Βιβλίο Είναι όμορφη η ζωή, αδερφέ μου
Συγγραφέας Ναζίμ Χικμέτ
Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα
Εκδότης Λιβάνης
Συντάκτης-ρια Μανώλης Γεωργιάδης

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Ένα χρόνο πριν αφήσει την τελευταία του πνοή από τις φυλακές όπου κρατούνταν, ο Ναζίμ Χικμέτ αποφασίζει να γράψει ένα μυθιστόρημα-παρακαταθήκη με αποσπάσματα από τη ζωή του. Τι είναι όμως αυτό που ωθεί ένα ποιητή να γράψει ένα πεζό κείμενο;

Προφανώς, ο Χικμέτ αισθάνεται ότι πλησιάζει το τέλος: 

«Να μπορέσω να ζήσω πέντε χρόνια ακόμα...»

Εξ αιτίας αυτού προσπαθεί να συγκεντρώσει όσα ο ίδιος θεωρεί αξιομνημονευτα: 

- Τι σου έμεινε στο μυαλό, Ισμαήλ, από αυτά τα ποιήματα;
- Μόνο ένας στίχος: «Σε ποιο λιμάνι ταξιδεύει αυτό το καράβι με τα εκατό κατάρτια;»
- Γιατί σου έμεινε στο μυαλό αυτός ο στίχος;
- Λόγω των καταρτιών.

Το κείμενο μοιάζει αρκετά με ημερολόγιο. Ο χρόνος και ο τόπος μεταβάλλονται σχεδόν συνειρμικά. Οι σκέψεις ανακατεύονται με τα γεγονότα. Οι έρωτες και οι φιλίες σμίγουν πάνω στο χαρτί αρμονικά. Αυτό που κυριαρχεί είναι τα αισθήματα για τους ανθρώπους που πέρασαν, για τα μέρη που έσμιξαν, για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα:

«Κοιτάζω κατά διαστήματα τη θέα δεξιά και αριστερά και σκέφτομαι: "Υπάρχει πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο από εμένα;»

Παρότι οδεύει προς το θάνατο, ο ποιητής αντιμετωπίζει τα πράγματα με αισιοδοξία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τίτλος του βιβλίου. Μολονότι το κείμενο βρίθει από περιγραφές βασανιστηρίων, τις δυσκολίες της ξενιτιάς και ανεκπλήρωτους έρωτες, ο Χικμέτ βρίσκει τον τρόπο, μέσα από τη γέννηση ενός νέου έρωτα και την πίστη στις αξίες, να κραυγάσει αυτό που πιστεύει μέσα από τα μπουντρούμια όπου φυλάσσεται επί δεκαετίες:

«Είναι ωραία η ζωή, αδερφέ μου!»

Οι ήρωες του είναι κυρίως νέοι και ρομαντικοί. Αυτό τους βοηθάει να εμφανίζονται γενναίοι μπροστά στο ενδεχόμενο του θανάτου:

«Αισθάνομαι την οδύνη εκείνου του πράγματος που δεν είναι θεοσκότεινο. Ο θάνατος δεν είναι καν οδύνη. Άι στο διάολο.»

Όταν ένας ποιητής φθάσει στο σημείο να γράψει πεζό λόγο, τότε έχει σίγουρα κάτι σημαντικό να εκφράσει. Αυτή είναι και η ιστορία του Ναζίμ Χικμέτ. Μια εξομολόγηση για τη ζωή. Μια βαθιά και έντονη πίστη πως παρ' όλες τις δυσκολίες και τα βάσανα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος η ζωή είναι όμορφη. Και δεν είναι όμορφη μόνο για αυτούς που τους δόθηκε η ευκαιρία να τη ζήσουν απλόχερα, αλλά και για αυτούς που αγωνίζονται κόντρα σε όλες τις συνθήκες για να τη ζήσουν με αξιοπρέπεια. 

Επικεντρώνεται σε όσους αντιστάθηκαν, γιατί κι ο ίδιος υπήρξε ένας από αυτούς. Στις τελευταίες του απόπειρες να κληροδοτήσει μια περιουσία στις επόμενες γενιές, ο Χικμέτ γράφει έναν ύμνο για τη ζωή. Σε αυτόν τον ύμνο προσπαθεί να παρασύρει και όσους τον διαβάσουν:

«Είναι ο ρομαντισμός του κόκκινου επαναστάτη που καλπάζει πάνω στο άλογο του. Ίσως είναι βασανιστικός, ίσως αιμοσταγής, ποιος ξέρει... Αλλά για μια ζωή πιο όμορφη, πιο δίκαιη, πιο γεμάτη, πιο βαθιά.»

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να διαβάσει κανείς ένα μυθιστόρημα. Υπάρχει όμως μόνο ένας τρόπος για να αντικρίσει κανείς την οπτική του Χικμέτ. Και αυτός είναι με τα μάτια της καρδιάς.

«Να πάρει», σκέφτηκα και κοίταξα την Ανούσκα. Δε θα ξαναδώ αυτό το μέτωπο, αυτό το στόμα, αυτή τη μύτη, αυτά τα μάτια, Δε θα ξανανιώσω αυτή την εγγύτητα που αισθάνεται ένας άνθρωπος για κάποιον άλλο, αυτή την οικειότητα, την εμπιστοσύνη που βουρκώνει τα μάτια μου.

Ξέρω ότι όλες αυτές οι σκέψεις είναι ρομαντικές. Εδώ και τόσα χρόνια η ζωή μου είναι ρομαντική. Είναι ο ρομαντισμός του επαναστάτη που καλπάζει πάνω στο άλογό του. Ίσως είναι βασανιστικός, ίσως αιμοσταγής, ποιος ξέρει...

Πού τρέχει ο έφιππος; Τις περισσότερες φορές στο θάνατο. Αλλά για μια ζωή πιο όμορφη, πιο δίκαιη, πιο γεμάτη, πιο βαθιά.

Στο μοναδικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Ναζίμ Χικμέτ -και μάλιστα λίγο πριν από το θάνατό του- η δεξιοτεχνία και η ευαισθησία του λυρικού ποιητή μετουσιώνονται σε μια σχεδόν αυτοβιογραφική διήγηση.