Βιβλίο Ηλέκτρα. Το δάκρυ της Αφρικής
Συγγραφέας Γιόλα Δαμιανού - Παπαδοπούλου
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Ψυχογιός
Συντάκτης-ρια Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Η συγγραφέας Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου με το νέο της βιβλίο «Ηλέκτρα το δάκρυ της Αφρικής» μας ταξιδεύει στην αχανή και άγνωστη γη της μαύρης Ηπείρου κουβαλώντας στις 406 σελίδες του μνήμες και ίσως βιώματά της, αφού έχει ζήσει και η ίδια από το 1969 μέχρι το 1997 στη Νιγηρία με την οικογένειά της.

Ο αναγνώστης «φεύγει» από τα συνηθισμένα θέματα των ελληνικών μυθιστορημάτων Μικρασία και Πόντος που κατακλύζουν τα ράφια των βιβλιοπωλείων για ένα διαφορετικό λογοτεχνικό ταξίδι που πάντα είναι χρειαζούμενο. Οι Έλληνες όταν έφυγαν από τη χώρα μας για καλύτερη ποιότητα ζωής ταξίδεψαν και στην Αφρική όπου δούλεψαν και ορθοπόδησαν, αγάπησαν και στέριωσαν με ανθρώπους με άλλες συνήθειες, ήθη και έθιμα. Έτσι έγινε και με την Ηλέκτρα, την ηρωίδα του μυθιστορήματος.

«Στην Αθήνα του 1969 η νεαρή Ηλέκτρα, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών, είναι έτοιμη να κατακτήσει τα όνειρά της, μα μια απρόσμενη συνάντηση με τον μετανάστη Ηλία Θωμόπουλο ανατρέπει τα σχέδιά της.

Οι συναρπαστικές ιστορίες που της διηγείται για την Αφρική τη γεμίζουν δέος και θαυμασμό, και καταλήγει να τον παντρευτεί και να τον ακολουθήσει στη Μαύρη Ήπειρο. Μόνο που γρήγορα αντιλαμβάνεται πως η Νιγηρία είναι μια επικίνδυνη χώρα. Η Ηλέκτρα ωθείται να συνθηκολογήσει με τη μοναξιά, τον φόβο της μαύρης μαγείας καθώς και της ένοπλης ληστείας.

Ωστόσο, όλα αυτά δεν την εμποδίζουν να αγαπήσει με πάθος την Αφρική και να αφιερωθεί στα παιδιά της Αμερικανικής Ιεραποστολικής Σχολής, όπου διδάσκει, αλλά και σε όλα τα ορφανά που βρίσκουν απεριόριστη αγάπη στην αγκαλιά της. Ύστερα από σαράντα πέντε χρόνια γεμάτης ζωής, η Ηλέκτρα και ο Ηλίας αποφασίζουν να επαναπατριστούν, αλλά δεν υπολογίζουν πως, όταν ξεριζώσεις ένα γέρικο δέντρο, τότε αυτό μαραίνεται και πεθαίνει.

Δυο χρόνια αντέχει ο Ηλίας στην Ελλάδα. Μετά τον θάνατό του, τίποτα πια δεν κρατά την Ηλέκτρα μακριά απ’ όσα αγάπησε στην Αφρική. Επιστρέφει, ανυποψίαστη για το μεγάλο παιχνίδι που της επιφυλάσσει η μοίρα: τη συνάντησή της με την εξτρεμιστική οργάνωση Μπόκο Χαράμ.»

Σημ. "Μπόκο Χαράμ" σημαίνει «απαγορεύεται η δυτική κουλτούρα» ή «είναι ιεροσυλία η δυτικοποίηση» και δρα στη βόρεια Νιγηρία και την έθρεψε κυρίως η φτώχια του λαού.

Ζωντανό μα και ευκολοδιάβαστο το βιβλίο με πολλές πληροφορίες αλλά χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη καθώς είναι πλεγμένο με τα πρόσωπα της ιστορίας. Μας γνωρίζει την ζωή των Ελλήνων μα και των Ευρωπαίων που έζησαν για πάρα πολλά χρόνια στην Νιγηρία. «Την πραγματική εικόνα της Αφρικής με τα μικρά μαγαζιά που τα λούζει η καπνίλα, τις ξινές αναθυμιάσεις στάσιμων νερών, τα μυριάδες κουνούπια, με τα πυρωμένα από τον πυρετό ελονοσίας μάτια, τα ατροφικά ποδαράκια της πολιομυελίτιδας, ανθρώπους με μισά μέλη, απομεινάρια της λέπρας. Την πραγματική  Αφρική δεν τη συναντάς στα σπίτια των λευκών και πάμπλουτων Αφρικανών αλλά εκεί που παραμονεύει η φτώχεια, στις καλύβες με το λιγοστό φαγητό, στα νοσοκομεία με τις βελόνες χωρίς αποστείρωση, χωρίς φάρμακα και προδιαγραφές.».

Μας γνωρίζει το πρωτόγονο έθιμο της κλειτοριδεκτομής που το ασκεί η μάγισσα της φυλής  που μπορεί να κατάργησε η Πολιτεία με νόμο αλλά  το έθιμο διαιωνίζεται και δεν μπορεί κανείς να το καταργήσει. Μας μιλά για τα πολιτικά και θρησκευτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στη μακρινή αυτή χώρα. Για τους  Βρετανούς που έστειλαν παντού ιεραποστόλους για να προσηλυτίσουν τους Νιγηριανούς στο χριστιανισμό.  Η Βρετανική κυριαρχία 60 χρόνια αν  και στο νότο ειδικά είχε αρχίσει από πολύ νωρίτερα.

Τα γεγονότα είναι πραγματικά και ο αναγνώστης νιώθει ρίγος και τρόμο από τις περιγραφές. Το σχολείο είναι πραγματικό όπως και οι απαγωγές στα χαρέμια, οι δολοφονίες μα και τα παιδιά που έκαναν κομάντο στο όνομα του Αλλάχ. Μιλά για τους θεούς που προσεύχονταν για να γλιτώσουν. Μα η Μπόκο Χαράμ στο όνομα του Αλλάχ σκότωνε αθώο κόσμο. Τα παιδιά που απήχθηκαν και τα κατηύθυναν στο δάσος Σαμπίσα, προσεύχονταν και στους δυο θεούς για να δουν ποιος θα είναι πιο αποτελεσματικός. Μας μιλά για τους τζιχαντιστές που επιτίθενται στα χωριά, καίνε τα σπίτια και τις σοδειές, σφάζουν τους άντρες και απαγάγουν ή φυλακίζουν τις γυναίκες. Άλλοτε τις αφήνουν να φύγουν-ανάλογα με το ποια από τις τέσσερις κύριες ομάδες των τζιχαντιστών θα επιτεθεί- και άλλοτε τις υποχρεώνουν να γίνουν «νύφες» και κανείς δεν ακούει πια για εκείνες. Αλλά και για τους λευκούς που δεν ανακατευόταν στις εσωτερικές υποθέσεις τους, είχαν τις πισίνες και τους υπηρέτες, τα ξενοδοχεία που έπαιζαν τένις και οργάνωναν χοροεσπερίδες.

Δεν θέλω να τους δικαιολογήσω-αυτό έλειπε- αλλά όταν σε κάποιο κράτος πηγαίνουν κατακτητές, οι λευκοί στην προκειμένη που μάζεψαν όλο τον πλούτο της γης, που πήγαν ιεραπόστολοι να αλλάξουν την θρησκεία τους δίνοντας καθρεφτάκια, που υπάρχουν έντονες διαφορές στις κοινωνικές τάξεις, όταν ο λαός πεινά, κάποτε δεν θα έπρεπε να περίμεναν  κι αυτή  την επανάσταση; Η θρησκεία έπαιξε τον ρόλο της κι αυτή η ανάμειξη που στο όνομα του Αλλάχ σκοτώνονται τόσες αθώες ψυχές ήταν και είναι τραγική. 

Η Ηλέκτρα τις δύσκολες στιγμές που είναι κρατούμενη και δεν ξέρει τι θα γίνει με τη ζωή της, μα και των παιδιών της θυμάται την ζωή της με τον Ηλία, τον θάνατο και την επιστροφή της στη χώρα, «Τελικά στη ζωή η μοίρα κάνει τα δικά της παιχνίδια κι ας πιστεύουμε εμείς οι άνθρωποι πως αποφασίζουμε και επιλέγουμε».

Ένα από τα δυνατά σημεία του βιβλίου ήταν όταν πήραν το πεντάχρονο κοριτσάκι για να του μάθουν καλά την προσευχή, «Ότι θέλω θα την κάνω, μου ανήκει» απήντησε ο Τζιχάντ, «Ο Αλλάχ χρειάζεται αθώες ψυχές για να δοξαστεί». Και μετά στα χαρέμια που τις πουλούσαν τα μέλη της Μπόκο Χαράμ και η απόγνωση των απαχθέντων κοριτσιών που κι αυτές οδηγήθηκαν στα χαρέμια των Σαουδαράβων χωρίς να ξέρει κανείς πού θα καταλήξουν, «Μικρές νύφες, ποιος ξέρει σε ποιο κρεβάτι θα διακορευτούν».

Μόνο τρόμο μπορεί να νιώσει ο αναγνώστης διαβάζοντας το και αηδία. Τελικά η όποια θρησκεία μπορεί να είναι τόσο σκληρή και απάνθρωπη ή οι πιστοί της δίνουν το νόημα και τη φιλοσοφία ραμμένη στα μέτρα τους; «Έτσι θα φύγω ανάμεσα σε δυο θεούς, αυτόν που με δίδαξαν οι γονείς μου κι αυτόν που με δίδαξαν οι ιεραπόστολοι. Για να μια ειλικρινής άρχισα να μπερδεύομαι, δεν ξέρω ποιος είναι πιο αληθινός και δίκαιος».

Η Γιόλα Δαμιανού μας μιλά για το έθιμο του γάμου, πώς πληρώνεται την προίκα από τον γέρο γαμπρό. Γι αυτούς πρέπει να υπηρετεί τον άντρα, να του κάνει τα θελήματα και να γεννοβολά παιδιά. Χωρίς την ικανοποίηση του έρωτα αφού η γυναίκα είναι αντικείμενο και του ανήκει. Μας λέει ακόμη ότι και να χωρίσει με τον άντρα της τα παιδιά μένουν στον άντρα γιατί είναι κτήμα του. Μιλά για τις θρησκευτικές αιρέσεις που οι πιστοί πιστεύουν πώς παίρνουν δύναμη από τον άνθρωπο που θυσιάζεται. Για μαγικές τελετές που ο κόσμος δεν αγγίζει γιατί φοβάται πώς το τζου-τζου θα αγγίξει και αυτούς. Μας μιλά για τους φανατικούς της Μπόκο Χαράμ που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν την οργάνωση, «Αποβράσματα της κοινωνίας, χωρίς ιδεολογία και αρχές, παρασυρμένοι από φήμες …που πίστεψαν πως έγιναν ατρόμητοι και κάθε τόσο φώναζαν θα κάψουμε, θα σκοτώσουμε….».

Η Ηλέκτρα στο ταξίδι των αναμνήσεων και της ζωής με τον άντρα της τον Ηλία αναλογίζεται, «Πιστεύαμε πώς η ζωή της ξενιτιάς όλα μας τα δίδαξε, νομίζαμε πώς γίναμε σοφοί κι ανθεκτικοί σε κάθε δοκιμασία…». Μας γνωρίζει την ISIS και την Αλ Κάιντα και τη πορεία τους στη παγκόσμια τρομοκρατία που τόσο πολύ φόβο έχουν σκορπίσει στην παγκόσμια κοινότητα αφού η ιδεολογία τους λέει «να αλλάξουν τον κόσμο δια πυρός και σιδήρου.».

Προτίμησα να σας δώσω το κλίμα της ιστορίας και τα αληθινά γεγονότα όπως τα έχουν ζήσει οι Έλληνες κι όχι μόνο της Αφρικής. Το ταξίδι με τους ήρωες θα το κάνουν οι αναγνώστες με όλη την αγωνία που η πέννα της συγγραφέως έχει ξετυλίξει το κουβάρι. Θα αγαπήσετε τους ήρωες, θα οργιστείτε μ’ αυτά που θα ζήσουν, ίσως αναθεωρήσετε μερικά πιστεύω σας. Το προτείνω ανεπιφύλακτα.  

Πρέπει τελικά να λέμε, «φτάνει, μέχρι εδώ αρκεί ή να συνεχίζουμε το ταξίδι στη δική μας Ιθάκη γιατί η ζωή έχει ακόμη ανεξάντλητες ομορφιές να μας χαρίσει όπως η ηρωίδα μας η Ηλέκτρα»;