Βιβλίο Παλιά λατομεία και σχιστήρια της Τήνου
Συγγραφέας Αλέκος Φλωράκης
Κατηγορία Ιστορικό δοκίμιο
Εκδότης Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Συντάκτης-ρια Μάγδα Παπαδημητρίου

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη με πλούσιο φωτογραφικό υλικό είδε το φως το προηγούμενο καλοκαίρι. Πρόκειται για το βιβλίο-λεύκωμα του αγαπητού Ποιητή, λαογράφου-μελετητή και συγγραφέα Αλέκου Φλωράκη. Πολυγραφότατος ο Αλέκος Φλωράκης, επιστημονικός υπεύθυνος του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας Τήνου αλλά και υπεύθυνος του φακέλου προς την UNESCO, με όλο το αξιόλογο υλικό ώστε να καταχωρηθεί η μαρμαροτεχνία ως άυλη κληρονομιά, μας έχει δώσει πλούσια δείγματα γραφής που απορρέουν από την αγάπη που τρέφει για τον πολιτισμό του νησιού.

Ο συγγραφέας μ’ αυτό το βιβλίο θυμίζει στους νεότερους την έντονη ζωή που υπήρχε περισσότερο στην Έξω Μεριά αλλά και όλου του νησιού. Αφού τα λατομεία υπήρχαν παντού. Τότε που ερχόταν με κόπο οι μαρμάρινες πλάκες στον Πάνορμο για να φορτωθούν στα καΐκια. Τότε που στα λατομεία και τα σχιστήρια δούλευε πολύς κόσμος και τα σχολεία ήταν γεμάτα παιδικές φωνές. Τότε που υπήρχε πραγματική ανάπτυξη. Που υπήρχαν εκατό παιδιά στα σχολεία των χωριών αυτών. Σήμερα άλλα σχολεία έχουν κλείσει κι άλλα ίσα που κρατιούνται.

Διαβάζοντας το βιβλίο έμεινα έκπληκτη. Και με τις γνώσεις που μεταλαμπαδεύει αλλά και τις υπέροχες φωτογραφίες. Πολλά άγνωστα στοιχεία για τους περισσότερους που νομίζουν ότι η Τήνος είναι μοναχά θρησκευτικός προορισμός. Είναι ένα βιβλίο που πρέπει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη κάθε Τηνιακού σπιτιού αλλά και όλων εκείνων που έχουν σχέση με το μάρμαρο και αγαπούν τη γνώση. Όχι για εμάς που ίσως γνωρίζουμε, κι αυτό είναι το επικίνδυνο, αλλά για τη νέα γενιά. Τους το οφείλουμε να διδαχθούν την ιστορία και να μη χαθούν όλοι αυτοί οι κόποι τόσων ανώνυμων και επώνυμων δημιουργών. Από τους λατόμους που εξόρυξαν το μάρμαρο μέχρι τον γλύπτες που θαυμάζουμε σήμερα τα έργα τέχνης τους. Όλοι έβαλαν το λιθαράκι τους για αυτό που καμαρώνουμε σήμερα.

Όπως γράφει στον πρόλογο της η κυρία Στάικου, πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς, η έκδοση του βιβλίου συνέπεσε με τη δεκαετή λειτουργία του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας του ΠΙΟΠ, στον Πύργο της Τήνου. Ξεφυλλίζοντας το, οι φωτογραφίες αφήνουν άφωνους τους φωτογράφους μα και όλους τους δημιουργούς που δεν γνωρίζουν την Τήνο. Ο Τόπος, πεδίο αγνής και ακόρεστης δημιουργίας.

Περπατούμε μαζί του στα νταμάρια όλης της Τήνου και τα σχιστήρια. Μαθαίνουμε για τα υδροκίνητα και τα πρωτοβιομηχανικά σχιστήρια, για τη μορφή και την οργάνωση τους, για το φημισμένο πράσινο μάρμαρο, για τις εκμεταλλεύσεις του 19ου αιώνα, για τις εταιρείες που τα διαχειρίζονταν, για τη προπολεμική και μεταπολεμική δραστηριότητα. Γνωρίζουμε τις ομορφιές του άγνωστου «μαρμαροφόρου» νησιού μέσα από το φωτογραφικό υλικό που τράβηξε ο ίδιος ο συγγραφέας περπατώντας βήμα-βήμα όλα τα νταμάρια.

Μέσα από την αρχειακή έρευνά του γνωρίζουμε την οργάνωση και την επιχειρησιακή διαδρομή των μονάδων λατόμησης και μέσα από συνεντεύξεις και προφορικές μαρτυρίες γνωρίζουμε για τις τεχνικές εξόρυξης και για τη δύσκολη ζωή στα λατομεία Χάθηκαν ανθρώπινα μέλη από τα φουρνέλα των εξορύξεων, άλλοι έχασαν την όραση. Ακόμη χάθηκαν και ζωές για να ανοίξουν τα σπλάχνα της γης και να βγει στο φως λαμπυρίζοντας στον ήλιο αυτός ο ανεκτίμητος για το νησί ορυκτός πλούτος. Και ξέρετε, όταν βλέπω καθημερινά αγάλματα μουτζουρωμένα, βαμμένα και με διάφορες άλλες ασχήμιες, ε, ναι, θυμώνω πολύ. Γιατί αν όλοι αυτοί που δημιουργούν όλα τούτα, γνώριζαν τον κόπο αλλά και τη ψυχή που αφήνει ο καλλιτέχνης την ώρα της δημιουργίας, σκαλίζοντας το με τον μαντρακά, είμαι σίγουρη πώς θα υπήρχε μια ομορφότερη κοινωνία, καλαίσθητη, με ιδανικά και αξίες. Που θα σέβονται τον Πολιτισμό.

Αυτό το πολιτισμό πρέπει να κρατήσουμε σαν κόρη οφθαλμού. Μαρτυρίες ανθρώπων που αν διαβαστούν, δεν νομίζω να ξαναδούμε αγάλματα ταλαιπωρημένα από την οργή κάποιων ανεγκέφαλων που νομίζουν πώς καταστρέφοντας τα έργα Τέχνης τιμωρούν κάποιους «υπεύθυνους» για τη μοίρα τους.

Ο Αλέκος Φλωράκης κατέγραψε όλη την ιστορία των λατομείων. Μας γνώρισε και μας ταξίδεψε. Ώρα είναι να τιμήσουμε και να εκτιμήσουμε την προσφορά του ίδιου του συγγραφέα στην Ιστορία. Τιμή στη μνήμη όλων αυτών που εργάστηκαν δίνοντας τη ζωή τους για στο διάβα των αιώνων για να έχουμε εμείς αυτά τα έργα τέχνης στα μουσεία εσωτερικού . Αυτή η μελέτη πιστεύω ότι ήρθε στη καλύτερη περίοδο. Ως διδαχή αλλά και ως προβληματισμός. Ως γνώση αλλά και ως θαυμασμός στην ιστορία των ανθρώπων που δημιούργησαν.

Συγχαρητήρια και καλοτάξιδο να είναι αυτό το έξοχο πόνημα, Αλέκο Φλωράκη.

Συγχαρητήρια στο Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς για την πολύ επιμελημένη έκδοση.