Βιβλίο Το μυστικό της καρυδιάς
Συγγραφέας Μηλέβα Αναστασιάδου, Λυδία Ψαραδέλλη
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Εντύποις
Συντάκτης-ρια Τόλης Αναγνωστόπουλος

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

ΥΠΟΘΕΣΗ

Το μυστικό της καρυδιάς, που εξουσίασε ζωές και χάραξε ανεξίτηλες πληγές, βασικό πιόνι στα παιχνίδια που παίζουν οι δύο ηρωίδες της ιστορίας. Όταν συναντιούνται, η Έλσα και η Τζένη, τίποτα δεν τις προετοιμάζει για τα γεγονότα που θα τις δοκιμάσουν. Θαμμένα μυστικά, έρωτες, επαγγελματικοί αγώνες, ένα σχέδιο φόνου και συνεχείς ανατροπές, συγκροτούν έναν αγώνα ζωής στον οποίο θα παλέψουν μαζί. Ποιος θα είναι ο νικητής;

Μια ιστορία για δυο νέες γυναίκες που γνωρίζονται τυχαία, αλλά τελικά τους ενώνουν πολύ περισσότερα από μερικά προφανή γεγονότα. Μοιράζονται μια κοινή μοίρα που συνδέει τους περισσότερους ανθρώπους του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου, όπου η επιτυχία και η ευτυχία καθορίζονται από συγκεκριμένα κριτήρια και η ευθύνη της αποτυχίας συνήθως βαραίνει το άτομο. Μερικές φορές τα φέρνει έτσι η τύχη ώστε να γίνεται λίγο πιο φανερό πόσο αληθινά είναι τα κριτήρια αυτά και πού μπορεί τελικά να οδηγήσουν.

ΑΝΑΛΥΣΗ

Δύο γυναίκες που γνωρίζονται στο βαγόνι ενός τρένου για Θεσσαλονίκη μοιράζονται στην αρχή την παρέα, συναισθήματα και αργότερα τον ίδιο άντρα, αδιέξοδα και στίγματα από το παρελθόν.

Μια «περίεργη» φιλία αναπτύσσεται μεταξύ τους. Η Τζένη σκληρή καριερίστρια, εντυπωσιακή και δυναμική γυναίκα, έχει τον τρόπο να επιβιώσει στη σύγχρονη κοινωνία με τις υπερβολικές απαιτήσεις και την «απονομή» τέτοιων ρόλων κυρίως σε άνδρες. Αντιμετωπίζει το παρελθόν της προσπαθώντας να δείξει αρχηγικές και ηγεμονικές τάσεις όχι μόνο στο χώρο εργασίας αλλά και στην ερωτική της ζωή όπου ακόμα και ο Άκης της δεν είναι δεδομένος και σταθερός.

Αντιμετωπίζει κάθε πτυχή της ζωής της υπό το πρίσμα της κυριαρχίας.

Σε αυτή τη φιλία η Τζένη δείχνει από την αρχή τις διαθέσεις της ζητώντας αποκλειστικότητα και διαθεσιμότητα από την Έλσα η οποία αν και δείχνει να πιέζεται πάντα στο τέλος πείθεται και την ακολουθεί.

Η Έλσα με περισσότερες ανασφάλειες και τραύματα από το παρελθόν, «είναι απασχολημένη συνέχεια με το μέσα της, με τα άλυτα θέματα του εσωτερικού της κόσμου» και το μόνο παράθυρο προς τον έξω κόσμο είναι ο Γιάννης ο άνδρας που έχει σχέση. Δείχνει από τη μια να επιζητά την ηρεμία του εαυτού της αλλά και να λυγίζει ταυτόχρονα κάτω από τα κλαδιά της καρυδιάς του πατρικού της σπιτιού. Η γιουγκλόνη η καταστροφική ουσία που κρύβεται στις ρίζες αποτρέπει όχι μόνο την ανάπτυξη του δένδρου αλλά και τη δική της με το μυστικό που κρύβει.

Όλα περιπλέκονται όταν αποδεικνύεται ότι ο Γιάννης της Έλσας ή Άκης για τη Τζένη είναι το ίδιο πρόσωπο.

Ο Γιάννης συνεχώς με το ένα πόδι έξω από σχέσεις, μαθημένος να τον αγαπούν συνηθίζει να προδίδει.

Και τότε οι δύο προδομένες γυναίκες παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να τον τιμωρήσουν.

Πόσο εύκολο είναι όμως για δύο γυναίκες να ενώσουν τις δυνάμεις τους, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος ότι κάποια στιγμή η μία θα στρέψει τα μυστικά και φανερά όπλα της κατά της άλλης;

Κατά τον Φρόυντ όλα ξεκινούν από τη συγκρουσιακή σχέση με τη μητέρα. Μάνα και κόρη «διεκδικούν» από νωρίς τον ίδιο άνδρα, τον πατέρα. Αργότερα, αυτό το μοντέλο πιθανόν να επηρεάσει και τη γυναικεία φιλία με μήλο της έριδος πάλι έναν άνδρα.

Οι συγγραφείς του μυθιστορήματος στο κρίσιμο αυτό σημείο επιχειρούν την πρώτη ανατροπή τοποθετώντας τον αναγνώστη στο μέλλον όταν οι δύο ηρωίδες βρίσκονται στα κελιά μιας φυλακής. Η Έλσα μαθαίνουμε πως και στο παρελθόν ήταν έγκλειστη σε κλινικές για να ξεπεράσει «το μυστικό της καρυδιάς» που ήταν κάτι παραπάνω από δυσβάσταχτο. Ξετυλίγεται και το κουβάρι με τον άνδρα της ζωής της το Γιάννη. Ήταν όντως δικός της; Ή ένα ακόμα κομμάτι στα παιχνίδια του μυαλού της; Ο πιο αδύναμος χαρακτήρας θα αντέξει ή θα καταρρεύσει;

Από την άλλη η πιο «στιβαρή» Τζένη θα ξεπεράσει και αυτή τη δοκιμασία, θα προσαρμοστεί σε ένα ακόμα «πεδίο μάχης» από αυτά που έχει μάθει να στήνει, να μάχεται και να επικρατεί; Ως άλλη Αρετούσα που την φυλάκισε ο βασιλιάς πατέρας της διαβάζει «Ερωτόκριτο» και βρίσκει τη δύναμη να αντέξει.

Μια ακόμα προβολή στο μέλλον θα ανατρέψει πάλι πρόσωπα και καταστάσεις. Η Τζένη σε πιο καλή μοίρα επιστρέφει στο χωριό από όπου ξεκίνησαν οι εφιάλτες της έχοντας πάντως επιτύχει στο θέμα της οικογένειας με τον άνδρα που πάντα ήθελε δίπλα της και δυο παιδιά. Συνεχίζει να πορεύεται- όμως ατομικά- μη θέλοντας να επικοινωνήσει τα στίγματα του παρελθόντος που έχει συνηθίσει να κρύβει συνέχεια ακόμα και από τον εαυτό της. Το νέο της αγαπημένο λογοτέχνημα είναι η «Ιθάκη» του Καβάφη: «Τους Κύκλωπας, τους Λαιστρυγόνας δε θα συναντήσεις αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου». Η δική της ψυχή έχει στήσει όμως πόλεμο μπροστά της γιατί κουβαλάει πολλά άσχημα.

Η Έλσα ξεπερνά ίσως τον εαυτό της κάνοντας πρώτη φορά το αυτονόητο: μάχεται, αγωνίζεται αφού έχει απελευθερώσει από μέσα της το «μυστικό της καρυδιάς» που πάντα την κρατούσε πίσω. Ένας άλλος άνθρωπος δίπλα της μπορεί να την βοηθήσει να μην εγκαταλείψει την προσπάθεια, να «την μεταφυτέψει, να της βάλει λίπασμα να μην αφήσει τη γιουγκλόνη να πετύχει το σκοπό της. Ίσως ποτέ να μη γίνει μεγάλο δένδρο αλλά τουλάχιστον θα αγωνιστεί». Ζητάει βοήθεια λοιπόν, θα προχωρήσει συλλογικά, ομαδικά.

Τα φαντάσματα από το παρελθόν όμως επανεμφανίζονται όπως πάντα τη στιγμή που κάποιος σταματάει να πολεμάει με τον εαυτό του και δεν αναγνωρίζει το πρόβλημα ή δεν παίρνει επιστημονική βοήθεια.

Μια από τις δύο γυναίκες θα προχωρήσει στον προσωπικό εξορκισμό φαντασμάτων του παρελθόντος θα πάρει ψυχολογική απόσταση από αυτά. Θα ξυπνήσει μια μέρα και θα κατατάξει τον εαυτό της κομμάτι του αύριο και όχι του χθες.

Η άλλη τελικά δεν θα αντέξει. Συναισθηματικά ράκος θα παραδοθεί στις Ερινύες της ανεβαίνοντας στην καρυδιά παραδομένη στην γιουγκλόνη που την κατέτρωγε για μια ζωή. Βυθίζεται σε μια θάλασσα που σταδιακά τα πεντακάθαρα νερά της γίνονται λάσπη και την τραβάνε στο βυθό.

Γιατί κατά την Λυδία και τη Μηλέβα τι είναι η ζωή τελικά;

Το άθροισμα κάποιων στιγμών που μετριούνται στα δάκτυλα που πρέπει να τις αναγνωρίσεις και να τις ζεις όσο πιο έντονα μπορείς αρκεί να είναι ευχάριστες.

Τις δυσάρεστες ίσως και να μην είναι άσχημο να μπορείς να τις ξεχνάς.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Εξαιρετική η ανάπτυξη της ιστορίας από δύο συγγραφείς με δύο φωνές που πολλές φορές γίνονται μια δείχνοντας αξιοσημείωτη χημεία μεταξύ τους. Αυτό το συγγραφικό δέσιμο είναι που «ανεβάζει στροφές» στο πόνημά τους και με λογοτεχνικά τρικ κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Σίγουρα δεν είναι μια ακόμα ιστορία με ερωτικά τρίγωνα, ανεκπλήρωτους έρωτες και γυναικείο ανταγωνισμό. Αντίθετα τα μηνύματα που περνάνε είναι σημαντικά: Για την ανάγκη όταν βρεθούμε εγκλωβισμένοι στον εαυτό μας, να παλέψουμε, να μετουσιώσουμε όποιον θυμό σε θέληση για αλλαγή, για ζωή.

«Για αυτό με βρίσκεις στο δρόμο να παλεύω για να αλλάξουν όλα, για να είμαι κάποτε ελεύθερη. Αν δεν τα καταφέρω ελπίζω να είναι ελεύθερα τα παιδιά σου.

Οποιαδήποτε επιβολή εξουσίας είναι αναίτια. Διαλέγεις τους αγώνες που θα δώσεις πλέον, πάντα αξίζει να μπαίνεις στη μάχη όταν κινδυνεύεις».

Και για τη φιλία, τη βαθιά φιλία. Η γυναίκα που εγκαταλείπει σκέφτεται τη φίλη της, λέει στον άνδρα της να της σταθεί και ας την πλήγωσε: «Προστάτεψέ την».

Όταν κάνει δε, το απονενοημένο διάβημα στέλνει email σε αυτή λέγοντάς της πως δε φταίει σε τίποτα.

«Τον Άκη ή Γιάννη στήριξε τον δεν είναι δυνατός σαν και εσένα» λέει δείχνοντας την ύστατη στιγμή το μεγαλείο της.

Η Λυδία Ψαραδέλλη και η Μηλέβα Ανατασιάδου αναπτύσσουν αριστοτεχνικά την πλοκή, κάνουν ανατροπές ουσίας, όχι μόνο για εντυπωσιασμό του αναγνώστη παρουσιάζοντας τελικά ένα καλογραμμένο και άρτιο λογοτεχνικά βιβλίο.

Ελπίζω πραγματικά να ξανασυνεργαστούν, να αποδεσμεύσουν και άλλο απόθεμα από την ενέργεια που έχουν και οι δύο, καταθέτοντας ένα ακόμα κοινό βιβλίο στον κόσμο.