδα, η οποία, θύμα των εποχών και της στάσης στην Κύπρο, απελαύνεται μαζί με τους υπόλοιπους Ρωμιούς της Πόλης, κατά διαταγήν της κυβέρνησης, ως αντίποινα στη συμπεριφορά των Ελλήνων στο θέμα της Κύπρου! Τι να κάνει, πώς να τη γλυτώσει; Κι όμως η μοίρα της κοπέλας και κατά συνέπεια το μέλλον της σχέσης τους βρίσκεται στα χέρια του πραγματικού δολοφόνου!

Και μέσα σε όλα αυτά ο Φερίτ έχει να αντιμετωπίσει και τις τύψεις του που παράτησε τη μητέρα του για να σπουδάσει στην Ευρώπη και επέστρεψε μόνο όταν της ανακοίνωσαν τον θάνατό της από έναν κατά συρροήν δολοφόνο! Κι αυτός ο δολοφόνος υπάρχει η υπόνοια ότι είναι αυτός που σκότωσε και τον απόστρατο αξιωματικό. Κι όλα αυτά υποκινούνται από την ίδια ομάδα που δρούσε το 1944 που ζητά εκδίκηση για το θάνατο του μέλους της και δεν βρίσκει καλύτερο παράδειγμα από τον ίδιο τον Φερίτ, χωρίς φυσικά αυτός να το ξέρει!

Η λύση του μυστηρίου φυσιιολογική, σε καμία περίπτωση τραβηγμένη από τα μαλλιά, αληθοφανέστατη, καθόλου υπερ-άνθρωπη ή εκβιαστική (ας δώσουμε ένα τέλος για να δώσουμε ένα τέλος, δηλαδή). Πουθενά δε βρήκα ψεγάδι, πουθενά δε βρήκα υπερβολή, σε κανένα σημείο δεν κουράστηκα, βρήκα πολύ ενδιαφέροντα όλα τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτει ο συγγραφέας για την πολιτική κατάσταση της χώρας κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (τα παραθέτει λίγα λίγα κι όπου εξυπηρετούν την πορεία της υπόθεσης) και μπράβο του για την ουδετερότητα του συγγραφέα: πουθενά δεν μεροληπτεί υπέρ ή κατά της νοοτροπίας των Γκρίζων Λύκων ή των παν-τουρκιστών, ακόμα ακόμα και των Ρωμιών της Πόλης (ο χασάπης που κλαίει για τη σπασμένη του βιτρίνα και για το άδικο που του γίνεται να ξεριζώνεται από έναν τόπο που τον πόνεσε, ακόμη την αναλογίζομαι).

A propos η μετάφραση είναι καλοδουλεμένη, κατανοητή, στρωτή, ευχάριστη, καθόλου επιφανειακή ή πρόχειρη και το κείμενο διαβάζεται πολύ άνετα!

Θα το θυμάμαι για πολύ καιρό αυτό το βιβλίο.