Βιβλίο Φως όπως μανταρίνι
Συγγραφέας Έφη Ι. Νικολαΐδου
Κατηγορία Ποίηση
Εκδότης Βακχικόν
Συντάκτης-ρια Χρύσα Μαστοροδήμου

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Και είπε η σιωπή:
«Γεννηθήτω άνθρωπος
ίνα παράσχει φως εις τους αιώνας»

Κι έγειρα στο πλευρό σου
κι έτσι καθώς του έλειπε ακόμη αναπλήρωτο το άλλο του μισό
αποκοιμήθηκα με μια φλούδα μανταρίνι στο στόμα
να θυμάμαι την πίκρα που στύβει πάνω του το αγέννητο φως
πριν ωριμάσει ήλιος.

Το Φως όπως μανταρίνι, είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της Λαρισαίας εκπαιδευτικού Έφης Νικολαΐδου. Από τον τίτλο ακόμη της καλαίσθητης αυτής ποιητικής συλλογής από τις εκδόσεις ΒΑΚΧΙΚΟΝ, αντιλαμβανόμαστε ότι το φως παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην ποίηση της Νικολαΐδου και μας κάνει από την πρώτη στιγμή να συνομιλούμε διακειμενικά με τον Όμηρο αλλά και τους ποιητές του φωτός το Σεφέρη, τον Ελύτη, το Ρίτσο και πολλούς άλλους καταθέτοντας μας μια πυκνή ποιητική συλλογή περίπου 45 ποιημάτων σε ελεύθερο στίχο που θα μπορούσαν κάλλιστα να αποτελέσουν 2 ξεχωριστές συλλογές.

Το φως απαρχή της ζωής και της ποίησης και η προσπάθεια να το φτάσουμε κατακλύζει την ποίηση της Νικολαΐδου. Διαβάζοντας τα καλογραμμένα ποιήματά της από την αρχή μου ήρθαν στο νου τα λόγια του Χατζιδάκι: Ο ποιητής, μελετώντας το σκοτάδι, δεν έχει άλλο μέτρο από το φως. Γι' αυτό γράφει.

Από το πρώτο ποίημα ακόμη αυτό γίνεται εμφανές:

Άτιτλο 1
Ήθελε τόσα να γράψει για την αγάπη
«Δεν έχουμε» είπε άλλο καιρό»
Πήρε κιόλας να αφραταίνει το χώμα
Που χάραζε και μπόλιαζε μια νέα προοπτική
φθαρμένες λέξεις. Μέχρι που άνθισε άδειο το χαρτί
«Θα το αγγίξουμε» είπε «μια μέρα το Φως
δίχως να μας κάψει».

Το φως, σύμβολο αρχέγονων μύθων και αρχέτυπο αναζητήσεων αποτελεί τη δική της αφόρμηση και  αφετηρία για μια ξεχωριστή ποιητική πορεία. Η ποιήτρια στην πρώτη της ποιητική συλλογή συνδιαλέγεται σκόπιμα με άλλους δημιουργούς – καλλιτέχνες θέλοντας να μας καταδείξει τις πηγές έμπνευσης της όπως με τον Διονύση Καψάλη, τον Κ. Μόντη, αλλά και με τον συγγραφέα Ocean Wogh. Παράλληλα διακρίνουμε μια διαρκή καλλιτεχνική συνδιαλλαγή με τη ζωγραφική και τη μουσική καθώς συναντάμε κατά την περιδιάβαση μας στην ποίησή της, τα ηλιοτρόπια του Van Cogh, τις πεταλούδες του Warhol με τη συνοδεία του μουσικού οργάνου Κόττο και τη μελωδική φωνή της Annie Whitehouse ενώ άλλοτε μας ταξιδεύει με μια άρια της Κάρμεν.

Η έμπνευση άλλωστε είναι θέμα στιγμής. Η έμπνευση γεννιέται από την επαφή του τυχαίου με το πάθος του ποιητή όπως μας έχει πει ο Γαβριήλ Ντερζάβιν.

Η πλούσια ποιητική εναπόθεση της Νικολαΐδου είναι μια κατάθεση ψυχής που έχει πολλαπλά θεματικά κέντρα. Πολυδιάστατη ποίηση, βιωματική, βαθιά εξομολογητική, ανθρωπιστική αφού στο επίκεντρο στέκεται ο άνθρωπος, οι αγωνίες, τα ερωτηματικά του, οι αυτοαναιρέσεις του, οι αποφάσεις του, οι ερωτικές του απογοητεύσεις, η ίδια η ζωή εν τέλει.

Ο στίχος της παρόλο που είναι ελεύθερος χαρακτηρίζεται από ρυθμό και εσωτερική αρμονία και μια απόλυτη σύμπλευση λυρισμού και εικόνων.

Η ποιήτρια αγαπάει αυτή τη διαρκή αναμέτρησή με το φως και ό,τι αυτό αντιπροσωπεύει καθώς και το δίπολο που εκφράζει συνειδητά η ασυνείδητα: φως –σκοτάδι, ζωή – θάνατος, κίνηση –ακινησία και πολλά άλλα ακολουθούν τον αναγνώστη όταν εντρυφήσει στο έργο της.

Το φως εκφράζει για εκείνη την αλήθεια, τη ζωή, την εξερεύνηση και φυσικά τον έρωτα.

Αναφέρω κάποιους από τους πιο χαρακτηριστικούς στίχους που αποτυπώνουν τη σημασία και τη σημειολογία του φωτός για εκείνη:

Ακόμη και το χαμηλότερο φως μπορεί να διαλύσει το πυκνότερο σκοτάδι (Μαύρο όπως λευκό)

Ενώ στο ποίημα Εκφράζομαι ως φως η φιλοσοφική ενατένηση της ποιήτριας κατατίθεται σαν βίωμα:

Εγώ που πλάστηκα από χώμα και νερό
Το δικαίωμα διεκδικώντας στη πυρά
Την απόλυτη ένδεια μέσα μου μεταμορφώνω
Μέχρι που σε πλήρη σιωπή χιμώντας να μετουσιωθώ
Εκφράζομαι ως φως

Άλλοτε το φως αντιπροσωπεύει για κείνη το ταξίδι προς την αγάπη, αγάπη και φως συμπλέουν σε μια πορεία προς τη δική της αλήθεια, τη δική της Ιθάκη.

Πριν διασχίσουμε το φως ως άλλο όνομα της Αγάπης (Ταξίδι)

Κάποτε συλλογίζομαι, να ξεδιψάς με φως είναι το μυστικό (Να ξεδιψάς με το φως αυτό είναι το μυστικό)

Κάθε μικρή ανεμώνη το γνωρίζει καλά/μονάχα σα μαθητεύουμε σε όλες τις φωνές/ αρχίζει να ξεχωρίζει το πρόσωπό μας το αμετάβλητο/ στο  πιο πηκτό σκοτάδι
Αυτό είναι το πρώτο φως (Πρώτο φως)

Η ποιήτρια διαπραγματεύεται φυσικά σε αυτή την πολυδιάστατη κατάθεση της ξεχωριστά τον έρωτα και κατ’ επέκταση το σώμα από τη γέννηση του ως τη φθορά, χρωματίζοντας τον με ποικίλες ποιητικές εκφάνσεις, αντλώντας από την παλέτα των λέξεων της την απογείωση που ο φτερωτός θεός προσφέρει αλλά και την πτώση και φθορά δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο προσωπικό ποιητικό ύφος,

Είμαι διάτρητη από φως και από σένα (Χαρταετοί)

μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια άνοιξη
Το πρόσωπο σου στο φως του φεγγαριού (Μαύρο όπως λευκό)

Εν αρχή ην ο έρωτας
Το φιλί είναι τόπος πατρίδα και θεριό
Μην ξεγελαστείς
Έχει και το θαύμα τη σκουριά του  (Nunole biance)

Το φως κυριαρχεί στο ανθρώπινο σώμα ως θαύμα και ως μοναδική ευκαιρία να πλησιάσουμε ψυχικά ο ένας τον άλλο όπως στο

Επιβεβαιώνω λοιπόν δίχως ίχνος υπερβολής
Πως το δέρμα σου μυρίζει φως
Και πως αυτό είναι στο τέλος της μέρας το πιο μικροσκοπικό θαύμα της ζωής.
Το σώμα φτιαγμένο από χώμα από νερό και φως.
Ο συντομότερος δρόμος είναι το σώμα (μικροσκοπικό θαύμα ζωής)

Ζούνε μέσα μας ηδονές και οδύνες από το ίδιο υλικό πλασμένες (Γινωμένο σώμα)

Για την ποιήτρια η πραγματική ζωή δε μπαίνει σε αριθμούς και η διαρκής προσπάθεια του ανθρώπου να βρει το δικό του φως, το δικό του δρόμο μέσα στην πολύβουη και αποπροσανατολιστική πραγματικότητα είναι το μήνυμα της.

Εν πάση περιπτώσει τι ωφελεί κάποιος να κάνει ισολογισμούς όταν μιλά για τη ζωή του;
Με ποιες προσθαφαιρέσεις κερδίζεται ή χάνεται ένα χαμόγελο ή δάκρυ;
Πίστεψε με αποκτάς δύναμη προχωρώντας (στις τέσσερις γωνιές της γης)

Διαβάζοντας την ποίηση της μόνο αισθητική απόλαυση μπορεί να εισπράξει κανείς σύμφυτη με το θαυμασμό για τον πλούσιο εσωτερικό κόσμο της και την άρτια μετάπλαση των βιωμάτων της σε καθάριο ποιητικό λόγο. Η μεγαλύτερη έμπνευση για εκείνη είναι πάντα η ζωή και ο κόσμος γύρω μας ακόμη και αν:

Ο κόσμος δεν είναι τέλειος όμως πάντα κρατά ένα πρώτο φιλί και μια λευκή σελίδα.