Τα δημόσια και τα ιδιωτικά κτίρια μιας ιστορικής περιόδου και μιας περιοχής δεν δηλώνουν μόνο την αισθητική αντίληψη του δημιουργού τους. Έχουν να πουν πολλά για το οικονομικό, ταξικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο της συγκεκριμένης περιόδου και περιοχής.
Ο αρχιτέκτονας Βασίλης Κολώνας κοιτάζει μ\' αυτή την πολλαπλή ματιά την αρχιτεκτονική έκφραση των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα μέχρι το 1912 στη μελέτη του "Έλληνες Αρχιτέκτονες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία 19ος-20ος αιώνας, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θεσσαλονίκη".
Η ανάγκη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να συνομιλήσει με την εξέλιξη της Δύσης, η ισοπολιτεία που ψηφίστηκε με γνώμονα αυτή την ανάγκη των οθωμανικών αρχών, το μορφωτικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο των μειονοτήτων που ζούσαν στα όριά της -στην προκειμένη περίπτωση της ελληνικής μειονότητας- "αποτυπώνονται" στα κτίρια που έφτιαξαν οι Έλληνες αρχιτέκτονες στην πρωτεύουσα και "εθνικό" κέντρο της περιόδου των Μεταρρυθμίσεων, την Κωνσταντινούπολη, και σε δύο από τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα στις δύο πλευρές του Αιγαίου, τη Σμύρνη και τη Θεσσαλονίκη.
Ένα βιβλίο για την ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα και, ταυτόχρονα, ένα βιβλίο για την ιστορία της ελληνικής μειονότητας και των μελών της στις μεγάλες πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το έργο εμπλουτίζεται από πλούσια εικαστική τεκμηρίωση.