Ενώ είναι μελέτη, πραγματικά αυτό το έργο είναι τόσο ευχάριστα γραμμένο που διαβάζεται απνευστί. Έτσι από την μια είναι ένα έργο επιστημονικά αξιόπιστο και τεκμηριωμένο από την άλλη – κι εδώ φαίνεται το λογοτεχνικό ταλέντο του Μπάρτζη – διαβάζεται σαν μια ενδιαφέρουσα ιστορία που απεικονίζει με αντικειμενικότητα τον βίο και το έργο του Πέτρου Πικρού.

Επίσης η δομή, ο τρόπος με τον οποίο είναι κατανεμημένες οι πληροφορίες είναι απίστευτα χρηστικός: Περιλαμβάνει συγκριτικό χρονολόγιο του Πέτρου Πικρού όπου συνδέει την δραστηριότητά του με την ελληνική και ξένη πνευματική ζωή και ιστορία.

Στο παράρτημά του παραθέτει την εργογραφία του Πικρού με αναλυτική μορφή τα μυθιστορήματα και διηγήματά του, τις μελέτες και βιογραφίες, τις μεταφράσεις κτλ. Εκεί βέβαια (από όσο είδα και αν δεν κάνω λάθος) δεν αναφέρει τον «Ιατρό Πασκάλ» του Εμίλ Ζολά όπου σύμφωνα με τον κατάλογο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Θεσσαλονίκης έχει μεταφραστεί από τον Πέτρο Πικρό (αντίτυπο χωρίς να κατονομάζει τον μεταφραστή υπάρχει και στον κατάλογο της Δημοτικής βιβλιοθήκης των Χανίων) καθώς και το «Ναΐς Μικουλέν» επίσης του Ζολά που σύμφωνα με την βιβλιογραφία του Κασίνη (πάλι ελπίζω να μην κάνω λάθος, γιατί δεν έχω την απαραίτητη επιστημονική κατάρτιση για τέτοιου είδους έρευνα) εκδόθηκε από τον Γανιάρη στην Αθήνα το 1920 (αντίτυπο αυτής της έκδοσης με αρχικά μεταφραστή Π. Π. υπάρχει στην βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ).

Στο δε τρίτο μέρος της εργογραφίας του Πικρού σελ.516 – 651 ο Μπάρτζης έχει καταγράψει όλα τα άρθρα του Πικρού στα διάφορα έντυπα, πραγματικά έργο τιτάνιο.

Ο Πικρός υπήρξε ένας άνθρωπος με πλατιά μόρφωση και μεγάλο πάθος. Συχνά η έντονη προσωπικότητά του οδήγησε κάποιους να κάνουν ακόμα και πόλεμο λάσπης εναντίον του, άδικα τελικά είχε κατηγορηθεί για λογοκλοπή, το έργο του είναι αυθεντικό, πρωτότυπο και καλύπτει μια τεράστια γκάμα: μυθιστόρημα και διήγημα με ρεαλιστικά και κοινωνικά στοιχεία, αλλά και φαντασία ή ίσως πιο σωστά αλληγορία και συμβολισμό, παιδικό μυθιστόρημα, λαϊκό μυθιστόρημα, ποίηση, θεατρική κριτική, μεταφράσεις (ειδικά στο «Ανθρώπινο Κτήνος» του Ζολά η δική του μετάφραση – και το λέω με βεβαιότητα – είναι μακράν ανώτερη από όλες τις άλλες που έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς), αρθρογραφία κα.

Ο Πικρός, ένας άνθρωπος πολυγραφότατος και ταλαντούχος, σε αντίθεση με τα όσα είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν, δεν έπαψε να γράφει ως το τέλος της ζωής του. Δεν έπαψε ποτέ να οραματίζεται έναν κόσμο καλύτερο, δεν έπαψε να καταγγέλλει την κοινωνική αδικία και να αναδεικνύει το μεγαλείο αλλά και τα απύθμενα, σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Την Αλήθεια στην οποία πίστεψε, την υπηρέτησε πιστά. Δεν υπήρξε κλέφτης, ούτε καταχραστής, όπως κατηγορήθηκε.

Επιτέλους, μέσα από το υπέροχο βιβλίο του Μπάρτζη πέφτει άπλετο φως και με επιχειρήματα και αποδείξεις αποδεικνύεται το μεγαλείο του Πικρού. Ως ανθρώπου και ως δημιουργού. Κατά την γνώμη μου το έργο του Μπάρτζη αποτελεί ένα κόσμημα τόσο για τις βιβλιοθήκες των ερευνητών και μελετητών της νεοελληνικής λογοτεχνίας όσο και για εκείνες των απλών αναγνωστών που αγαπούν τις τέχνες και τα γράμματα. Μια λαμπηδόνα που φωτίζει εποχές περασμένες αλλά που για κανένα λόγο δεν θα έπρεπε να παραμείνουν ξεχασμένες.