Βιβλίο Ο φύλακας στη σίκαλη
Συγγραφέας Jerome David Salinger
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Πατάκης
Συντάκτης-ρια Μαργαρίτα Αλευρίδη

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Ο έφηβος Χόλντεν αποβάλλεται από το σχολείο του στην Πενσιλβάνια και αφηγείται τα γεγονότα της περιπλάνησης του στη Νέα Υόρκη, όπου καταφθάνει μία ημέρα πριν από εκείνη της αποβολής του. Θέλοντας να αποφύγει την αντιπαράθεση με τους γονείς του, περιπλανιέται στην πόλη και με οδηγό τις αναμνήσεις του πραγματοποιεί ένα ιδιότυπο οδοιπορικό στον εσωτερικό του κόσμο, τα άγχη, τα όνειρα, τους φόβους, τη σεξουαλικότητα, και όλες εκείνες τις συνθήκες που καθόρισαν την ιδιοσυγκρασία του.

Ο Φύλακας στη Σίκαλη (έτος πρώτης έκδοσης 1951) είχε αρχικά λογοκριθεί και απαγορευτεί στην Αμερική γιατί θεωρήθηκε πως διαταραγμένα άτομα επηρεάστηκαν από αυτό (συνδέθηκε με τη δολοφονία του Λένον καθώς ο ίδιος ο Τσάπμαν είχε εμμονή με τον ήρωα του Σάλιντζερ). Παρόλα αυτά, παραμένει δικαίως ένα από τα εμβληματικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Την πρώτη φορά που το διάβασα ήμουν λίγα μόλις χρόνια μεγαλύτερη από τον Χόλντεν. Θυμάμαι πως τότε δε μου είχε κάνει και τόση εντύπωση. Ίσως γιατί ο τρόπος γραφής του μου είχε φανεί αρκετά απλοϊκός συγκρινόμενος με τα κλασικά αναγνώσματα των πρώτων φοιτητικών μου χρόνων. Τριάντα όμως χρόνια μετά, κρατώντας στα χέρια μου την ομολογουμένως εξαιρετική έκδοση των εκδόσεων Πατάκη, μπορώ να πω πως με αυτή τη δεύτερη ανάγνωση συνειδητοποίησα τη δύναμη που κρύβεται πίσω από τη μετριοφροσύνη με την οποία ο Σάλιντζερ παροχετεύει στον αναγνώστη τις ουσίες του κειμένου του. Ο τρόπος που ψηλαφεί τις διαστάσεις των ηρώων του, η λιτή - ελεύθερη προθέσεων επιτήδευσης - γραφή, ο εκ πρώτης αυθόρμητος αλλά τελικά καλοδουλεμένος τρόπος κατάθεσης όσων επιθυμεί να μοιραστεί συνθέτουν την τεχνική ενός συγγραφέα που γνωρίζει πολύ καλά πως να πει μια ιστορία και να πιάσει τόπο.

Μέσω του Χόλντεν ο Σάλιντζερ ζυγίζει τους χαρακτήρες μιας κοινωνίας με τα αθώα μάτια ενός εφήβου και, κουβαλώντας αθόρυβα τις εμπειρίες ενός ενήλικα, κυριολεκτικά κεντάει στις σκιαγραφήσεις του. Παρατηρεί το περιβάλλον του και καταθέτει τους τρόπους με τους οποίους διαμορφώνονται οι ιδιοσυγκρασίες από κληρονομούμενες συνήθειες που αποστηθίζονται μηχανικά και επιλογές που επαναλαμβάνονται συνειδητά και υποσυνείδητα οδηγώντας σε συγκεκριμένα μοτίβα ζωής, ίδια και απαράλλαχτα τελικά εις τους αιώνες των αιώνων.

Ο Χόλντεν ψηλαφεί τον κόσμο που τον περιβάλλει και τον διαχωρίζει σε αυθεντικό και κάλπικο. Σε κάθε του βήμα αφορίζει την κοινωνία που ζει και στο επόμενο επιθυμεί να τη δομήσει εκ βάθρων. Όντας αθεράπευτα ρομαντικός, ελπίζει στη σωτήρια δύναμη της αγάπης. Πιστεύει πως η τιμιότητα της παιδικής αθωότητας αποτελεί τον ακρογωνιαίο της λίθο κι ονειρεύεται να σταθεί φύλακας στο χείλος του γκρεμού γύρω από ένα χωράφι σίκαλης για να κρατά ασφαλή τα παιδιά που παίζουν εκεί.

Ο ίδιος ο Σάλιντζερ έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος. Αντιπαθούσε τη δημοσιότητα και τα συμπαρομαρτούντα αυτής. Σπάνια έβγαινε από το σπίτι του, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο ενδεχομένως την επιθυμία του να διαχωριστεί από έναν κόσμο κάλπικο την ίδια στιγμή που μέσω των κειμένων του επινοούσε τις συνθήκες μιας λυτρωτικής αθωότητας. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει πως ο Σάλιντζερ υπήρξε ως ο τρόπος που είδε τον κόσμο, αποτελώντας ενδεχομένως την ενήλικη εκδοχή του αντιήρωά του. Πως επρόκειτο δηλαδή για έναν αιώνιο έφηβο που ακροβατούσε διαρκώς ανάμεσα στο τέλμα που οδηγεί στη μισανθρωπία και τη δύναμη που ενέχει η ελπίδα και η πίστη στην αγάπη για τον ίδιο τον άνθρωπο. Από αυτήν την άποψη, ο Φύλακας στη Σίκαλη δεν πραγματεύεται μόνο τη διαδικασία της ενηλικίωσης αλλά μέσω της εριστικής στάσης του Χόλντεν απέναντι στα αειθαλή κοινωνικά στερεότυπα χαρίζει ένα τρυφερό χάδι στο πρωτογενές υλικό των κοινωνιών.