Βιβλίο Σπάσε τη σιωπή
Συγγραφέας Laurie Halse Anderson
Κατηγορία Παιδικό - Εφηβικό
Εκδότης Μίνωας
Συντάκτης-ρια Πάνος Τουρλής

Το διάβασες;
Πες τη γνώμη σου στο Bookia!
Βαθμολόγησε στο Bookia αυτό το βιβλίο και γενικά τα βιβλία που διαβάζεις!

Η Μελίντα ξεκινάει το λύκειο στο Σύρακιουζ της Νέας Υόρκης όπου ζει με την οικογένειά της, δυο ανθρώπους που είναι υπερβολικά απασχολημένοι με τη δική τους ζωή για να της ρίξουν έστω κι ένα βλέμμα. Ένας βιασμός το καλοκαίρι θα αλλάξει για πάντα τη ζωή της, θα τη ρίξει στη σκοτεινή άβυσσο της κατάθλιψης, θα της κλείσει το στόμα και η ζωή της θα αρχίσει να φθίνει. Σε κάθε της βήμα ο φόβος είναι παρέα της, γιατί ο Άντι που τη βίασε είναι στο ίδιο σχολείο. Τι θα γίνει με αυτό το κορίτσι; Θα αφεθεί έτσι, να θεωρείται η τρελή του σχολείου ή θα πάρει τη ζωή στα χέρια της; Πώς θα τη βοηθήσει η τυχαία ανακάλυψη ότι έχει ταλέντο στις καλές τέχνες και θα αφοσιωθεί στο μάθημα των Καλλιτεχνικών; Θα μιλήσει επιτέλους για ό,τι συνέβη;

Το μυθιστόρημα δεν ακολουθεί μια συνηθισμένη μορφή αφήγησης: βιασμός, φόβος, αντίδραση, συνέπειες. Ξεκινάει αφήνοντας στην άκρη το παρελθόν και δείχνει την καθημερινότητα του κοριτσιού στο σπίτι και στο σχολείο, με μια γραφή που με ξένισε αρκετά, γιατί η σύνταξη των προτάσεων δεν είναι συνηθισμένη στην ελληνική γλώσσα, αν και η μεταφράστρια έκανε ό,τι μπορούσε (π. χ. «αυτό το όχι–και-τόσο-τέλειο-παιδί» κλπ.) και γραφή σχεδόν προφορική, ασθμαίνουσα. Σύντομα όμως κατάλαβα ότι έτσι έτρεχε η ίδια η σκέψη της Μελίντα, η οποία μάλιστα δεν έχανε ούτε λεπτομέρεια από όσα συνέβαιναν γύρω της, αποδίδοντας παρωνύμια σε όλους όσους συναντούσε, καθηγητές και συμμαθητές. Ειδικά τους καθηγητές ποτέ δεν τους αποκάλεσε με το βαπτιστικό τους: η Μαλλού, ο Φρίμαν, ο Κύριος Κύριος Διεθυντής κλπ.

Η καθημερινότητα του σχολείου αποδιδεται ολοζώντανη και αληθοφανέστατη, με τους λούζερ και τους σπασίκλες, την αγωνία και τον αγώνα να γίνει κάπιοιος αν όχι δημοφιλής, τουλάχιστον φίλος κάποιου. Μαζορέτες, αθλητικοί αγώνες, αυτός ο χορός της αποφίτησης...Δεν ξέρω αν το σχολικό πρόγραμμα στην Αμερική είναι ακριβώς όποως το περιγράφει η συγγραφέας, πιστεύω όμως ότι δεν προσφέρει ουσιαστικά εφόδια στους μαθητές. Ανατομία βατράχων live, άλγεβρα, επιμονή στον συμβολισμό του Ναθάνιελ Χόθορν, κάποιες αντιπαιδαγωγικές μεθόδους που ωθούν έναν μαθητή να καλέσει δικηγόρο γιατί καταπατούνται κάποια δικαιώματα κλπ. Ωραίο σχολείο! Ειλικρινά, από κει μέσα θα έβγαινα τρελαμένος από αγωνία όχι για το μέλλον μου αλλά για την προσωπικότητά μου: ποιος είμαι, πού πάω, σε ποια άρεσα και σε ποια όχι και γιατί, γιατί δε μου μιλάει κανείς και άλλα τέτοια ερωτήματα πολύ σημαντικά για να πάω για σπουδές. Για να μη μιλήσω για το ετήσιο λεύκωμα όπου ο καθένας κυνηγάει τους άλλους να υπογράψουν στο δικό του αντίτυπο. Ανατρίχιασα!

Η Μελίντα μέσα σε όλο αυτό το τρελοκομείο προσπαθεί να επιβιώσει, να τα βγάλει πέρα. Αλλά δεν είναι εύκολο. Κατέστρεψε ένα σημαντικό καλοκαιρινό πάρτυ, καλώντας την αστυνομία. Κανείς δεν της μιλάει, έχασε και την κολλητή της, α, ναι, βιάστηκε κιόλας.... Οι βαθμοί της πέφτουν σταδιακά από περίοδο διασκαλίας σε περίοδο διδασκαλίας. Και τώρα; Η Μελίντα σταδιακά παύει να μιλάει, αρχίζει να συμπεριφέρεται αλλόκοτα, βρίσκει μια άδεια αποθήκη και την καταλαμβάνει για να ξεφεύγει από την ένταση της μέρας ενώ στο σπίτι συνηθίζει να κοιμάται στην ντουλάπα, κλείνοντας την πόρτα της και μασώντας τα ρούχα της, ουρλιάζοντας σα να μην υπάρχει αύριο. Και οι γονείς της; Την ημέρα που η Μελίντα δοκιμάζει να κάνει κακό στον εαυτό της, χωρίς να έχει τη δύναμη να τα καταφέρει, η μάνα της της λέει: «Μελίντα, δεν έχω καιρό για τέτοια. Συγκεντρώσου!» Η ειρωνική, διεισδυτική ματιά της Μελίντας αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο το νόημα της Ημέρας των Ευχαριστιών για κάθε αμερικανική οικογένεια: «Η οικογένειά μου δε μιλάει πολύ και δεν έχουμε κανένα κοινό σημείο αλλά αν η μητέρα μου μαγειρέψει ένα αξιοπρεπές δείπνο Ευχαριστιών σημαίνει ότι θα παραμείνουμε οικογένεια για άλλον ένα χρόνο. Λογική της Kodak» (σελ. 92). Και συνεχίζει παρακάτω: «Είμαι ακριβώς σαν αυτούς, ένα συνηθισμένο ρομποτάκι με μυστικά και ψέματα. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε το θέατρο μέχρι να αποφοιτήσω. Είναι κρίμα που δεν μπορούμε απλώς να παραδεχτούμε ότι έχουμε αποτύχει στον οικογενειακό τρόπο ζωής, να πουλήσουμε το σπίτι, να μοιράσουμε τα λεφτά και να συνεχίσουμε τη ζωή μας» (σελ. 109). Για να μην αναφερθώ στην πανέξυπνη ατάκα της ίδιας σελίδας: «Τα πιτσιρίκια δίνουν μια νότα διασκέδασης στα Χριστούγεννα. Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαμε να νοικιάσουμε ένα για τις διακοπές».

Αυτό το υπέροχο πλάσμα λοιπόν με σκοτώνει που σταματάει να μιλάει. Η συγγραφέας, ακριβώς για να τονίσει αυτήν τη σιωπή, όταν έρχεται η ώρα των διαλόγων τούς αποδίδει εν είδει θεατρικού κειμένου: Διευθυντής: μπλα μπλα μπλα... Εγώ:  . Τρελάθηκα από την αδικία που αυτό το ατυχές περιστατικό, σοβαρό και ανατρεπτικό, της άλλαξε τόσο πολύ τη ζωή και δεν έβρισκε υποστήριξη ούτε από φίλους, που την εγκατέλειψαν αφού χάλασε το πάρτυ, ούτε από γονείς, ούτε από καθηγητές. Η μόνιμη σκέψη: τι να τους πω αφού δε θα με πιστέψουν. Ευτυχώς σιγά σιγά βρίσκει διέξοδο στα καλλιτεχνικά και με τη βοήθεια του καθηγητή καταφέρνει αργά μα σταθερά να αποκτήσει ξανά τον έλεγχο της ζωής της και η συνέχεια είναι ακόμη πιο συναρπαστική.

Μου άρεσε πολύ που κάπου κάπου πεταγόταν στη ροή της αφήγησης ένα κομμάτι από τη νύχτα του βιασμού, δίνοντας σασπένς στην εξέλιξη της ιστορίας, και δεν είχαμε όλη την ιστορία από την αρχή. Λίγα κομμάτια, λίγες στιγμές, όχι ολόκληρη εκείνη η νύχτα. Κάτι της θύμιζε εκείνη τη στιγμή, κάτι την άλλη. Κι όταν μπαίνει ο Άντι στο προσκήνιο, η Μελίντα αρνείται να τον κατονομάσει. ΑΥΤΟ είναι δίπλα μου, ΑΥΤΟ παίζει με τα μαλλά μου, ΑΥΤΟ τα φτιάχνει με τη συμμαθητριά μου κλπ.

Ένα υπέροχο, συγκινητικό, διαφορετικά γραμμένο βιβλίο για τον βιασμό και τις συνέπειες στη ζωή ενός κοριτσιού που δεν πρόλαβε να καταλάβει τι της συνέβη. Ένα ωραίο βιβλίο με ένα μη αναμενόμενο, λυτρωτικό τέλος που με έκανε να αναφωνήσω «δόξα τω Θεώ» και να κλείσω το βιβλίο ικανοποιημένος. Ίσως όμως να μη συνέβη αυτό που φαντάζεστε! Το συνιστώ ανεπιφύλακτα.