Βιβλίο Εγώ και αυτό
Συγγραφέας Marie Cardinal
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρηα
Εκδότης Κέδρος
Συντάκτης-ρια Χρυσούλα Βακιρτζή

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Συνηθίζουμε να συγκρίνουμε έναν εγκέφαλο με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ενώ όμως ένας υπολογιστής βγαίνει από το εργοστάσιο με ενσωματωμένα κυκλώματα, τα οποία μένουν απαράλλακτα για το υπόλοιπο της ζωής του, ένας εγκέφαλος δεν μένει ποτέ ο ίδιος, αφού οι καθημερινές εμπειρίες τον αλλάζουν διαρκώς. Η έννοια της πλαστικότητας του εγκεφάλου, που αποδείχθηκε και πειραματικά στα τέλη του 20ού αιώνα, έχει ξεκινήσει να ενδιαφέρει πολλούς.

Κι ενώ οι νευροεπιστήμες του σήμερα, προσπαθούν να μας πείσουν, ότι, είμαστε απλώς λειτουργίες εγκεφαλικών νευρώνων, εμείς ας ανατρέξουμε και πάλι το «Εγώ και Αυτό», της Μαρί Καεντινάλ. Τούτο το βιβλίο είναι ένα βιβλίο-κραυγή, ένα βιβλίο-γροθιά, γραμμένο με βίαιη ειλικρίνεια, χωρίς αιδώ και συμβιβασμούς. Δεν είναι η πρώτη φορά που μια γυναίκα αφηγείται μιαν ενδόμυχα προσωπική της κρίση, είναι όμως η πρώτη φορά που μια γυναίκα τολμάει να χρησιμοποιήσει χωρίς περιστροφές, χωρίς ωραιοποίηση, χωρίς αλληγορίες, τις πραγματικές λέξεις, τις αληθινές, τις απαγορευμένες, τις λέξεις που λυτρώνουν. Υποφέροντας από διαταραχές, που οι αναγνώστες θα νιώσουν άμεσα, σαν μέσα στο δικό τους το είναι, τις αβάσταγες επιπτώσεις τους, η νεαρή γυναίκα που εδώ ανακαλύπτουμε είναι ένα ον φυσικά και ηθικά εξουθενωμένο, στα σύνορα της τρέλας, στα πρόθυρα της αυτοκτονίας.  Ως τη μέρα που αποφασίζει να εμπιστευτεί τη μοίρα της στον ψυχαναλυτή.

Παρακολουθώντας τους, αυτήν και το ψυχαναλυτή στις ψυχαναλυτικές συνεδρίες, ξαναζωντανεύουμε μαζί της τον δρόμο που πέρασε, καθώς φωτίζονται ο ένας μετά τον άλλον οι σπουδαιότεροι σταθμοί στη ζωή της: το διαζύγιο των γονιών, ο θάνατος του πατέρα, οι τραυματισμοί της παιδικής της σεξουαλικότητας, τα εφηβικά της χρόνια σε μιαν εμπόλεμη Αλγερία, και, πάνω απ’ όλα, η έσχατη ανάμνηση που με ζόρι ξεριζώνεται από τα έγκατα του υποσυνείδητου, η ομολογία της μάνας, που είναι ίσως η αρχική αιτία του κακού. Με μια προσπάθεια που τελικά εξουδετερώνει την πιο λυσσασμένη εσωτερική της αντίσταση, η αφηγήτρια μας αποκαλύπτει σιγά σιγά το παρελθόν της. Κι όταν τελειώσει τη αφήγησή της, θα νοιώσει ότι έχει λυτρωθεί από τα άγχη της κι ότι μπορεί να ξαναρχίσει τη ζωή της.

Ανακατεύοντας τη μυθιστορηματική εξομολόγηση με τις πιο σύγχρονες μεθόδους ψυχαναλυτικής θεραπείας. Ένα βιβλίο-ντοκουμέντο, καταλυτικό, και συνάμα για το καταπληκτικό οδοιπορικό μιας θεραπείας βασισμένης στο θάρρος και τη συνειδητή επιθυμία να αυτοηττηθείς. Κι αυτή η λύτρωση είναι η λύτρωση των λέξεων, γιατί μόνο λέγοντάς τες με το αληθινό τους όνομα διαλύονται οι φαντασιώσεις.      

Η εμπειρία, μέσω της πλαστικότητας, μας κάνει μοναδικούς, διαφορετικούς και αναντικατάστατους Και αυτό, σε αντίθεση από τα δεδομένα ενός υπολογιστή, που, όσο εξελιγμένος να είναι, δεν μπορεί να  συναγωνιστεί την ανθρώπινη ευφυΐα.  Η πλαστικότητα όμως είναι μία, είτε για το σαλιγκάρι, είτε για κάποιο άλλο ζώο, είτε για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος στη γέννησή του είναι ανολοκλήρωτος και εξαρτημένος από το περιβάλλον, το οποίο κάνει τον καθένα από εμάς διαφορετικό από τους υπόλοιπους.

Μόλις την τελευταία δεκαετία περιγράφηκε από τους νευροβιολόγους το φαινόμενο της «επανεδραίωσης» Αφού ο εγκέφαλος έχει κωδικοποιήσει μια συγκεκριμένη εμπειρία μέσω της διαδικασίας της πλαστικότητας, και εάν στη συνέχεια τα ίχνη που άφησε αυτή η εμπειρία επανενεργοποιηθούν για κάποιο χρονικό διάστημα, αυτά γίνονται εύθραυστα και τα συστατικά τους –δηλαδή κάποια νευρωνικά σύνολα– μπορούν να συσχετιστούν με άλλα ίχνη. Αυτό το νέο ίχνος, το οποίο έχει φτιαχτεί από τα δομικά συστατικά της αρχικής εμπειρίας, αλλά δεν σχετίζεται άμεσα με αυτή, δραπετεύει από το συνειδητό. Αυτός ο μηχανισμός της ασυνέχειας είναι ένας από τους τρόπους με τον οποίο πιστεύουμε ότι σχηματίζεται το ασυνείδητο.

Άραγε έχει λήξει επιστήμη της ψυχολογίας, μια που η παγκόσμια κοινότητα, στις εξελιγμένες ιδίως χώρες, ρίχνει μεγάλα χρηματικά κονδύλια στο φάκελο «Νευρωεπιστήμες»; Και μια Μαρί Καρντινάλ του σήμερα από ποιον / ποια  ειδικό ψυχικής υγείας θα βρει κατανόηση θεραπευτική;  Χωρίς αυτός να την ‘παρατηρεί’ απλώς στους εγκεφαλικούς της νευρώνες; Ίδωμεν.